Tην εκτίμηση της Κεντρικής Τράπεζας για την ευρωστία του τραπεζικού συστήματος στην Κύπρο επανέλαβε ο διοικητής της ΚΤΚ, κ. Α. Ορφανίδης, κατά τη διάρκεια συζήτησης για τον προϋπολογισμό του 2009

Παρά τις δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις διεθνώς, οι τράπεζές μας παραμένουν υγιείς και αυτό καταδεικνύεται από την κεφαλαιακή τους επάρκεια, από τους δείκτες προληπτικής ρευστότητας και από τα κέρδη των τραπεζών που βρίσκονται σε ικανοποιητικά επίπεδα.

Οι τράπεζες στην Κύπρο δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα ρευστότητας. Αυτό είναι μια σημαντική ένδειξη της κατάστασης του τραπεζικού συστήματος. Σε αντίθεση, θέλω να υπενθυμίσω ότι τους τελευταίους μήνες αρκετές τράπεζες στο εξωτερικό και στη ζώνη του ευρώ όντως αντιμετώπισαν πρόβλημα ρευστότητας που οδήγησε στο κλείσιμο μερικών από αυτών και στη διάσωση άλλων έπειτα από κρατική παρέμβαση, τονίζει ο κ. Ορφανίδης.

Στην Κύπρο αυτό που έχει παρατηρηθεί πρόσφατα είναι η μείωση δυνατότητας δανεισμού λόγω της υπέρμετρης αύξησής του που συμβαίνει από πέρυσι μέχρι πολύ πρόσφατα.

Γενικά, υπό κανονικές συνθήκες η αύξηση του δανεισμού πρέπει να συνάδει προς την άνοδο του ρυθμού καταθέσεων. Στην Κύπρο οι τράπεζές μας είχαν στη διάθεσή τους πλεονάζουσα ρευστότητα ιδίως μετά την ένταξή μας στη ζώνη του ευρώ, που τους επέτρεψε να δανείζουν με ψηλότερο ρυθμό από την αύξηση των καταθέσεων, υπογραμμίζει ο κ. Ορφανίδης.

Αυτή τη στιγμή οι τράπεζες έχουν εξαντλήσει την πλεονάζουσα ρευστότητα. Επομένως, οποιοσδήποτε νέος δανεισμός αναμένεται να χρηματοδοτηθεί κυρίως από την αύξηση των καταθέσεων και την αποπληρωμή των υφιστάμενων δανείων.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν στη διατραπεζική αγορά και στην αγορά ομολόγων λόγω της χρηματοοικονομικής αναταραχής, οδηγεί τις τράπεζες να προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια επί των καταθέσεων ώστε να προσελκύουν καταθέσεις και λόγω των υψηλότερων επιτοκίων επί των καταθέσεων παρατηρούνται αυξήσεις και στα δανειστικά επιτόκια.

Είναι λογικό, βέβαια, να αναμένεται ότι ο εξαιρετικά υψηλός ρυθμός πιστωτικής επέκτασης των τελευταίων δύο ετών (30% - 35%) θα επιβραδυνθεί σημαντικά.

Για προληπτικούς λόγους όλες οι τράπεζες πρέπει να διατηρούν ρευστά διαθέσιμα για ικανοποίηση των τρεχουσών αναγκών τους. Στην Κύπρο η ΚΤΚ έχει πιο αυστηρές απαιτήσεις για διατήρηση ρευστότητας στα ξένα νομίσματα παρά στο εγχώριο νόμισμα. Ο λόγος είναι ότι μεγάλο μέρος τους προέρχεται από καταθέτες από το εξωτερικό, είναι βραχυπρόθεσμες και παρουσιάζουν μεγάλη μεταβλητότητα, παρόλο που στο σύνολό τους διαχρονικά αυξάνονται.

Να σημειωθεί ότι στις 30 Σεπτεμβρίου 2008 οι καταθέσεις αυτές αντιπροσώπευαν το 28% των συνολικών των τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά. Η ύπαρξη των καταθέσεων αυτών εκθέτει το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κύπρου σε δυνητικούς κινδύνους σε περιόδους κρίσης όπως η παρούσα, καθώς υπάρχει η πιθανότητα οι ξένοι καταθέτες να αποσύρουν μαζικά τις καταθέσεις τους και να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας και δυσφήμισης των τραπεζών αν αυτές δεν είναι σε θέση να τους πληρώσουν.

Υπενθυμίζεται το παράδειγμα της Ισλανδίας όπου το τραπεζικό σύστημα ήταν εκτεθειμένο σε μεγάλο βαθμό σε βραχυπρόθεσμες καταθέσεις από ξένους σε ξένο νόμισμα και τους τελευταίους δύο μήνες έχει καταρρεύσει.