Ο «Ψυχρός Πόλεμος» των ψηφιακών νομισμάτων

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ περίμεναν δεκαετίες να κάνει μια επίθεση η Σοβιετική Ένωση που ποτέ δεν ήλθε. Ίσως, ευθυνόταν εν μέρει γι’ αυτό ο αιφνιδιασμός που υπέστησαν από τους Ιάπωνες στο Περλ Χάρμπορ και δεν ήθελαν να την ξαναπάθουν. Όμως, οι καιροί άλλαξαν. 

Σήμερα, ο μεγάλος γεωπολιτικός αντίπαλος των ΗΠΑ είναι η Κίνα, που έχει στρατηγικό στόχο την οικονομική της ανάπτυξη για να αντιμετωπίσει τα δύο βασικά της προβλήματα. Την αποτροπή της κοινωνικής αστάθειας που θα αμφισβητούσε την εξουσία του κομμουνιστικού κόμματος και τη διατήρηση της ενότητας της χώρας, σύμφωνα με τον Αμερικανό γεωστρατηγικό αναλυτή Τζορτζ Φρίντμαν.

Οι Κινέζοι γνωρίζουν ότι η στρατιωτική ισχύς δεν είναι το μοναδικό όπλο των ΗΠΑ. Το οικονομικό είναι πιο ισχυρό, με αιχμή του δόρατος το δολάριο, που είναι το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Το 62% περίπου των συναλλαγματικών αποθεματικών των κεντρικών τραπεζών και το 39% περίπου των συναλλαγών με κριτήριο την αξία τους, έναντι μόλις 2% του γουάν, γίνονται σε δολάρια παγκοσμίως. Οι αμερικανικές αρχές έχουν μεγάλη δύναμη και εξουσία τόσο έναντι φυσικών και νομικών προσώπων στις ΗΠΑ όσο κι έναντι των ξένων χρηματοοικονομκών εταιρειών που πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δολάρια. Αυτό εξηγεί γιατί ξένες εταιρείες σπεύδουν να συμμορφωθούν με αμερικανικούς περιορισμούς, π.χ. εμπάργκο στο Ιράν.

Η Κίνα, η οποία βρίσκεται στη θέση του οδηγού στις τεχνολογίες πληρωμών σε παγκόσμιο επίπεδο, γνωρίζει πολύ καλά όλα αυτά. Όμως, οι περιορισμοί που έχει επιβάλει στις μεταφορές κεφαλαίων και στη διακράτηση ξένων ομολόγων και μετοχών έχουν κάνει το γουάν να είναι δεκαετίες πίσω από το δολάριο. Όμως, ένα κινεζικό ψηφιακό νόμισμα θα μπορούσε να αλλάξει αρκετά απ’ αυτά τα  πράγματα, θέτοντας π.χ. διεθνή τεχνικά στάνταρ και χρηματοδοτώντας δραστηριότητες που θα πήγαιναν κόντρα στα συμφέροντα της Δύσης, χωρίς να μπορεί η τελευταία να κάνει πολλά. Κι αυτό γιατί το κινεζικό ψηφιακό νόμισμα θα ελεγχόταν μέσα από την Κίνα.  

Τον περασμένο Φεβρουάριο, πριν από τους εορτασμούς της Νέας Χρονιάς για τους Κινέζους, η κυβέρνηση μοίρασε σε εκατοντάδες χιλιάδες άτομα από διαφορετικές πόλεις δώρα αξίας 30 περίπου ψηφιακά γουάν στον καθένα. Για να τα εισέπρατταν, θα έπρεπε να κατεβάσουν μια συγκεκριμένη εφαρμογή στο έξυπνο κινητό τους. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα πειράματα στην ιστορία του χρήματος καθώς είναι η πρώτη φορά που μια μεγάλη οικονομία εισάγει ψηφιακό νόμισμα πιλοτικά, με στόχο να είναι πλήρως λειτουργικό για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2022. Σημειωτέον, ότι η Καμπότζη έχει ήδη ψηφιακό νόμισμα από τα τέλη του 2020.

Η επιτυχημένη εισαγωγή του ψηφιακού γουάν θα επέτρεπε επίσης στις κινεζικές αρχές, π.χ. κεντρική τράπεζα, να γνωρίζουν τι συναλλαγές γίνονται και από ποιους σε πραγματικό χρόνο. Θα μπορούσε επίσης να μειώσει την παραοικονομία και να εκτιμώνται καλύτερα τα αποτελέσματα των κυβερνητικών παρεμβάσεων στην οικονομία. Όμως, ο κεντρικός έλεγχος του νομίσματος θα απομάκρυνε εκείνους που δεν το θέλουν και προτιμούν τα κρυπτονομίσματα όπως το bitcoin. Ομως, οι χώρες και οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να δυσκολέψουν τα πράγματα πολύ περισσότερο για τα κρυπτονομίσματα καθώς ετοιμάζουν τα δικά τους ψηφιακά.  

Αναμφίβολα, η τεχνολογία έχει προκαλέσει μεγάλες ανατροπές σε διαφορετικούς τομείς. Το κινεζικό ψηφιακό νόμισμα θα μπορούσε να υπονομεύσει την ικανότητα των ΗΠΑ να εξυπηρετήσουν το εθνικό τους συμφέρον διεθνώς. Αυτό δικαιολογεί μεν συνθήκες Ψυχρού Πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, αλλά η τελευταία ξέρει πως δεν είναι προς το οικονομικό συμφέρον της κάτι τέτοιο. Το αντάρτικο ίσως ταιριάζει περισσότερο στην Κίνα.