Σύνοδος Κορυφής: Συναγερμός στην ΕΕ μετά τις τοποθετήσεις Τραμπ

Η «νέα» Αμερική φαίνεται να κάνει στροφή προς τον προστατευτισμό και η Ευρώπη ψάχνει να βρει τα πατήματά της καθώς οι τοποθετήσεις του νεοεκλεγέντα προέδρου Ντόναλντ Τράμπ σε μια σειρά από θέματα, ανέτρεψαν τα μέχρι τώρα δεδομένα που είχε καθορίσει ο απερχόμενος Δημοκρατικός Τζο Μπάιντεν.

Η διήμερη Σύνοδος Κορυφής του Δεκεμβρίου των ηγετών της ΕΕ έγινε μονοήμερη και η ατζέντα προβλέψιμη: Ουκρανία, η θέση της ΕΕ στα παγκόσμια δρώμενα, οι εξελίξεις στην Μέση Ανατολή και το «καυτό» θέμα του Μεταναστευτικού.

Πώς μπορούν, όμως, σήμερα οι ηγέτες να πάρουν αποφάσεις για τη στάση τους στα πιο πάνω θέματα, όταν ο Τραμπ, ακόμα πριν καν αναλάβει και επίσημα την εξουσία, έθεσε τις κόκκινες γραμμές του οι οποίες είναι αντίθετες με αυτές του Μπάιντεν;

Από τη Φλόριντα ο Τραμπ εμφανίστηκε πιο «προεδρικός» από ποτέ. Έκανε δηλώσεις και για πρώτη φορά δέχτηκε να απαντήσει σε πολλές ερωτήσεις. Οι δημοσιογράφοι για πρώτη φορά ρώτησαν επί των θεμάτων και δεν ήταν επιθετικοί, όπως στην πρώτη του θητεία, δείχνοντας έτσι ότι τα πράγματα άλλαξαν.

Αυτό παρατήρησε και ο ίδιος ο Τραμπ λέγοντας ότι την πρώτη φορά «ήταν όλοι εναντίον μας. Τώρα όλοι θέλουν να συνεργαστούν μαζί μας» αναφερόμενος σε επενδυτές, τραπεζίτες και επιχειρηματίες των ΗΠΑ που ζητούν μια ακρόαση μαζί του.

Οι δηλώσεις Τραμπ

Για την Ευρώπη, αυτά που βγήκαν από τη συνέντευξη τύπου ήταν μάλλον χειρότερα από τα αναμενόμενα. Αρκετοί αναλυτές έχουν προβλέψει ότι η Αμερική θα κάνει στροφή προς τον προστατευτισμό, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό που κάποιος θα πρέπει να το αναπληρώσει. Και υποτίθεται ότι αυτή θα ήταν η ΕΕ. Είναι όμως σε θέση να το πράξει;

Χωρίς περιστροφές, ο Ντόναλντ Τραμπ μίλησε για:

• Περικοπή φόρων και δημοσίων δαπανών.
• Ευνοϊκή φορολογία και νομοθετικό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις του εσωτερικού.
• Όποια ξένη εταιρία επενδύσει 1 δισεκατομμύριο δολάρια θα αποκτήσει την αμερικανική ιθαγένεια. Δίνοντας ως παράδειγμα του Ντιτρόιτ, άνοιξε τις πόρτες για όσες εταιρείες θέλουν να συναρμολογούν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ. Τρανό παράδειγμα τα γερμανικά αυτοκίνητα πολυτελείας που στέλνονται στις ΗΠΑ ως εξαρτήματα και συναρμολογούνται σε εργοστάσια στην Ατλάντα και το Ντιτρόιτ, ώστε να αποφύγουν τους δασμούς.
• Το τείχος θα ξαναστηθεί και θα υπάρξει μαζική απέλαση λαθρομεταναστών πίσω στις χώρες τους και ιδιαίτερα στη Βενεζουέλα. Πρόσθεσε δε ότι όποια χώρα δεν συμμορφωθεί, θα έρθει αντιμέτωπη με οικονομικές κυρώσεις. Αυτό δηλαδή που ξέρουν να κάνουν καλά οι ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες. Το ισχυρό τους όπλο ήταν ανέκαθεν ο οικονομικός στραγγαλισμός της όποιας χώρας δεν δεχόταν τις αμερικανικές «παραινέσεις».
• Υποσχέθηκε φθηνά φάρμακα χωρίς μεσάζοντες που ανεβάζουν τις τιμές στα ύψη.

Εγκώμιο στον Ερντογάν, υποστήριξη Νετανιάχου

Δεν άνοιξε τα χαρτιά του για το Ιράν αφήνοντας το θέμα ανοικτό και μάλλον τις πρωτοβουλίες στον Νετανιάχου, υποσχόμενος πάντως ότι θα στηρίξει την όποια απόφαση του Ισραήλ. Η επιστροφή των ομήρων είναι μια κόκκινη γραμμή.

Ενδιαφέρον όμως έχει η τοποθέτησή του ότι θεωρεί το Ουκρανικό πιο δύσκολο να επιλυθεί παρά το Μεσανατολικό.

Με την όλη στάση του, ο Τραμπ έστειλε το μήνυμα ότι στόχος του είναι να αναστηλώσει την οικονομία της Αμερικής και όχι να στέλνει χρήματα και στρατό σε τρίτες χώρες. Έπλεξε το εγκώμιο του Ερντογάν, διαψεύδοντας έτσι τα ρεπορτάζ στην Ελλάδα ότι με την εκλογή Τραμπ, η Τουρκία θα βρίσκεται σε δυσμενή θέση, καθώς ενδέχεται οι μάχες γύρω από την Συρία να δημιουργήσουν κουρδικό «κράτος». Αντιθέτως, ο νέος πρόεδρος είπε επί λέξει ότι «ο στρατός της Τουρκίας είναι πιο ξεκούραστος και ο Ερντογάν θα έχει την τελευταία λέξη στο θέμα της Συρίας».

Αναλυτές εκτιμούν ότι το Μαξίμου μάλλον δεν πρέπει να σηκώσει ψηλά τον πήχη. Γιατί μετά την Συρία, την οποία ο Ερντογάν και το τουρκικό λόμπι στην Ουάσιγκτον την παρουσίασαν στον Τραμπ ως «εξυπηρέτηση» προς τις ΗΠΑ, έρχονται σχεδιασμοί για τον αγωγό φυσικού αερίου, τα ελληνοτουρκικά και το κυπριακό.

Πηγές από την Ουάσιγκτον ανέφεραν στο Euro2day.gr ότι το ισραηλινό και το τουρκικό λόμπι «δούλευαν» αναλόγως με τη στάση του κάθε υποψηφίου. Έσπρωχναν τα συμφέροντα τους, και πρόσφεραν λύσεις και αναλύσεις ανάλογα με τον υποψήφιο, σε δείπνα και δεξιώσεις που οργάνωναν επί δύο ολόκληρα χρόνια πριν τις εκλογές.

Για την Κίνα και τους δασμούς ο Τραμπ είπε ότι θα κινηθεί στην λογική του reciprocity δηλαδή της ανταπόδοσης («μου βάζεις σου βάζω»). Έκανε, όμως, και ένα σχόλιο ότι «ΗΠΑ και Κίνα μαζί θα μπορούσαν να λύσουν όλα τα προβλήματα του κόσμου».

Το μεταναστευτικό στην ΕΕ

Αντιμέτωπη με το τεράστιο πρόβλημα του Μεταναστευτικού η ΕΕ θα πρέπει να βρει τις δικές της λύσεις. Σίγουρα, εάν οι ΗΠΑ όντως παρέμβουν και βρεθεί λύση στο Ουκρανικό και το Μεσανατολικό, και τα μέτωπα αυτά κλείσουν, η ΕΕ θα ωφεληθεί πολύ. Όμως μέχρι τώρα οι μετανάστες μετρούνται σε εκατομμύρια και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες θέλουν να παραβούν τους κανόνες που έχουν ψηφιστεί.

Πριν από λίγες μέρες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε σε ένα νόμο για την πρόληψη και την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας μεταναστών. Ο στόχος αυτής της πρότασης είναι να ισχυροποιήσει το ποινικό δίκαιο των κρατών μελών σε θέματα όπως ο ορισμός και η επιβολή κυρώσεων για το λαθρεμπόριο μεταναστών.

Η θέση που συμφωνήθηκε θα χρησιμεύσει ως βάση για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η καταπολέμηση της λαθρεμπορίας μεταναστών αποτελεί προτεραιότητα για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης, ανέφερε το συμβούλιο.

Σύμφωνα με το κείμενο, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι, σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο, η σκόπιμη βοήθεια υπηκόου τρίτης χώρας να εισέλθει, να διέλθει ή να παραμείνει εντός της επικράτειας οποιουδήποτε κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αντάλλαγμα οικονομικό ή υλικό όφελος συνιστά ποινικό αδίκημα.

Όσον αφορά στις κυρώσεις, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να λάβουν μέτρα ώστε το αδίκημα της λαθρεμπορίας μεταναστών να επιφέρει μέγιστη ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών. Τα ανώτατα επίπεδα ποινής θα πρέπει να επεκτείνονται σε τουλάχιστον οκτώ χρόνια όταν οι λαθρέμποροι λειτουργούν ως μέρος εγκληματικής οργάνωσης ή όταν ασκούν σοβαρή βία κατά των μεταναστών. Εάν το αδίκημα προκαλέσει το θάνατο ενός μετανάστη, η μέγιστη ποινή φυλάκισης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον δέκα χρόνια.

Η σημερινή θέση του Συμβουλίου θα αποτελέσει τη βάση για μελλοντικές διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο βρίσκεται ακόμη στη διαδικασία καθορισμού της θέσης του σχετικά με το σχέδιο νόμου.

Περίπου 380.000 παράτυπες διελεύσεις συνόρων εντοπίστηκαν στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ το 2023. Η Europol εκτιμά ότι περισσότερο από το 90% των παράτυπων μεταναστών που φτάνουν στην ΕΕ χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες λαθρέμπορων.

Το λαθρεμπόριο μεταναστών αποτελεί μια πολύ επικερδή εγκληματική δραστηριότητα. Με βάση τα στοιχεία του ΟΗΕ, τα δίκτυα λαθρεμπορίου αποκομίζουν ετήσια κέρδη από 4,7 έως 6 δισεκατομμύρια δολάρια.

Και ενώ οι ηγέτες της ΕΕ θεωρούσαν ότι η μεγαλύτερη πρόκληση της Ευρώπης θα είναι τα κονδύλια και η στρατιωτική στήριξη στην Ουκρανία, τώρα μάλλον θα πρέπει να στρέψουν την προσοχή στο θέμα της Μετανάστευσης. Γιατί άλλο παράνομοι μετανάστες και άλλο πολιτικοί πρόσφυγες που θα ζητούν άσυλο.

Η έκθεση Ντράγκι και το μυαλό του Τραμπ

Σίγουρα η ΕΕ θα κληθεί να επαναπροσδιορίσει τη θέση της: Θα προσπαθήσει να γίνει η πρώτη παγκόσμια δύναμη βάσει της έκθεσης Ντράγκι (που θα χρειαστεί πολλά δισεκατομμύρια) ή θα κάνει ένα βήμα πίσω, ακυρώνοντας κυρίως τις αμυντικές συμφωνίες και διμερείς αποφάσεις με τρίτες χώρες, μένοντας πάλι χωρίς παρεμβατικό λόγο στα γεωπολιτικά δρώμενα; 

Αυτό που εξηγούν πάντως Αμερικανοί αναλυτές είναι ότι το μυαλό του Τραμπ είναι μόνο business. Αυτό καταλαβαίνει και με αυτό τον τρόπο λειτουργεί στις επαφές και διαπραγματεύσεις του. Έτσι ο νέος Αμερικανός πρόεδρος μάλλον θα κινηθεί προς διαπραγματεύσεις και επιχειρηματικές συμφωνίες ανάλογα με το τι μπορεί να προσφέρει κάθε χώρα ξεχωριστά και όχι ως ΕΕ στο σύνολό της.