Επιστροφή στο 1999 στις αγορές;

Το Χρηματιστήριο της Αθήνας συνεχίζει να έχει μια από τις χειρότερες επιδόσεις στον κόσμο μέχρι στιγμής. Όμως, στις ΗΠΑ κι αλλού, το ερώτημα που ζητά πειστική απάντηση είναι αν η υποχώρηση των μετοχών τον Σεπτέμβριο από τα ιστορικά υψηλά στις αρχές του ίδιου μήνα συνιστά διόρθωση ή την αρχή της εποχής των αρκούδων (πτωτική αγορά).

Το σημερινό σκηνικό φέρνει στη μνήμη μερικών τουλάχιστον το 1999-2000 με τη φούσκα των dot.com, αν και υπάρχουν κάποιες αξιοσημείωτες διαφορές εκείνης της περιόδου με τη σημερινή. Ίσως καμία άλλη ταινία δεν αποτυπώνει καλύτερα την κατάσταση εκείνη την εποχή από το Startup.com. Σ’ αυτό ένας τραπεζίτης παραιτείται από την Goldman Sachs και με τον φίλο του από το Λύκειο «σηκώνουν» 60 εκατ. δολάρια από τις  ΚΚΡ, Sapient και Hearst Interactive Media, για να φτιάξουν την  ιστοσελίδα govWorks.com. H ταινία, η οποία τραβήχτηκε την περίοδο 1999-2000, δείχνει πως το βασικότερο προσόν του μάνατζμεντ ήταν να βρει κεφάλαια. Αυτό εξηγεί γιατί αρκετοί πρώην τραπεζίτες βρέθηκαν μάνατζερ σε dot.com, παρότι είχαν ελάχιστη ή καθόλου εμπειρία από τη διοίκηση μη χρηματοοικονομικών εταιρειών. Κι αυτό εξηγεί γιατί το μάνατζμεντ ήταν αποκαρδιωτικό και το αποτέλεσμα καταστροφικό, αν και η ιδέα πίσω από το πρότζεκτ ήταν καλή και γι’ αυτό προσέλκυσε θεσμικούς επενδυτές όπως η KKR.  

Από την άλλη πλευρά, κάποιος μπορεί να ισχυρισθεί πως ο Τζεφ Μπέζος, ιδρυτής της Amazon, ήταν απλά ένας φιλόδοξος, ταλαντούχος  άνθρωπος το 1999. Όμως, δύο δεκαετίες αργότερα, ο Μπέζος παραμένει επικεφαλής της Amazon και είναι πολύ πετυχημένος, παντρεύοντας την υψηλή τεχνολογία με τη χρηματοοικονομική. Αναμφίβολα, το σημερινό οικοσύστημα των Facebook, Apple, Amazon, Netflix, Google κ.λπ. είναι διαφορετικό από εκείνο των dot.com, όταν τα κέρδη δεν είχαν σημασία και συχνά ούτε καν το επιχειρηματικό πλάνο. Απλώς έγραφες ένα όνομα domain και ανακοίνωνες πως έμπαινες στο ίντερνετ, για να ενθουσιάσεις τους επενδυτές.    

Οι σημερινές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας έχουν κέρδη και επιχειρηματικά μοντέλα που επωφελούνται ακόμη κι από τις καραντίνες και τα online περιβάλλοντα. Αναπτύσσονται ταχέως και έχουν  υψηλές αποτιμήσεις. Σήμερα, έχουμε τα αυτόνομα αυτοκίνητα και το Internet of Things, το 1999 είχαμε τα τηλέφωνα WAP. Σήμερα, το μέγεθος μετράει περισσότερο ενώ τότε ήταν η είσοδος μιας εταιρείας στο ίντερνετ για να εκμεταλλευθεί όποια ευκαιρία τής παρουσιαζόταν. 

Πολλοί θεωρούν την κίνηση της Kodak, η οποία έχασε το πρώτο τεχνολογικό κύμα, να μπει στον φαρμακευτικό κλάδο ως τέτοια, δηλ. κίνηση εμπνευσμένη από το 1999. Το 1999, οι αγοραπωλησίες στο χρηματιστήριο μιας μέρας (day trading) μέσω ίντερνετ έγιναν πραγματικότητα με την Tradescape.com. Σήμερα, έχουμε τη Robinhood.com.

Aν κάτι διαχωρίζει τελείως τις δύο εποχές πέρα από τα κέρδη των εταιρειών τεχνολογίας είναι το φθηνό χρήμα. Τη σημερινή εποχή, τα επιτόκια βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα-ρεκόρ και οι κεντρικές τράπεζες δείχνουν αποφασισμένες να συνεχίσουν στην ίδια πορεία. Αυτό ίσως αποτρέψει την επανάληψη της χρηματιστηριακής καθίζησης του 2000. Όμως, η μεσοπρόθεσμη ζημιά μπορεί να είναι μεγαλύτερη.