To μυστικό «κρύβεται» στις δαπάνες!

Εχει χιλιοειπωθεί αλλά θα το επαναλάβουμε, μήπως κάποτε μάθουμε από τα λάθη μας.

Αν οι συμπολίτες μας, από την Αριστερά μέχρι τη Δεξιά, δεν είχαν εναντιωθεί στη μεταρρύθμιση Γιαννίτση στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, το ασφαλιστικό σύστημα θα ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση σήμερα και το δημόσιο χρέος ελαφρύτερο κατά αρκετά δισ. ευρώ.

Ισως μάλιστα είτε δεν είχαμε μπει ποτέ σε μνημόνια, είτε διαδοχικές κυβερνήσεις δεν θα είχαν λάβει τόσο πολλά μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας.

Το συνολικό πακέτο φόρων και περικοπών από το 2010 μέχρι και το 2018 εκτιμάται πως θα ξεπεράσει τα 70 δισ. ευρώ.

Η μείωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) ανέρχεται σε 50 δισ. ευρώ περίπου την ίδια περίοδο.

Χθες, γνωστοποιήθηκε το πόρισμα των ειδικών για το συνταξιοδοτικό σύστημα το οποίο προτείνει αρκετές αλλαγές που θίγουν κυρίως τους μελλοντικούς συνταξιούχους, δηλαδή τους σημερινούς εργαζόμενους.

Στο επίκεντρο βρίσκεται η εξοικονόμηση 1,8 δισ. ευρώ από τις κρατικές δαπάνες τη διετία 2015-2016.

Μια εξοικονόμηση που θα έχει μόνιμα χαρακτηριστικά, ώστε να συμβάλει στην εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών και την ευχερέστερη εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους.

Μια ματιά στα στοιχεία της Κομισιόν για τις πρωτογενείς δαπάνες της γενικής κυβέρνησης στην Ελλάδα κι αλλού είναι αποκαλυπτική.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι δαπάνες χωρίς τους τόκους για την εξυπηρέτηση του χρέους έχουν υποχωρήσει αισθητά ως απόλυτο νούμερο, αλλά είναι σχεδόν αμετάβλητες ως προς το ΑΕΠ από το 2008 μέχρι και το 2014.

Από 110,5 δισ. ευρώ το 2008, που ήταν ο πρώτος χρόνος ύφεσης, στα 81,4 δισ. το 2014, δηλαδή 29 δισ. ευρώ περίπου λιγότερες.

Όμως, οι πρωτογενείς δαπάνες ως προς το ΑΕΠ υποχώρησαν στο 45,4% το 2014, από 45,6% το 2008.

Στην Ιρλανδία, οι πρωτογενείς δαπάνες υποχώρησαν στο 35% του ΑΕΠ το 2014, από 40,7% το 2008.

Στην Ισπανία, αυξήθηκαν στο 40,5% από 39,6% του ΑΕΠ το 2008 και στην Κύπρο στο 46,3% από 36,3% του ΑΕΠ το 2008.

Όμως, το ποσοστό περιορίζεται στο 38% περίπου του κυπριακού ΑΕΠ, αν αφαιρεθούν οι δαπάνες για τη στήριξη των τραπεζών κ.τ.λ.

Στην Πορτογαλία, οι πρωτογενείς δαπάνες αυξήθηκαν στο 44% του ΑΕΠ το 2014 από 42,2% το 2008.

Με άλλα λόγια, οι πρωτογενείς δαπάνες ως προς το ΑΕΠ στην Ελλάδα παραμένουν σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με άλλων χωρών της ευρωπεριφέρειας.

Μάλιστα, η ψαλίδα θα ανοίξει περισσότερο φέτος, αν οι εκτιμήσεις της Κομισιόν για το ύψος των κρατικών δαπανών χωρίς τους τόκους ως προς το ΑΕΠ για το 2015 επιβεβαιωθούν.

Φυσικά, στα δημόσια οικονομικά υπάρχει επίσης η άλλη πλευρά της εξίσωσης, που είναι τα κρατικά έσοδα. Όμως, δεν θα αναφερθούμε σ' αυτά σήμερα.

Επιστρέφοντας στις δαπάνες, θα πρέπει να πούμε ότι η ποσότητα και κυρίως η ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών που προσφέρονται στους Ελληνες πολίτες είναι χαμηλές για τα ποσά που δαπανώνται ετησίως.

Εξυπακούεται λοιπόν ότι η σχέση ποσών και ποιότητας των παρεχόμενων δημόσιων υπηρεσιών θα πρέπει να βελτιωθεί.

Η βελτίωση θα μπορούσε να προέλθει από μείωση των δαπανών και διατήρηση του ιδίου επιπέδου υπηρεσιών ή από διατήρηση των πρωτογενών δαπανών στο ίδιο επίπεδο και αύξηση των παρεχόμενων υπηρεσιών με παράλληλη αναβάθμισή τους.

Υπάρχουν παραδείγματα χωρών στο παρελθόν που τα κατάφεραν.

Η Σουηδία μείωσε τις κρατικές δαπάνες κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ από το 1995 μέχρι σήμερα, χωρίς αυτό να έχει αρνητική επίδραση στο κράτος πρόνοιας.

Ενας τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο είναι η αντικατάσταση κάποιων δημόσιων δαπανών από ιδιωτικές. Το συνταξιοδοτικό ανήκει σ' αυτή την κατηγορία.

Ένας άλλος τρόπος είναι η πιο προσεκτική στόχευση των κοινωνικών δαπανών, ώστε να μη συμπεριλαμβάνουν άτομα που ανήκουν στη μεσαία τάξη κ.τ.λ.

Σε κάθε περίπτωση, η μάχη για τη δημοσιονομική εξυγίανση και την ελάφρυνση του χρέους δεν μπορεί να αφήσει απέξω τις κρατικές δαπάνες.

Ισως μάλιστα εκεί να κρύβεται ένα από τα κλειδιά για τον συνδυασμό δημοσιονομικής πειθαρχίας και ανάπτυξης.

Dr. Money