Το τεράστιο ρίσκο Νετανιάχου που μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου μόλις πήρε ένα τεράστιο ρίσκο, σημειώνει ανάλυση των Financial Τimes. Μέσα σε λίγες ώρες, οι ισραηλινές δυνάμεις εξαπέλυσαν αεροπορική επιδρομή στη Βηρυτό με στόχο έναν ανώτερο διοικητή της Χεζμπολάχ, το λιβανέζικο μαχητικό κίνημα, και έχουν κατηγορηθεί από τη Χαμάς και το Ιράν ότι δολοφόνησαν τον πολιτικό ηγέτη της παλαιστινιακής ομάδας σε επίθεση στην Τεχεράνη.

Το Ισραήλ δήλωσε ότι σκότωσε τον Φουάντ Σουκρ, έναν διοικητή της Χεζμπολάχ που θεωρείται ότι είναι κοντά στον αρχηγό της οργάνωσης, Χασάν Νασράλα. Ωστόσο, δεν σχολίασε το χτύπημα που σκότωσε τον Ισμαήλ Χανίγια, τον πολιτικό ηγέτη της Χαμάς. Συνήθως ούτε αρνείται ούτε επιβεβαιώνει στοχευμένες δολοφονίες στο Ιράν.

Ο Νετανιάχου αναμφίβολα στοιχηματίζει ότι τα χτυπήματα θα στείλουν ένα μήνυμα αποτροπής στους εχθρούς της χώρας του, ενώ θα συσπειρώσει τους Ισραηλινούς μετά από μήνες πολιτικής αναταραχής. Αλλά είναι ένα στοίχημα υψηλού ρίσκου, που δημιουργεί τον κίνδυνο να πυροδοτηθεί ολοκληρωτικός πόλεμος στη Μέση Ανατολή, αυτό που φοβούνται πολλοί μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και την επακόλουθη επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα.

Το Ισραήλ απειλούσε με αντίποινα από τότε που μια επίθεση με ρουκέτα στα κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν το Σάββατο σκότωσε 12 νεαρούς σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, για την οποία τόσο το ίδιο όσο και οι ΗΠΑ κατηγόρησαν τη Χεζμπολάχ. Αλλά η επίθεση κατά ενός από τους κορυφαίους βοηθούς του Νασράλα στην καρδιά της Χεζμπολάχ στη Βηρυτό ήταν στην κορυφή της κλίμακας των αναμενόμενων απαντήσεων.

Είναι η πρώτη φορά που το Ισραήλ εξαπολύει πλήγμα κατά της Χεζμπολάχ στην πρωτεύουσα του Λιβάνου από τις 7 Οκτωβρίου και ο Σουκρ ήταν ο πιο υψηλόβαθμος ηγέτης της οργάνωσης που το Ισραήλ έχει σκοτώσει εδώ και χρόνια (σ.σ. η Χεζμπολάχ δεν έχει επιβεβαιώσει τον θάνατό του).

Η δολοφονία του Χανίγια, λίγο αφότου συναντήθηκε με ξένους αξιωματούχους που παρευρέθηκαν στην ορκωμοσία του νέου προέδρου του Ιράν, ανέβασε το διακύβευμα σε ένα νέο επίπεδο. Η επίθεση επιφέρει ένα τσουχτερό, ταπεινωτικό πλήγμα όχι μόνο στη Χαμάς αλλά και στην Ισλαμική Δημοκρατία σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη στιγμή.

Έδειξε επίσης ότι το Ισραήλ -το οποίο δεν έχει κρύψει την προθυμία του να στοχεύσει τους ηγέτες της Χαμάς όπου κι αν βρίσκονται- είναι έτοιμο να επιμείνει ακόμη και όταν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους επιδιώκουν απεγνωσμένα αποκλιμάκωση. Η περιοχή βρίσκεται τώρα σε αναμμένα κάρβουνα καθώς αναμένει την απάντηση της Χεζμπολάχ, του προστάτη της, του Ιράν, και του λεγόμενου «άξονα αντίστασης», ενός δικτύου μαχόμενων ομάδων που υποστηρίζονται από το Ιράν. Ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, έσπευσε να απειλήσει το Ισραήλ με τη δέσμευσή του να «εκδικηθεί το αίμα [του Χανίγια]».

Το Ισραήλ και το Ιράν έχουν ωθήσει το ένα το άλλο στο χείλος του γκρεμού στο παρελθόν, αλλά μέχρι στιγμής έχουν καταφέρει να μην πέσουν σε αυτόν, ιδίως μετά την ανταλλαγή επιθέσεων τον περασμένο Απρίλιο.

Το Ιράν ήταν σαφές ότι δεν επιθυμεί μια άμεση σύγκρουση με το Ισραήλ ή τις ΗΠΑ. Ο πρωταρχικός του στόχος είναι η επιβίωση της Δημοκρατίας, που σημαίνει να κρατά τη σύγκρουση μακριά από το έδαφός του και να βασίζεται στους μαχητές που υποστηρίζει για τα χτυπήματά του. Αλλά η απόφασή του να εξαπολύσει την πρώτη άμεση επίθεση στο Ισραήλ από ιρανικό έδαφος τον Απρίλιο έδειξε ότι είναι επίσης πρόθυμο να αντιδράσει, εάν αισθανθεί ότι προκαλείται ή είναι υπό πίεση.

Τα μυριάδες χτυπήματα του Ισραήλ από τις 7 Οκτωβρίου δεν έχουν κάνει πολλά για να συγκρατήσουν τους εχθρούς του. Εδώ και μήνες ανταλλάσσει χτυπήματα με τη Χεζμπολάχ με αυξανόμενη αγριότητα, αν και αυτά έχουν περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό στη συνοριακή περιοχή Ισραήλ-Λιβάνου. Είναι δύσκολο να δούμε πώς η δολοφονία του Σουκρ δεν προκαλεί μια πιο ισχυρή απάντηση, βυθίζοντας τους αντιπάλους βαθύτερα στον επικίνδυνο κύκλο κλιμάκωσης.

Υπήρχε από καιρό ο φόβος ότι ένας λάθος υπολογισμός ή μια πρόκληση θα πυροδοτούσε την επόμενη φάση της σύγκρουσης -μετά τις 7 Οκτωβρίου το Ισραήλ δέχθηκε πυρά από ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν σε πολλαπλά μέτωπα και εξαπέλυσε πλήγματα στο Ιράν, στη Συρία, στον Λίβανο και στην Υεμένη. Το κρίσιμο ερώτημα είναι τώρα εάν οι όλο και πιο θολές κόκκινες γραμμές έχουν ξεπεραστεί ή πρόκειται να ξεπεραστούν.

Το Ισραήλ δεν έχει κρύψει την αποφασιστικότητά του να απωθήσει τους μαχητές της Χεζμπολάχ από τη συνοριακή περιοχή, είτε μέσω διπλωματίας που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ είτε μέσω στρατιωτικών μέσων. Πράγματι, η Ουάσιγκτον χρειάστηκε να πείσει την ακροδεξιά κυβέρνηση του Νετανιάχου να μην εξαπολύσει ένα προληπτικό χτύπημα κατά της λιβανέζικης μαχητικής ομάδας στις πρώτες ημέρες του πολέμου στη Γάζα.

Είναι επίσης λογικό να υποθέσουμε ότι τόσο το Ισραήλ όσο και η Χεζμπολάχ προετοιμάζονται για έναν πλήρη πόλεμο από το 2006, όταν βρέθηκαν αντιμέτωποι σε μια σύγκρουση 34 ημερών. Τότε, η Χεζμπολάχ έδωσε ένα μάθημα στο Ισραήλ και το Τελ Αβίβ έχει ξεκαθαρίσει ότι θα προχωρήσει πολύ πιο σκληρά και ευρύτερα αυτή τη φορά, όχι απλώς στοχεύοντας προπύργια μαχητών.

Αυτό θα ήταν καταστροφικό για τον Λίβανο, ένα έθνος βυθισμένο σε οικονομικά και πολιτικά προβλήματα που κινδυνεύει με ολοκληρωτική κατάρρευση σε περίπτωση ισραηλινής εισβολής. Αλλά οι συνέπειες για το Ισραήλ θα ήταν επίσης μεγάλες. Η Χεζμπολάχ, που θεωρείται ευρέως ως ο πιο βαριά οπλισμένος μη κρατικός παράγοντας στον κόσμο, είναι πολύ πιο ισχυρός εχθρός από τη Χαμάς.

Ιρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Τεχεράνη θα στηρίξει τη Χεζμπολάχ με όλα τα μέσα της, εάν ξεσπάσει ένας πλήρης πόλεμος. Αυτό είναι απίθανο να περιλαμβάνει άμεσα χτυπήματα, τουλάχιστον αρχικά. Αναμένεται περισσότερο η κινητοποίηση των μαχητών στον άξονα της αντίστασης -από τους αντάρτες Χούθι στην Υεμένη έως τις σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ και στη Συρία. Αυτό θα σήμαινε εντατικοποίηση των επιθέσεων με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά του Ισραήλ και τον κίνδυνο να «υπερφορτώσει» την αεράμυνά του -ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος των Χούτι έπληξε το Τελ Αβίβ την περασμένη εβδομάδα, σκοτώνοντας ένα άτομο.

Οι ΗΠΑ, οι οποίες έχουν δεσμευτεί να συμβάλουν στην άμυνα του Ισραήλ, θα κινδύνευαν επίσης να συρθούν βαθύτερα στη σύγκρουση, με τις δυνάμεις τους στο Ιράκ και στη Συρία να είναι στους πιθανούς στόχους. Η διεθνής ναυτιλία -που ήδη δέχεται επίθεση από τους Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα- θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μεγαλύτερες απειλές. Τα αραβικά κράτη ανησυχούν για τις πιθανές δευτερογενείς επιπτώσεις.

Είναι το εφιαλτικό σενάριο για το οποίο έχουν προειδοποιήσει οι περιφερειακές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, οι προσπάθειες των ΗΠΑ για τον τερματισμό αυτού του πολέμου έχουν αποτύχει και έχουν δεχθεί σοβαρό πλήγμα από τον θάνατο του Χανίγια, του κύριου συνομιλητή της Χαμάς με τους μεσολαβητές. Αντίθετα, οι ΗΠΑ -και η περιοχή- παλεύουν με την καθημερινή διαχείριση μιας κρίσης που γίνεται όλο και πιο περίπλοκη και θανατηφόρα.