Στην αγορά ακινήτων η Ελλάδα αναστενάζει

Η είδηση ήταν εντυπωσιακή. Οι μέσες τιμές των ακινήτων διεθνώς αυξήθηκαν 7,3% κατά μέσο όρο μέσα στην πανδημία από το πρώτο τρίμηνο του 2020 στο πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς, σύμφωνα με τον παγκόσμιο δείκτη τιμών ακινήτων της Knight Frank. Πρωταθλήτρια ήταν η Τουρκία με αύξηση 32% -λογικό αν σκεφθεί κανείς τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια, τον υψηλό πληθωρισμό κ.λπ.- και ακολούθησε η Νέα Ζηλανδία με 22,1%. Η Αυστρία και η Ολλανδία ήταν οι μοναδικές χώρες της ευρωζώνης που βρέθηκαν στην πρώτη 10άδα. Η Ελλάδα κατατάχθηκε στην 42η θέση, μαζί με τη Λετονία, με αύξηση τιμών 3,1% κατά μέσο όρο και η Κύπρος στη 51η θέση με 0,8%.  

Με άλλα λόγια, η Ελλάδα υστέρησε σε σχέση με τον μέσο όρο αλλά ακολούθησε την ανοδική τάση. Η εικόνα ταιριάζει με την εικόνα κινητικότητας που εμφανίζει η κτηματαγορά, σύμφωνα με μεσίτες. Σ’ αυτό βοηθά το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται, αφενός, από το εξωτερικό, π.χ. ομογενείς, άλλοι ξένοι και αφετέρου, από το εσωτερικό καθώς οι τράπεζες δίνουν περισσότερα στεγαστικά δάνεια με χαμηλό επιτόκιο όπως αναφέρουν. Επιπλέον, υπάρχει η προσδοκία σε πολλούς ενδιαφερόμενους ότι θα πρέπει να σπεύσουν να αγοράσουν ακίνητο γρηγορότερα, γιατί οι τιμές θα ανέβουν τα επόμενα τρίμηνα.

Όμως, αυτή είναι η μία εικόνα της αγοράς ακινήτων. Υπάρχει και η άλλη πλευρά, που λίγοι γνωρίζουν εκτός από τους εμπλεκόμενους μεσίτες και καλό είναι να βγει προς τα έξω. Σε τι αναφερόμαστε; Στην όξυνση του ανταγωνισμού μεταξύ των μεσιτών, που έχει δημιουργήσει διάφορα ευτράπελα. 

Ας ξεκινήσουμε από τις αγγελίες-μαϊμού για ακίνητα που είτε δεν υπάρχουν είτε δεν βρίσκονται ακριβώς εκεί που νόμιζε ότι ήταν ο ενδιαφερόμενος αγοραστής. Ο σκοπός που γίνεται αυτό -κάποιοι στην αγορά το αποκαλούν phishing όπως στα κομπιούτερ- είναι για τη δημιουργία αρχείου αγοραστών. Όταν τα ακίνητα που διαφημίζονται προς πώληση δεν υπάρχουν, οι μεσίτες ισχυρίζονται πως δεν μπορεί να το δείξει ο ιδιοκτήτης λόγω Covid-19 ή βρίσκουν κάτι άλλο, ενώ προθυμοποιούνται να δείξουν κάποιο άλλο ακίνητο όπως τονίζουν οι γνωρίζοντες.

Ένα άλλο θέμα είναι ότι πολλές αγγελίες συνεχίζουν να μπαίνουν, παρότι το ακίνητο έχει πουληθεί. Αυτό συμβαίνει γιατί συχνά το ακίνητο δεν παρακολουθείται από τα μεσιτικά γραφεία, π.χ. ένα ακίνητο μπορεί να έχει δοθεί σε 5 γραφεία. Κι αυτό βοηθά στη δημιουργία αρχείου αγοραστών. Ενας γνωστός που πήγε να δει ακίνητο στο Κολωνάκι για αγορά διαπίστωσε ότι περίμεναν κι άλλοι από αρκετά κτηματομεσιτικά γραφεία. Αυτό δείχνει επίσης την τακτική πολλών ιδιοκτητών, που δεν υπογράφουν πλέον εντολή ανάθεσης σε ένα μεσίτη.

Όμως, ίσως το στοιχείο που δείχνει πως αυξάνεται το ενδιαφέρον για την κτηματαγορά  είναι η όξυνση του ανταγωνισμού μεταξύ των μεσιτικών γραφείων με την απασχόληση πληθώρας συνεργατών. Στη μεγάλη πλειοψηφία τους, πρόκειται για άτομα που δουλεύουν χωρίς χαρτιά, δηλ. δεν είναι ούτε κανονικοί υπάλληλοι ούτε κόβουν δελτίο παροχής υπηρεσιών. Οι συνεργάτες αμείβονται με το 40%-60% της προμήθειας όταν πουλάνε ένα ακίνητο, π.χ. η πώληση ακινήτου αξίας 100 χιλ. ευρώ αποφέρει προμήθεια 4 χιλ. ευρώ (ποσοστό 4%) και ο συνεργάτης μπορεί να λάβει 2 χιλ. ευρώ. Ανάμεσα στους  συνεργάτες των κτηματομεσιτικών γραφείων περιλαμβάνονται άνεργοι, συνταξιούχοι και δημόσιοι υπάλληλοι. Μερικοί από τους τελευταίους φέρονται να έχουν πάρει άδεια λίγων ωρών από την υπηρεσία τους, για να πάνε να δείξουν κάποιο σπίτι, όπως ισχυρίζονται μεσίτες.

Η συγκεκριμένη κατάσταση ευνοεί, όπως είναι προφανές, τα κτηματομεσιτικά γραφεία που απασχολούν πολλούς συνεργάτες χωρίς ένσημα και προκαλεί πρόβλημα σε εκείνα τα γραφεία που ενεργούν νόμιμα. Πρόκειται για μια μορφή άνισου ανταγωνισμού στην κτηματαγορά και κάτι θα πρέπει να γίνει από τους ιθύνοντες, για να επικρατήσουν ίδιοι όροι για όλους.

Η ελληνική κτηματαγορά έχει αρκετές ιδιαιτερότητες. Για να λειτουργήσει πιο εύρυθμα, θα χρειαστεί να εξασφαλισθεί ο ανταγωνισμός επί ίσοις όροις και μεταξύ των κτηματομεσιτικών γραφείων.