Τα πιο δύσκολα είναι μπροστά μας

Αν οι επιδημιολόγοι και στατιστικολόγοι έχουν δίκιο, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες τα κρούσματα κορωνοϊού να αυξηθούν αρκετά μαζί με τις νοσηλείες μέσα στον Αύγουστο και να υπάρξουν καραντίνες σε τοπικό επίπεδο. Ακόμη κι αν αυτό αποφευχθεί, οι πιθανότητες για ένα δεύτερο γύρο τον Οκτώβριο-Νοέμβριο είναι σημαντικές, τονίζουν.

Όλα αυτά συμπίπτουν με την περίοδο που οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας στον τουρισμό και άλλους κλάδους της ελληνικής οικονομίας θα γίνονται πιο αισθητές σε ευρύτερα τμήματα του πληθυσμού, σύμφωνα με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις των οικονομολόγων. Ταυτόχρονα, το πρωτογενές έλλειμμα του προϋπολογισμού της υπερχρεωμένης Ελλάδας θα διευρύνεται. Και ασφαλώς, η στιγμή της αλήθειας με τη γείτονα Τουρκία θα έχει έλθει πιο κοντά, μετά την κίνηση του προέδρου Ερντογάν να «παγώσει» την έξοδο του τουρκικού ερευνητικού πλοίου Oruc Reiss στην περιοχή νότια της Κρήτης.

Δεν πρέπει να περιμένουμε για να φθάσουμε στο αμήν σε όλα αυτά τα μέτωπα, πριν λάβουμε αποφάσεις ως χώρα και λαός. Ιδίως στο ζήτημα της τουρκικής απειλής, που είναι συνδεδεμένο με στρατηγικές επιλογές της χώρας.

Αν η κυβέρνηση και η χώρα γενικότερα δεν θέλει μια εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση με την Τουρκία, όπως διαφαίνεται, θα πρέπει να υπάρξει μια σαφής αναδιάταξη των στρατηγικών προτεραιοτήτων και των περιορισμένων δημοσιονομικών πόρων της Ελλάδος την επόμενη δεκαετία και πιο πέρα, προς την ενίσχυση της εθνικής άμυνας.

Επειδή τέτοιες στρατηγικές επιλογές ξεπερνούν τη θητεία μιας κυβέρνησης, χρειάζεται ευρύτερη πολιτική συναίνεση για τις βασικές κατευθύνσεις. Η πρωτοβουλία ανήκει ασφαλώς στην κυβέρνηση και δεν έχει πολύ χρόνο στη διάθεσή της.

Η στήλη έχει επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη εξορθολογισμού των στρατιωτικών δαπανών που ξεπερνούν το 2% του ΑΕΠ. Κοινώς, αναδιάρθρωσή τους με περιορισμό των λειτουργικών δαπανών και ταυτόχρονη αύξηση των πόρων για εξοπλιστικές δαπάνες. Επίσης, θα πρέπει να αυξήσουμε τις συνολικές δαπάνες για εξοπλισμούς με ενίσχυση της εγχώριας στρατιωτικής βιομηχανίας. Η αύξηση των εξοπλισμών δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να επιδιώκουμε ή να επιθυμούσαμε υπό άλλες συνθήκες αλλά, δυστυχώς, η Τουρκία φαίνεται πως έχει λάβει τις αποφάσεις της και δεν μπορούμε να τις αγνοήσουμε πλέον. 

Αναμφίβολα, οι δημοσιονομικοί πόροι είναι περιορισμένοι. Ένας τρόπος για να αποφύγουμε τη μεταφορά πολλών πόρων από άλλους τομείς για εξοπλισμούς είναι να παντρέψουμε ερευνητικά προγράμματα που έχουν κοινοτική χρηματοδότηση με εφαρμογές που έχουν και στρατιωτική χρήση. Δεκάδες ιδιωτικές εταιρείες που ασχολούνται με ηλεκτρονικές εφαρμογές και ανάπτυξη λογισμικού θα μπορούσαν να παίξουν αυτό τον ρόλο υπό τον συντονισμό μιας εθνικής στρατιωτικής αρχής. Η τελευταία θα έπρεπε να έχει έναν προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων στρατιωτικών εφαρμογών με ή χωρίς εμπορικές χρήσεις. Ιδανικά, ένα κομμάτι από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης για την ψηφιοποίηση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και οικονομίας θα μπορούσε να κατευθυνθεί σε τέτοιες εφαρμογές. Μ’ αυτό τον τρόπο, π.χ. πολεμικά πλοία που ναυπηγούνται στην Ελλάδα, θα μπορούσαν να ενσωμάτωναν συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και εξοπλισμό με μεγαλύτερη εγχώρια προστιθέμενη αξία και know how. Επίσης, θα ήταν δυνατή ακόμη κι η κατασκευή drones, με απόκτηση ξένης τεχνογνωσίας.       

Όλα αυτά ίσως ακούγονται ωραία αλλά η υλοποίησή τους προϋποθέτει σχέδιο, υπομονή, χρόνο, χρηματοδότηση και πάνω απ’ όλα τη στρατηγική απόφαση της χώρας σ’ ένα δύσκολο οικονομικό και επιδημιολογικό τοπίο. Εναλλακτικά, θα μπορούσαμε να πάμε σ’ ένα συμβιβασμό εφ’ όλης της ύλης με την Τουρκία. Δύσκολες αποφάσεις, σε δύσκολους καιρούς.