Οι εμφύλιοι «γεννάνε» πελατειακά κράτη

Η αναδρομή στην ιστορία είναι πολλές φορές χρήσιμη, γιατί, αφενός, μας βοηθά να πληροφορηθούμε πράγματα που δεν ξέραμε και αφετέρου, κυρίως, να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα, μαθαίνοντας από τα λάθη μας. 

Κατά σύμπτωση σαν χθες που γίνονταν τα επεισόδια στη Ν. Σμύρνη ξεκινούσε ο πρώτος εμφύλιος μεταξύ των εξεγερθέντων Ελλήνων το 1824. Από τη μια πλευρά, ήταν οι αντικυβερνητικοί (Πελοποννήσιοι στρατιωτικοί υπό τον Κολοκοτρώνη) και από την άλλη πλευρά, ήταν οι κυβερνητικοί (Πελοποννήσιοι πολιτικοί μαζί με τους νησιώτες και κάποιους οπλαρχηγούς από τη Ρούμελη). Νικητές αναδείχθηκαν οι δεύτεροι, υπό τον Υδραίο Κουντουριώτη. Σύμμαχος των κυβερνητικών ήταν τα χρήματα από το πρώτο δάνειο της ανεξαρτησίας που χρησιμοποιήθηκε για να νικηθούν οι αντικυβερνητικοί. 

Όμως, το τέλος του πρώτου εμφύλιου έδωσε σύντομα τη θέση του στον δεύτερο, με τους Πελοποννήσιους προκρίτους και στρατιωτικούς να ενώνονται εναντίον των νησιωτών και των Ρουμελιωτών που κέρδισαν, αξιοποιώντας τα λεφτά του δανείου. Την ίδια περίοδο, ο Ιμπραήμ προχωρούσε ακάθεκτος στην Πελοπόννησο και η Επανάσταση θα είχε τελειώσει άδοξα, αν ο ναυτικός στόλος των μεγάλων δυνάμεων δεν νικούσε τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο στο Ναβαρίνο.  

Κοινώς, οι δύο εμφύλιοι πόλεμοι πήγαν να τινάξουν τα πάντα στον αέρα.  

Ακόμη, η ναυμαχία του Ναβαρίνου σημάδεψε τη νεότερη ελληνική ιστορία, γιατί από τη μια πλευρά, η Ελλάδα κέρδισε την ανεξαρτησία της και από την άλλη, κατέστη υποχείριό τους. 

Το σημερινό ελληνικό κράτος είναι συνέχεια εκείνου που φτιάχτηκε τότε. Το πελατειακό σύστημα και η εχθρότητα απέναντι στην υγιή επιχειρηματικότητα έχουν τις ρίζες τους εκεί. Επί Όθωνα ψηφίσθηκε ο νόμος που δεν επέτρεπε στους ετερόχθονες, δηλ. τους Έλληνες επιχειρηματίες της διασποράς και τους φιλέλληνες, να εισέλθουν στο επιχειρείν της χώρας. Επιτρεπόταν μόνο σ’ εκείνους που θα μοιράζονταν τα κέρδη με τους πολιτικούς κ.λπ.      

Το αντίστοιχο της σημερινής εποχής είναι η κομματοκρατία, θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος. Σε τέτοιες χώρες, η υγιής επιχειρηματικότητα εμποδίζεται ενώ αντίθετα νέα επιχειρηματικά τζάκια δημιουργούνται συνήθως, που συνδυάζουν την κομματική ιδιότητα με το δούναι και λαβείν. 

Δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι τον 19ο αιώνα, οι Έλληνες ήταν δύναμη χωρίς κράτος. Κυριαρχούσαν ή είχαν μεγάλη επιρροή στη Ρωσία, στην Αυστροουγγαρία και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σήμερα, έχουμε το ελληνικό πελατειακό κράτος που κάνει ό,τι συμφέρει το δίκτυο πελατείας αφού οι ιδεολογίες είναι πρόσχημα, αλλά δεν έχουμε την ίδια επιρροή μέσω αυτών στις μεγάλες δυνάμεις της εποχής μας. Σ’ ένα τέτοιο κράτος, είναι φυσικό επακόλουθο οι νόμοι να εφαρμόζονται α λα καρτ. 

Επίσης, δεν είναι τυχαία η ολιγοπωλιακή διάρθρωση κάποιων κλάδων ή η σύμπραξη ξένων εταιρειών με ντόπιους επιχειρηματίες που έχουν γνωριμίες και διασυνδέσεις με πολιτικούς και κόμματα για να πάρουν κανένα μεγάλο έργο. 

Τίποτα δεν είναι τυχαίο και όλα δείχνουν να έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν. Οι εμφύλιοι δεν βοηθάνε κανένα.