Ο ενεργειακός κλάδος διανύει μία από τις πλέον απαιτητικές περιόδους των τελευταίων δεκαετιών, καθώς καλείται να ανταποκριθεί σε πολλαπλές προκλήσεις, επιδεικνύοντας ευελιξία και ταχύτητα, ενώ οι απαντήσεις στην ενεργειακή κρίση οφείλουν να υπερβαίνουν τον προσωρινό και επείγοντα χαρακτήρα, δίνοντας μακροπρόθεσμες και βιώσιμες λύσεις.
Οι νέες, ομολογουμένως δυσμενείς, συνθήκες παρουσιάζουν ταυτόχρονα και αρκετές ευκαιρίες, με προϋπόθεση τον έγκαιρο σχεδιασμό και την ολιστική προσέγγιση στην ενέργεια. Η Ελλάδα είναι ίσως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αξιοποίησης των ευκαιριών που παρέχει η παρούσα συγκυρία, καθώς αναβαθμίζεται σε διεθνές hub φυσικού αερίου, ενώ θέτει τις βάσεις για να μετατραπεί σε ενεργειακό κόμβο για την τροφοδοσία της Ευρώπης με ηλεκτρικό ρεύμα και μάλιστα παραγόμενο μέσω Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Το φυσικό αέριο παραμένει το καύσιμο-γέφυρα προς τις ενεργειακές λύσεις με ουδέτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Οι εκτιμήσεις σχετικά με τη δυναμική του σχετίζονται περισσότερο με τη διάχυτη ανησυχία στην Ευρώπη για την επάρκεια προμήθειας φυσικού αερίου, παρά με τις ιδιότητες του συγκεκριμένου καυσίμου, το οποίο συνεχίζει να αποτελεί τη βέλτιστη λύση στην πορεία προς τις πράσινες ενεργειακές εναλλακτικές. Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι να βγει το φυσικό αέριο από την εξίσωση, αλλά να βρεθούν αξιόπιστες και επαρκείς εναλλακτικές πηγές και οδεύσεις προμήθειας, για να προχωρήσει η υλοποίηση του εθνικού και του ευρωπαϊκού σχεδιασμού για την ενεργειακή μετάβαση με ασφάλεια και σιγουριά.
Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο για την ασφάλεια, τόσο του εγχώριου εφοδιασμού με φυσικό αέριο όσο και των γειτονικών χωρών. Ο στρατηγικός στόχος της μετατροπής της χώρας σε διεθνή ενεργειακό κόμβο επιτεύχθηκε χάρη σε ένα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, τον οποίο η ΔΕΠΑ Εμπορίας υπηρετεί με συνέπεια, συμμετέχοντας ενεργά με πρωτοβουλίες, συνέργειες και διεύρυνση των δραστηριοτήτων της και τις χρήσεις φυσικού αερίου.
Στην παρούσα φάση, που πρωταρχικό μέλημα αποτελεί η ασφάλεια εφοδιασμού, διατηρούμε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τους προμηθευτές μας, τόσο για τα μακροχρόνια συμβόλαια LNG όσο και για τα spot φορτία, ώστε να καλύψουμε οποιαδήποτε διακύμανση υπάρξει.
Καθοριστικός παράγοντας για την ασφάλεια εφοδιασμού, τώρα και στο μέλλον, είναι τα σημαντικά έργα υποδομών που δρομολογούνται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και στα οποία πρωτοστατεί η ΔΕΠΑ Εμπορίας.
Σήμερα η Ελλάδα διαθέτει ευρωπαϊκές υποδομές, που παρέχουν τη δυνατότητα σε γειτονικές χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία, να προμηθευτούν φυσικό αέριο μέσω του ελληνικού συστήματος.
Τα έργα που αλλάζουν τον ενεργειακό χάρτη της περιοχής και εξυπηρετούν τον στόχο της απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο είναι ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB και ο πλωτός τερματικός σταθμός LNG στην Αλεξανδρούπολη (FSRU). O IGB λειτουργεί από το καλοκαίρι, ενώ το FSRU, που κατασκευάζεται από την Gastrade (στην οποία η ΔΕΠΑ Εμπορίας συμμετέχει με 20%), αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον Νοέμβριο του 2023.
Άποψη του Τερματικού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στη Ρεβυθούσα. Με την ολοκλήρωση του τερματικού σταθμού στην Αλεξανδρούπολη το 2023, θα διπλασιαστεί η δυνατότητα της Ελλάδας να αεριοποιεί φυσικό αέριο, καλύπτοντας όχι μόνο τις δικές της εγχώριες ενεργειακές ανάγκες, αλλά και άλλων χωρών στα Βαλκάνια και τη ΝΑ. Ευρώπη.
Εξίσου σημαντικό, όμως, είναι και το γεγονός ότι όλα αυτά τα έργα υποδομών λειτουργούν σε συνέργεια και έτσι η χώρα μας θα είναι σε θέση να τροφοδοτήσει όλα τα Βαλκάνια με LNG από την Αίγυπτο, τις ΗΠΑ, το Κατάρ κ.α., διαφοροποιώντας σημαντικά τις πηγές προμήθειας φυσικού αερίου. Είναι ενδεικτικό ότι ο τερματικός σταθμός LNG στην Αλεξανδρούπολη θα διπλασιάσει τη δυνατότητα της Ελλάδας να αεριοποιεί φυσικό αέριο. Μαζί με τη Ρεβυθούσα, η χώρα μας θα ξεπεράσει τα 10 bcm, γεγονός που θα μας επιτρέψει να καλύψουμε όχι μόνο τις δικές μας ενεργειακές ανάγκες, αλλά και άλλων χωρών στα Βαλκάνια και στη ΝΑ Ευρώπη.
Παράλληλα, η ΔΕΠΑ Εμπορίας στηρίζει διεθνή projects όπως οι αγωγοί TAP, Poseidon και EastMed, ο οποίος επανέρχεται στην επικαιρότητα λόγω της ενεργειακής κρίσης, καθώς ο ρόλος του θα είναι να μεταφέρει το φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη. Τα έργα αυτά δεν έχουν ημερομηνία λήξης, είναι έργα που θα διαμορφώσουν το αυριανό ενεργειακό τοπίο, καθώς είναι σχεδιασμένα ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν στο μέλλον και για καθαρές μορφές ενέργειας, όπως το υδρογόνο και το βιομεθάνιο.
Την ίδια στιγμή, καθίσταται προφανές ότι απαιτείται η ολιστική προσέγγιση της μετάβασης προς την πράσινη ενέργεια, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας για το 2050, το οποίο δεν είναι πλέον και τόσο μακρινό. Η Ελλάδα διαθέτει τα εφόδια ακόμη και να πρωταγωνιστήσει σε αυτή τη διαδικασία. Στη χώρα μας ήδη έχει δημιουργηθεί ένας οδικός χάρτης επενδύσεων σε ΑΠΕ τεράστιας αξίας, ενώ καταλύτης στην προσπάθεια αυτή αναδεικνύεται και το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς προσφέρει σημαντικά κεφάλαια για τον σκοπό αυτό.
Για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί στρατηγική επιλογή και γι’ αυτό από την πρώτη στιγμή συμμετέχει ενεργά στις διεργασίες, προετοιμάζοντας το έδαφος για τη νέα πράσινη πραγματικότητα.
Προς αυτή την κατεύθυνση, έχει αναπτύξει ήδη τον τομέα των ΑΠΕ με τη δημιουργία ενός πράσινου χαρτοφυλακίου άνω των 600 MW σε φωτοβολταϊκά πάρκα, η κατασκευή των οποίων ξεκινά το καλοκαίρι.
Ταυτόχρονα, προετοιμάζει το έδαφος για την εισαγωγή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα με τον σχεδιασμό πιλοτικών έργων υδρογόνου και βιομεθανίου, που για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι στρατηγική προτεραιότητα. Γι’ αυτό υποστηρίζει ενεργά τη δημιουργία νέων συμμαχιών για την ανάπτυξη δράσεων και έργων που θα επιταχύνουν τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, όπως η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για το Καθαρό Υδρογόνο, της οποίας η ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι ιδρυτικό μέλος.
Ο έγκαιρος σχεδιασμός, με σίγουρα και σταθερά βήματα, είναι το κλειδί που διασφαλίζει την ενεργειακή επάρκεια της χώρας και αναβαθμίζει τον γεωστρατηγικό της ρόλο τώρα, αλλά και στο μέλλον.
*Ο κ. Κωνσταντίνος Ξιφαράς είναι Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ Εμπορίας, Αντιπρόεδρος του ΤΕΕ, Γραμματέας της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής και Εθνικός Εκπρόσωπος στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Ενέργειας, Co-Chair της European Clean Hydrogen Alliance και μέλος Δ.Σ. της Eurogas.