Πληθωρισμός: Απειλή ή όχι για την Ελλάδα;

Ο πληθωρισμός συνέχισε την ανοδική του πορεία τον Οκτώβριο, σκαρφαλώνοντας σε 3% σε ετήσια βάση στην Ελλάδα από 1,9% τον Σεπτέμβριο και σε 4,1% τον προηγούμενο μήνα στην ευρωζώνη από 3,4% τον Σεπτέμβριο.

Αν οι ιθύνοντες έχουν δίκιο, η άνοδος του μέσου επιπέδου τιμών θα συνεχισθεί για μερικούς μήνες ακόμη, στην καλύτερη περίπτωση. Όμως, θα μπορούσε να συνεχίσει την ανοδική πορεία του για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Επειδή ο πληθωρισμός είναι σαν τον φόρο, αυτό σημαίνει ότι το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών θα μειωθεί. Αυτό λογικά θα έχει αρνητική επίπτωση στην ιδιωτική κατανάλωση, που αποτελεί το 70% περίπου του ΑΕΠ στην Ελλάδα, αν και δεν αποκλείεται πολλοί είτε να μειώσουν τις αποταμιεύσεις τους είτε να χρησιμοποιήσουν μη δηλωθέντα εισοδήματα, για να διατηρήσουν το ίδιο επίπεδο διαβίωσης.

Φυσικά, σε κάποια διαρκή αγαθά και επιμέρους αγορές, π.χ. real estate, η ζήτηση μπορεί να παραμείνει ισχυρή βραχυπρόθεσμα. Κι αυτό γιατί πολλοί από αυτούς που αναμένουν μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών ίσως σπεύσουν να κάνουν αγορές για να τις προλάβουν. Ιδίως όταν τα επιτόκια καταθέσεων είναι κοντά στο μηδέν.

Σε γενικές γραμμές, όμως, η επίμονη άνοδος του πληθωρισμού θα έχει αρνητική επίπτωση στον ρυθμό ανάπτυξης ενώ η αύξηση των τιμών του πετρελαίου αφήνει ήδη αρνητικό αποτύπωμα στο εμπορικό ισοζύγιο, βάζοντας μεγαλύτερα εμπόδια.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι αγορές ομολόγων δείχνουν να μην πιστεύουν την Κριστίν Λαγκάρντ, πρόεδρο της ΕΚΤ. Η τελευταία δήλωσε ότι ο πληθωρισμός είναι παροδικός αλλά θα επιμείνει για λίγους μήνες παραπάνω. Η σημαντική άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων των χωρών της ευρωζώνης το αποδεικνύει. Κι άλλες κεντρικές τράπεζες αυξάνουν ήδη τα παρεμβατικά τους επιτόκια.

Αυτό σημαίνει ότι το κόστος δανεισμού για τις χώρες της ΟΝΕ, όπως η Ελλάδα, και τις επιχειρήσεις τους μπορεί να αυξηθεί σημαντικά. 

Όμως, δεν τα βλέπουν όλοι με το ίδιο μάτι. Μερικοί ισχυρίζονται ότι ο πληθωρισμός θα μπορούσε να βοηθήσει την Ελλάδα.

Πώς; Κατ’ αρχάς αυξάνοντας το ονομαστικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), που ενσωματώνει πληθωρισμό και πραγματική παραγωγή.

Σε μια τέτοια περίπτωση, ο λόγος του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημ. χρέους προς το ΑΕΠ θα μειωνόταν -ceteris paribus- και επομένως το προφίλ του χρέους.

Δεύτερον, το κόστος δανεισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας δεν θα επηρεαζόταν σημαντικά, γιατί τα επιτόκια έχουν «κλειδώσει» σε χαμηλά επίπεδα με τη χρήση παραγώγων για το υφιστάμενο στοκ του χρέους.

Ακόμη, το μαξιλάρι ρευστότητας των 40 δισ. ευρώ περίπου δίνει τη δυνατότητα τόσο πρόωρης αποπληρωμής του δανείου από το ΔΝΤ και μέρους των διμερών δανείων προς τις χώρες της ΕΕ όσο και κάλυψης νέων δανειακών αναγκών.

Επομένως, η επίπτωση από τον πληθωρισμό στο κόστος δανεισμού θα είναι μικρή και σίγουρα μικρότερη σε σχέση με άλλες χώρες, π.χ. Ιταλία, που έχουν μεγάλες ανάγκες αναχρηματοδότησης κάθε χρόνο.

Φυσικά, αν ο πληθωρισμός μονιμοποιηθεί σε υψηλά επίπεδα 4%-5%, η κατάσταση θα αλλάξει άρδην αλλά δεν είναι αυτό το βασικό σενάριο για τα επόμενα χρόνια.

Τουλάχιστον, όχι ακόμη.