Η Ελλάδα που πάει προς την Αφρική και το κλίμα

Πόσο κινδυνεύει η ελληνική οικονομία από την κλιματική αλλαγή; Ενα πρόσφατο άρθρο του Reuters γι’ αυτό το θέμα ήταν μάλλον απαισιόδοξο, αλλά η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου στη χώρα μας μάλλον αδιαφορεί ή θεωρεί πως δεν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα.

Η κατάσταση ήταν τελείως διαφορετική πριν από μερικά εκατομμύρια χρόνια, όταν η Γη ήταν γεωλογικά διαφορετική. Το Αιγαίο ήταν έδαφος και η σημερινή Ελλάδα ήταν μέρος μιας ηπείρου που ενωνόταν με τη σημερινή Μικρά Ασία και την Αφρική.

Στον σημερινό δήμο Πικερμίου-Ραφήνας στην Αττική υπήρχαν ρινόκεροι, καμηλοπαρδάλεις, αιλουροειδή, αρπακτικά πτηνά και πολλά άλλα ζώα, που στη διεθνή βιβλιογραφία έχουν τη λέξη «πικερμικό» στο όνομά τους. Ολα τα σημερινά ζώα της Αφρικής και όχι μόνο στις προγονικές μορφές τους βρέθηκαν στο Πικέρμι.

Στα πιο σημαντικά μουσεία φυσικής ιστορίας στον κόσμο υπάρχουν πικερμικά δείγματα, λένε οι ειδικοί και γι’ αυτό αρκετοί θεωρούν το Πικέρμι «την Ακρόπολη της Παλαιοντολογίας». Το γεγονός ότι αυτό δεν έχει αξιοποιηθεί από την Ελλάδα, όπως άλλωστε τόσα άλλα, π.χ. με γεωπάρκο υπό την αιγίδα της UNESCO, δεν εκπλήσσει.

Οπως κατανοείτε, το κλίμα ήταν διαφορετικό και σίγουρα πολύ πιο ζεστό τότε. Επειδή η Γη ως πλανήτης είναι γεωλογικά ενεργή, η χώρα μας θα ενωθεί με την Αφρική σε κάποιο σημείο στο μέλλον. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε όμως τόσο για να δούμε αλλαγή στο κλίμα.

Ο κ. Γιώργος Κρεμλής, πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της Κομισιόν και σύμβουλος του πρωθυπουργού σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος, δήλωσε την Παρασκευή ότι η θερμοκρασία στην Ανατ. Μεσόγειο έχει ήδη αυξηθεί κατά 1,5 βαθμό περίπου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.

Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος χαρακτήρισε υπερβολικά απαισιόδοξες αναφορές για τις επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία από τις διαβρώσεις ακτών, τα ακραία καιρικά φαινόμενα που εκφράζονται από ορισμένους όπως στο προαναφερθέν στόρι του Reuters για την Ελλάδα.

Μακάρι να έχει δίκιο. Όμως, ο Ken Rogoff, καθηγητής Οικονομικών στο Χάρβαρντ, ανέφερε πρόσφατα ότι το 80% της παγκόσμιας ενέργειας σήμερα εξακολουθεί να προέρχεται από τα ορυκτά καύσιμα όπως το 2015, όταν οι κυβερνήσεις υπέγραφαν τη Συνθήκη των Παρισίων για το κλίμα.

Ο ίδιος επισήμανε ότι όλα δείχνουν πως το 2021 θα καταγράψει τη 2η μεγαλύτερη ετήσια αύξηση εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα στην ιστορία. Επιπλέον, σχεδόν όλα τα 21 εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργούν με κάρβουνο και πρόκειται να κλείσουν, βρίσκονται στην Ευρώπη και αντιπροσωπεύουν περίπου το 5% των εργοστασίων της κατηγορίας παγκοσμίως.

Με άλλα λόγια, αν οι υποσχέσεις που έχουν δώσει οι χώρες στο παρελθόν και εκείνες που δίνουν τώρα στην COP26 στη Γλασκώβη δεν υλοποιηθούν, ίσως ματαιοπονούμε. Το χειρότερο είναι πως ακόμη κι αν υλοποιηθούν, μάλλον δεν φτάνουν για να μην ανέβει η θερμοκρασία του πλανήτη κατά 2 βαθμούς Κελσίου τις επόμενες δεκαετίες.

Για μια οικονομία όπως η ελληνική που βασίζεται στον τουρισμό, στην εστίαση και στο real estate, το πλήγμα μπορεί να είναι συντριπτικό. Αυτό το γεγονός παραπέμπει στην ανάγκη διαφοροποίησης της οικονομίας, ώστε ο τουρισμός να έχει μικρότερο ειδικό βάρος και πάει κόντρα στο ρεύμα της εποχής.

Επειδή μάλιστα η Ελλάδα έχει πολύ μικρό αποτύπωμα στις εκπομπές αερίου του θερμοκηπίου σε σχέση με άλλες χώρες όπως Κίνα, Ινδία, ΗΠΑ κ.λπ., δεν θα προστατευθεί από την κλιματική αλλαγή, ακόμη κι αν η ίδια «πρασινίσει». Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να ικανοποιήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει.

Δεν χρειάζεται να έχουμε περισσότερες πλημμύρες, ξηρασίες, μεγάλες φωτιές που επιβαρύνουν τα δημόσια οικονομικά και το χρέος και κοστίζουν ανθρώπινες ζωές για να λάβουμε ό,τι μέτρα μπορούμε.

Ο καιρός είναι πράγματι χαοτικός, καθότι η ηλιακή ακτινοβολία είναι άνισα κατανεμημένη γεωγραφικά και χρονικά. Όμως, το κλίμα μπορεί να προβλεφθεί μακροπρόθεσμα και η ανθρωπογενής επίδραση στην κλιματική αλλαγή να προσδιορισθεί.

Δυστυχώς, η χώρα μας είναι από αυτές που θα βρεθούν στο μάτι του κυκλώνα με την αύξηση της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας, με ό,τι δυσμενές συνεπάγεται για την οικονομία της, αν πολλά δεν αλλάξουν παγκοσμίως.

Τουλάχιστον, ας το λάβουμε υπόψη μας στον όποιο σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής στο μέλλον.