Η πανδημία και η νέα τάξη πραγμάτων

Πριν ακόμη προκύψει η πανδημία, μερικοί υποστήριζαν ότι η παλιά παγκόσμια τάξη πραγμάτων στο κόσμο κατέρρεε αλλά δεν είχε βρεθεί νέος αντικαταστάτης. O Ian Bremmer, ιδρυτής του Eurasia Group, είχε πει πως ο κόσμος βρίσκεται σε «γεωπολιτική ύφεση», δηλ. μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την επιδείνωση στις σχέσεις των ΗΠΑ με τους παραδοσιακούς συμμάχους τους στην Ευρώπη και την άνοδο της Κίνας. Σ’ ένα τέτοιο κόσμο, η παγκόσμια διακυβέρνηση είναι πολυδιασπασμένη και τα γεωπολιτικά ρίσκα αυξάνονται ενώ η δυνατότητα  μιας άμεσης αντίδρασης σε μια διεθνή κρίση είναι περιορισμένη.

Όλα αυτά στα δικά μας αυτιά δεν ηχούν περίεργα μ 'αυτά που βλέπουμε να εξελίσσονται στην Ανατολική Μεσόγειο με την Τουρκία και το κενό ηγεσίας-εξουσίας που υπάρχει.

Υπό μια έννοια, η πανδημία θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμη παρά την ζημιά που έχει προκαλέσει με την απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπινων ζωών και τα δεκάδες εκατομμύρια χαμένων θέσεων εργασίας εκτός των άλλων. Το προφανές είναι η ανακάλυψη του πρώτου εμβολίου για ιούς αυτό του είδους που θα συνιστούσε ιδιαίτερη ιατρική  επιτυχία. Αυτό μαζί με την εμπειρία από την αντιμετώπιση της κατάστασης θα ήταν μια παρακαταθήκη σε περίπτωση άλλης πανδημίας στο μέλλον. 

Σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο, το καλό αποτέλεσμα θα ερχόταν αν οι αποτυχίες των θεσμών που εξέθεσε η πανδημία μας επέτρεπε να τους αντικαταστήσουμε από καλύτερους που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σημερινής εποχής. Τέτοιοι θεσμοί θα μπορούσε να είναι είτε διεθνείς όπως το ΝΑΤΟ, η Παγκόσμια Τράπεζα κ.τ.λ., είτε εθνικοί σε κάθε χώρα. 

Πολλοί έχουν επισημάνει ότι η πανδημία θα επιταχύνει διάφορες αλλαγές και τάσεις που είχαν ήδη ξεκινήσει από πριν. Μιλώντας σε μια τηλεδιάσκεψη τον περασμένο Ιούνιο, η Karen Harris της Bain & Co., η οποία ειδικεύεται στην αποκωδικοποίηση των παγκόσμιων τάσεων,  είχε αναφέρει πως η πανδημία μας αναγκάζει να αποδεχθούμε τις μη ανθρώπινες διεπαφές με τρόπους που δεν ήμασταν διατεθειμένοι να δεχθούμε στο παρελθόν. Η ίδια παρατηρεί ότι η εργασία έχει μπει στη διαδικασία να μετατραπεί από μεταβλητό κόστος, δηλ. μισθοί, σε σταθερό κόστος των μηχανών, γεγονός που θα έχει τεράστιες συνέπειες για όλους μας. 

Από την άλλη πλευρά, η πανδημία θα συνεισφέρει στη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού θα γίνουν πιο ευέλικτες. 

Και φυσικά, όλοι είδαμε χθες ότι  ο χρυσός επέστρεψε πάνω από τα 2000 δολάρια η ουγγιά και οι χρηματιστηριακοί δείκτες S&P και Nasdaq κατέγραψαν νέα ιστορικά υψηλά. Κοινός παρονομαστής η τεράστια ρευστότητα που οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες έχουν διοχετεύσει στο σύστημα, διατηρώντας τα επιτόκια παρέμβασης τους είτε σε αρνητικό έδαφος, είτε λίγο πάνω από το μηδέν.

Η πανδημία προκαλεί καταστροφή αλλά ταυτόχρονα επιταχύνει εξελίξεις  και θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να οδηγήσει σε μια καλύτερη νέα πράξη πραγμάτων. Ας μην αφήσουμε μια καλή κρίση να πάει χαμένη όπως είχε πει κάποτε ο Τσώρτσιλ.