Δεν μπορούν να σέρνονται τα «κόκκινα» δάνεια

Όλα τα είχε η Μαριωρή, ο φερετζές τής έλειπε.

Ως γνωστόν, οι ελληνικές τράπεζες κουβαλάνε εδώ και χρόνια ένα μεγάλο όγκο προβληματικών δανείων, που αδυνατούν να ξεφορτωθούν παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει και τις οποίες αρκετοί θεωρούν ανεπαρκείς.

Τα «κόκκινα» δάνεια είναι απόρροια της βαθιάς, παρατεταμένης ύφεσης της ελληνικής δεκαετίας την περίοδο 2008-2016 και σε κάποιες κατηγορίες δανείων, της αδύναμης κουλτούρας πληρωμών που υπάρχει στη χώρα.

Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις  θέλουν το 30% περίπου των προβληματικών δανείων κάποιων κατηγοριών, π.χ. στεγαστικών, να ανήκουν σε άτομα που μπορούν αλλά δεν θεωρούν συμφέρον να εξυπηρετήσουν. Τους αποκαλούμενους στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Οι ελπίδες που καλλιέργησε το σχέδιο Ηρακλής για την ελάφρυνση των ισολογισμών τους από προβληματικά δάνεια έως 30 δισ. ευρώ μέσω τιτλοποιήσεων έχουν πρακτικά υπονομευθεί από την ύφεση που έφερε η πανδημία της Covid-19. Τα δάνεια σε μορατόριουμ που συνδέονται με την πανδημία ξεπερνούν τα 20 δισ. ευρώ. Οι επίσημες εκτιμήσεις θέλουν να «γεννιούνται» νέα «κόκκινα» δάνεια ύψους 5 με 10 δισ. ευρώ, όμως οι ανεπίσημες μιλούν για μεγαλύτερο νούμερο, κάπου μεταξύ 10 και 15 δισ. ευρώ.

Το ενδεχόμενο μιας πανευρωπαϊκής bad bank, που θα απορροφούσε τα «κόκκινα» δάνεια της πανδημίας, έχει μεν γίνει αντικείμενο συζήτησης στον Τύπο, αλλά δεν υπάρχει κάτι χειροπιαστό μέχρι στιγμής. Αν υπάρξει, το πιθανότερο είναι πως θα το δούμε να εφαρμόζεται το 2022-2023, υπό την προϋπόθεση ότι η ύφεση θα συνεχισθεί, επιβαρύνοντας τους ισολογισμούς των ευρωπαϊκών τραπεζών.

Οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να κοιτάξουν τι θα κάνουν ανεξάρτητα από αυτό και οι επιλογές τους είναι δεδομένες. Η εξάντληση του ορίου των 30 δισ. ευρώ που προβλέπει το σχέδιο Ηρακλής είναι αυτονόητη επιλογή. Κάλλιστα, θα μπορούσαν να προχωρήσουν με την τιτλοποίηση ακόμη περισσότερων προβληματικών δανείων, με βάση το ίδιο σχέδιο που πολλοί ονομάζουν Ηρακλής-ΙΙ, αν η DG Comp έδινε το πράσινο φως, κάτι πολύ πιθανό.

Όμως,  δεν μπορεί να παραβλεφθεί πως η επίπτωση του Ηρακλή-ΙΙ στους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας θα μπορούσε να είναι περίπου 3 ποσοστιαίες μονάδες για παρόμοια δάνεια ύψους  30 δισ. ευρώ. Αν σ’ αυτές προστεθούν 0,80 μονάδες περίπου από την επίπτωση του IFRS9 για το 2021 (συντελεστής 25%), η συνολική επιβάρυνση πλησιάζει τις 4 μονάδες, με μία ή περισσότερες τράπεζες να φλερτάρουν με το 11%, που είναι το χαμηλότερο ανεκτό επίπεδο για τον συνολικό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας.

Ποιες είναι δυνητικά οι άλλες επιλογές των συστημικών τραπεζών; Η πρόταση-σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), που εμφανίζεται να μειώνει επιπλέον την αναβαλλόμενη φορολογία (DTC), αλλά πρέπει να περάσει τον έλεγχο της DG Comp για κρατική ενίσχυση. Τέλος, η προληπτική αύξηση μετοχικού κεφαλαίου από τις τράπεζες με ιδιωτικά κεφάλαια. Είναι μια επιλογή που δεν επιβαρύνει τους φορολογούμενους, μπαίνει φρέσκο χρήμα και απαντά στις ιδιαιτερότητες του χαρτοφυλακίου δανείων κάθε τράπεζας. Όμως, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα βρεθούν ιδιώτες επενδυτές που θα βάλουν τα απαιτούμενα κεφάλαια υπό τις σημερινές συνθήκες, ώστε να είναι υπερ-κεφαλαιοποιημένες  και όχι απλά για να επιβιώσουν.

Η εθνική οικονομία χρειάζεται ένα σφριγηλό τραπεζικό σύστημα. Όσο αυτό καθυστερεί να γίνει πραγματικότητα, χαμένοι θα είναι οι Έλληνες πολίτες και οι μέτοχοι των τραπεζών.  

Όσο νωρίτερα το καταλάβουμε τόσο το καλύτερο.