Oι τραπεζίτες και το δίλημμα του... ”πιστολέρο”!

Οι προσδοκίες για άνοδο στη Σοφοκλέους τροφοδοτούνται συστηματικά τα δύο τελευταία χρόνια από σενάρια για εξαγορές και συγχωνεύσεις στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο. Ωστόσο, κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος να τραβήξει πρώτος τη σκανδάλη. Για όλα αυτά υπάρχει λόγος.

Δημοσιεύθηκε: 2 Οκτωβρίου 2007 - 07:56

Dr Money

Oι τραπεζίτες και το δίλημμα του... ”πιστολέρο”!

Η θεωρία των παιγνίων (game theory) είναι κομμάτι των εφαρμοσμένων μαθηματικών, όμως έχει εφαρμογή σε αρκετές ακόμη επιστήμες.

Δεν είναι τυχαίο ότι η συγκεκριμένη θεωρία έπαιξε σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό των στρατηγικών για την παραγωγή και τη χρήση πυρηνικών όπλων με επίκεντρο την περίφημη RAND Corporation μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η RAND Corporation, η οποία ξεκίνησε ως think tank των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, έγινε στη συνέχεια μη κερδοσκοπικός οργανισμός δεξαμενής ιδεών. Είναι εκεί όπου ο νομπελίστας Harry Markowitz ανέπτυξε τη σύγχρονη θεωρία χαρτοφυλακίου (modern portfolio theory), κάνοντας έρευνα.

Στη θεωρία των παιγνίων κάθε παίκτης επιλέγει εκείνες τις στρατηγικές που θα μεγιστοποιήσουν την απόδοσή του με δεδομένες τις στρατηγικές των άλλων.

Στο ευρύ κοινό η θεωρία έγινε πιο γνωστή με το κινηματογραφικό έργο ”Ένας υπέροχος άνθρωπος” (A Beautiful Mind) που αναφερόταν στη ζωή του John Nash, του νομπελίστα μαθηματικού της θεωρίας των παιγνίων (Nash equilibrium).

Τι σχέση μπορεί να έχει η θεωρία των παιγνίων με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο;

Πολύ απλά την εξηγεί με βάση τη στρατηγική που έχει υιοθετήσει κάθε τράπεζα, λαμβάνοντας υπόψη τα κόστη και τα οφέλη που προκύπτουν από τις επιλογές των άλλων ανταγωνιστών της.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αναλυτές της Deutsche Bank χθες και άλλων ξένων οίκων το προηγούμενο διάστημα έχουν δίκιο όταν επισημαίνουν την ανάγκη να αυξήσουν οι ελληνικές τράπεζες την κεφαλαιοποίησή τους, να ενισχύσουν τα σχετικά μικρά μερίδια αγοράς τους στη νοτιοανατολική Ευρώπη και να επιτύχουν μεγαλύτερες οικονομίες κλίμακας.

Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι ολοένα και περισσότεροι αποφεύγουν να συμπεριλάβουν το ενδεχόμενο εξαγοράς μιας μεγάλης ελληνικής τράπεζας από μεγάλη ξένη τράπεζα στα πιθανά σενάρια.

Αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείουν το ενδεχόμενο μια μεγάλη ξένη τράπεζα, όπως π.χ. η BNP Paribas, η Unicredito κ.λπ., να εκδηλώσει ενδιαφέρον για μια μεγάλη ελληνική τράπεζα με παρουσία στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή.

Αναγνωρίζουν όμως ότι ένα τέτοιο εγχείρημα θα αποτύγχανε, εκτός κι αν υπήρχε μεγαλομέτοχος που θα συναινούσε σε κάτι τέτοιο. Μεγαλομέτοχο όμως έχει μόνο η Eurobank, αλλά η τελευταία μοιάζει περισσότερο με κυνηγό παρά με θύτη.

Σ’ όλες τις άλλες περιπτώσεις, που θα υπήρχε επίσης πραγματικό ενδιαφέρον από μεγάλη ελληνική τράπεζα, το εγχείρημα θα είχε μικρές πιθανότητες επιτυχίας για την ξένη.

Καθότι, όσο κι αν είναι κεφαλαιακά ισχυρότερες, όσο μεγαλύτερη ρευστότητα κι αν διαθέτουν, οι μεγάλες ξένες τράπεζες δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν υψηλότερο τίμημα, το οποίο θα έπρεπε ταυτόχρονα να δικαιολογήσουν στους μετόχους τους, σε σχέση μ’ αυτό που θα έδινε μια μεγάλη ελληνική τράπεζα, έστω και υπό τη μορφή μετοχών, με εκτεταμένο δίκτυο καταστημάτων στην εγχώρια αγορά.

Επομένως, είναι πιο εύλογο να θεωρούν οι αναλυτές περισσότερο πιθανές τις συγχωνεύσεις μεταξύ των μεγάλων ελληνικών τραπεζών.

Όμως τα κέρδη των τελευταίων συνεχίζουν να αυξάνονται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, οπότε δεν υπάρχει η ίδια πίεση που θα υπήρχε αν τα spreads συρρικνώνονταν και ο όγκος των δανείων παρουσίαζε στασιμότητα μαζί με τα κέρδη τους.

Δεν είναι όμως αυτός ο λόγος που εξηγεί τη σημερινή ισορροπία δυνάμεων στον ελληνικό τραπεζικό χώρο και την απουσία συγχωνεύσεων μεταξύ των μεγάλων του κλάδου.

Ο λόγος είναι ότι κανείς από τους ενδιαφερομένους δεν θέλει να τραβήξει πρώτος το πιστόλι. Αυτό συμβαίνει γιατί γνωρίζει ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα αυξήσει τις πιθανότητες να πετύχει τον ίδιο στόχο κάποιος άλλος ενδιαφερόμενος που θα παίξει εκ των υστέρων τον ρόλο του λευκού ιππότη.

Δεν είναι μυστικό ότι οι ενδιαφερόμενοι, π.χ. για την Alpha Bank, θεωρούν ότι θα τη ρίξουν στα χέρια της Εθνικής αν κάνουν πρώτοι την κίνηση, εκτιμώντας ότι πιθανόν υπάρχει συμφωνία Αράπογλου - Κωστόπουλου για μια τέτοια περίπτωση.

Δεν αποκλείεται ασφαλώς να κάνουν λάθος. Είναι όμως κάτι που κανείς ορθολογικός παίκτης δεν μπορεί να αγνοήσει όταν χαράσσει τη στρατηγική του.

Οι θεωρητικά υποψήφιοι ”πιστολέρο” αντιμετωπίζουν λοιπόν ένα δίλημμα.

Αν δεν πυροβολήσουν, οι σημερινές ισορροπίες δύσκολα θα αλλάξουν. Αν όμως πυροβολήσουν πρώτοι και διαταράξουν τις ισορροπίες, αυξάνονται οι πιθανότητες να βγουν χαμένοι.

Δύσκολοι καιροί ακόμη και για επίδοξους ”πιστολέρο”.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.