Από πίσω κρύβεται αποπληθωρισμός;

Τα πρωτοσέλιδα στον ελληνικό και Διεθνή Τύπου μιλούν συχνά για την αύξηση του πληθωρισμού και το πιθανό φρένο που θα βάλει στην οικονομική ανάπτυξη, «φορολογώντας» τα εισοδήματα των πολιτών.

Το σενάριο του στασιμοπληθωρισμού, δηλ. της συνύπαρξης  πληθωρισμού και στάσιμης οικονομικής δραστηριότητας, είναι απόρροια της ανωτέρω εξέλιξης και φέρνει στο νου τη δεκαετία του 1970. Ήδη υπάρχουν στοιχεία που προκαλούν ανησυχία. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή για τις τιμές της ενέργειας στην ευρωζώνη έχει φθάσει στο υψηλότερο επίπεδο από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή των στοιχείων το 1996. Τον Αύγουστο, η ετήσια άνοδος του δείκτη ενέργειας κατά 15,4% ήταν η μεγαλύτερη από το 2008, ωθώντας τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 10 ετών όπως επισήμαναν οι FT. Αυξήσεις καταγράφονται επίσης σε αγροτικά προϊόντα όπως το σιτάρι, το καλαμπόκι και η ελαιόλαδο και σε μέταλλα, αν κι εκεί η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη λόγω της στάσης της Κίνας.

Όμως, ένας μικρός αριθμός οικονομολόγων δεν πείθονται και τολμάνε να πάνε κόντρα στο ρεύμα. Κοινώς, πιστεύουν ότι όχι μόνο ο σημερινός πληθωρισμός θα είναι προσωρινός αλλά από πίσω έρχεται αποπληθωρισμός. Επειδή είναι σπάνιο είδος, αξίζει λοιπόν να δούμε τα επιχειρήματά τους καθώς έχουν υψηλό ποσοστό εύστοχων προβλέψεων στο παρελθόν.

Ένας από αυτούς είναι ο Lacy Hunt της Hoisington Management, που έχει αποδειχθεί σωστός στις προβλέψεις του για μικρό ή και καθόλου πληθωρισμό, σταθερά ή μειωμένα επιτόκια και «ταύρος» για τα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ επί δεκαετίες. Από τη σκοπιά του Hunt και των οικονομολόγων της ίδιας σκέψης, το κύριο πρόβλημα είναι το υψηλό χρέος που συμπιέζει τον ρυθμό ανάπτυξης των οικονομιών. Χωρίς την τελευταία, ούτε ο πληθωρισμός μπορεί να ανέβει και να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα επί μακρόν ούτε να αυξηθούν τα επιτόκια μεσοπρόθεσμα.

Το πρόβλημα είναι δομικό και δεν μπορεί να επιδιορθωθεί. Επικεντρωνόμενοι στις ΗΠΑ παρατηρούν ότι έζησαν 5 μεγάλες φούσκες χρέους τους τελευταίους δύο αιώνες και καμία δεν συνοδεύθηκε από πληθωρισμό. Για την Ελλάδα, γνωρίζουμε ότι το ίδιο συνέβη στην πρόσφατη κρίση χρέους.

Ο πληθωρισμός δεν είναι εμπροσθοβαρής δείκτης αλλά εμφανίζεται αφού έχει ξεκινήσει για τα καλά η ανάκαμψη σε αντίθεση με πολλούς σήμερα που βλέπουν συγχρονισμό πληθωρισμού και ανάπτυξης, παρατηρούν. Αν ο πληθωρισμός ανέβαινε στο αρχικό στάδιο της ανάκαμψης θα την υπονόμευε, γιατί τα επιτόκια θα ανέβαιναν και τα πραγματικά εισοδήματα θα μειώνονταν, με τις τιμές να αυξάνονται ταχύτερα από τους μισθούς.

Όσον αφορά τη μεγάλη αύξηση της προσφοράς χρήματος, οι ίδιοι πιστεύουν ότι είναι λιγότερο σημαντική από την ταχύτητα με την οποία κυκλοφορεί το χρήμα. Η ταχύτητα (velocity) βρίσκεται σε πολύ χαμηλό επίπεδο κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουμε φορτωθεί πολύ χρέος. Όσο το υπερβολικό χρέος σπρώχνει την ταχύτητα χαμηλότερα, η συνολική ζήτηση θα συνεχίσει να υποχωρεί και ο πληθωρισμός δεν θα μπορεί να διατηρηθεί υπό αυτές τις συνθήκες παρά μόνο για περιορισμένο διάστημα και όχι για διευρυμένο μενού προϊόντων και υπηρεσιών. 

Έχει δίκιο ο Hunt και οι ομοϊδεάτες του; Δεν το γνωρίζουμε. Όμως, η προσέγγισή τους είναι διαφορετική και ενδιαφέρουσα.