ΦΠΑ: Είμαστε για τα πανηγύρια

Στις χώρες με μεγάλη φορολογική βάση, ο ΦΠΑ είναι ένας «άδικος» φόρος καθώς επιβαρύνει περισσότερο αναλογικά τα πιο φτωχά στρώματα. Όμως, σε χώρες με μικρή φορολογική βάση, όπως η Ελλάδα, που το 23% των φορολογουμένων πληρώνει αρκετά πάνω από το 90% των φόρων εισοδήματος, ο ΦΠΑ είναι πιο δίκαιος φόρος καθώς πληρώνεται από όλους. 

Το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι δευτεραθλήτρια στην ΕΕ πίσω από τη Ρουμανία στην απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ -παρά την παρατηρούμενη βελτίωση- περιπλέκει τα πράγματα. Κι αυτό γιατί συνήθως ο ΦΠΑ καταλήγει στις τσέπες αρκετών από εκείνους που δηλώνουν διαχρονικά χαμηλά εισοδήματα.

Η με μεγάλη καθυστέρηση εισαγωγή των ηλεκτρονικών βιβλίων αναμένεται να περιορίσει τις απώλειες εσόδων ΦΠΑ, οδηγώντας στην εξαφάνιση των εικονικών τιμολογίων και καθιστώντας τον φόρο λίγο πιο δίκαιο. Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα, ο ΦΠΑ είναι ο φόρος που αποφέρει τα πιο πολλά έσοδα στο Δημόσιο ταμείο. Επομένως, κάθε μέτρο που οδηγεί σε μόνιμη μείωση εσόδων, ιδίως με γεωγραφικά κριτήρια, θα έπρεπε να προβληματίζει.

Κι όμως, το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών έσπευσε να χαιρετίσει τη συμφωνία των ΥΠΟΙΚ της ΕΕ για ένα νέο πλαίσιο για τον ΦΠΑ, που δίνει μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη-μέλη, τονίζοντας ότι «κατοχυρώνει σε μόνιμη βάση τη δυνατότητα της Ελλάδας για εφαρμογή ειδικών, μειωμένων κατά έως 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου».

Μπορούμε να κατανοήσουμε τους λόγους που οδήγησαν την τότε ελληνική κυβέρνηση να πετύχει μια τέτοια εξαίρεση το 1979, πριν από την είσοδο της χώρας στην ΕΕ. Όμως, στα 40 και πλέον χρόνια που μεσολάβησαν, τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην. Αρκετά νησιά του Αιγαίου, π.χ. Μύκονος, Σαντορίνη, Πάρος, Αντίπαρος, Νάξος κ.λπ. έχουν αποκτήσει υψηλά (πάνω και κάτω από το τραπέζι) εισοδήματα από τον τουρισμό και όχι μόνο. 

Εύλογα κάποιος θα μπορούσε να ρωτήσει γιατί δεν έτυχαν της ίδιας προνομιακής μεταχείρισης τα νησιά του Ιονίου στο θέμα του ΦΠΑ και γιατί δεν τέθηκε θέμα ίσης μεταχείρισης τώρα. Από την άλλη πλευρά, πολλά ορεινά χωριά της χώρας, με ελάχιστες εξαιρέσεις, παραμένουν φτωχά, με εισοδήματα που υπολείπονται κατά πολύ του κεφαλήν εισοδήματος. Ούτε γι’ αυτά τέθηκε θέμα.  

Με κριτήριο το κατά κεφαλήν εισόδημα κάθε γεωγραφικής περιοχής της χώρας, η έκπτωση του ΦΠΑ θα έπρεπε να πάει στα ορεινά χωριά και όχι στα πλούσια νησιά του Αιγαίου. Για να το κάνουμε πιο λιανά. Δεν νομίζουμε ότι ο Τομ Χανκς ή άλλοι διάσημοι εγχώριοι και ξένοι κάτοικοι ή τουρίστες θα είχαν πρόβλημα αν συνέχιζαν να πληρώνουν τον ίδιο συντελεστή ΦΠΑ με την υπόλοιπη χώρα. Άλλωστε, εξακολουθούν να επιδοτούνται με εκατοντάδες εκατ. ευρώ ετησίως από τους υπολοίπους για το ρεύμα που καταναλώνουν.  

Επειδή όμως υπάρχουν άνθρωποι και στα πλούσια νησιά που τα φέρνουν δύσκολα πέρα, η πιο λογική προσέγγιση θα ήταν η στοχευμένη επιδότηση όσων έχουν πραγματικά ανάγκη στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων και όχι η γενικευμένη έκπτωση του ΦΠΑ σε μια από τις πλουσιότερες περιοχές της Ελλάδας.

Θεωρούμε λοιπόν μεγάλο λάθος την έκπτωση του ΦΠΑ σ’ όλα τα νησιά του Αιγαίου που επιδίωξε η κυβέρνηση.