Ο αποπληθωρισμός είναι το μέλλον μας;

Το άνοιγμα των οικονομιών σε συνδυασμό με τις επεκτατικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές και τις αρρυθμίες που εμφανίζει η παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού δείχνουν προς τη μεριά του πληθωρισμού. Κεντρικές τράπεζες όπως η Fed εμφανίζονται να μην ανησυχούν καθώς εκτιμούν ότι μια άνοδος του μέσου επιπέδου τιμών πάνω από το 2% δεν θα έχει διάρκεια. Για να πούμε την αλήθεια, ο πληθωρισμός φαίνεται πως είναι κυρίως αμερικανικό θέμα και λιγότερο ευρωπαϊκό, αυτή τη στιγμή.

Τον Απρίλιο, ο αμερικανικός πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 4,2% σε ετήσια βάση από 2,6% τον Μάρτιο. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δέχεται ήδη έντονη κριτική για την επεκτατική δημοσιονομική πολιτική της και γι’ αυτό τον λόγο. Στην ευρωζώνη, ο πληθωρισμός ανέβηκε στο 1,6% τον Απρίλιο από 1,3% τον Μάρτιο. Στην Ελλάδα, ο δείκτης τιμών καταναλωτή υποχώρησε 0,3% τον Απρίλιο σε ετήσια βάση.

Οι οπαδοί της άποψης πως ο πληθωρισμός είναι προ των πυλών υποστηρίζουν ότι εμφανίζεται αφού εδραιωθεί η οικονομική ανάκαμψη και έχουν δίκιο, με βάση την ιστορία. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εκείνοι που ισχυρίζονται ότι οι επεκτατικές οικονομικές πολιτικές απέτυχαν να ξεριζώσουν τον αποπληθωρισμό. Γι’ αυτό οι τελευταίοι υποστηρίζουν πως είδαμε τα λεφτά από το ελικόπτερο και τη «Σύγχρονη Νομισματική Θεωρία» όπου οι κυβερνήσεις μπορούν να ξοδεύουν χωρίς να ανησυχούν για το χρέος. Και τα δυο ήταν κρυμμένα κάτω από τον μανδύα των πακέτων ανακούφισης για την αντιμετώπιση της Covid-19.    

Οι οπαδοί της θεωρίας του αποπληθωρισμού δεν αποκλείουν μια προσωρινή εμφάνιση του πληθωρισμού, όμως, κάποιες άλλες δυνάμεις που έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους θα επικρατήσουν. Ποιες είναι αυτές;

Πρώτα απ’ όλα το δημογραφικό. Οι πληθυσμοί στις ανεπτυγμένες χώρες γηράσκουν. Οι ΗΠΑ, η ευρωζώνη, η Κίνα και η Ιαπωνία, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ, έχουν γερασμένους  πληθυσμούς. Για του οπαδούς της θεωρίας, είμαστε στο μέσο μιας επιβράδυνσης του μακροπρόθεσμου ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης που θα διαρκέσει γενεές.

Δεύτερον, η συσσώρευση χρέους που αυξάνεται διαρκώς και περιπλέκει την κατάσταση καθώς οι αντισυμβαλλόμενοι μπορεί να μην αποδειχθούν φερέγγυοι, όταν δυσκολέψουν τα πράγματα. Το διαρκώς αυξανόμενο χρέος έχει κι άλλες παρενέργειες καθώς αποδυναμώνει τις επιπτώσεις των επεκτατικών πολιτικών που εφαρμόζονται για να τονωθούν οι οικονομίες. 

Τρίτον, η τεχνολογία που βοηθά τις επιχειρήσεις να γίνουν πιο παραγωγικές και ανταγωνιστικές.    

Έχουν δίκιο οι οπαδοί της θεωρίας του αποπληθωρισμού; Ο χρόνος θα δείξει και ίσως δεν θα χρειασθεί να περιμένουμε πάρα πολύ. Αν οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα και πρέπει να ανησυχούμε περισσότερο γι’ αυτές, θα έχει γίνει ορατό μέχρι τα τέλη του 2021 με αρχές του 2022.