Οι φόροι πρέπει να είναι ανταποδοτικοί 

Οι ηλεκτρονικές πληρωμές και τα ηλεκτρονικά βιβλία οδηγούν σε μείωση της φοροδιαφυγής από ΦΠΑ με αποτέλεσμα το αποκαλούμενο κενό ΦΠΑ να περιορισθεί στα 3 δισ. ευρώ το 2022 ή στο 13,7% της συνολικής φορολογικής υποχρέωσης  σύμφωνα με την Κομισιόν.

Αν σκεφθεί κανείς ότι το κενό ΦΠΑ αντιστοιχούσε στα 6 δισ. ευρώ ή  29,1% το 2017, η μείωση είναι αξιοσημείωτη. Η σύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS από φέτος και το «κλείδωμα» των δηλώσεων ΦΠΑ ως προς τα έσοδα και τις δαπάνες από τον Ιανουάριο του 2025 δικαιολογεί αισιοδοξία ότι το κενό ΦΠΑ θα συνεχίσει να μειώνεται και θα περιορισθεί στο 9% το 2026 όπως προσβλέπει η κυβέρνηση.

Δεν είναι σημαντικό γεγονός μόνο για την αύξηση των φορολογικών εσόδων και την μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού. Είναι επίσης σημαντικό γιατί ενισχύεται η αίσθηση της φορολογικής δικαιοσύνης καθώς περισσότεροι πληρώνουν τους φόρους που τους αναλογούν. Ως γνωστόν, τα γνωστά υποζύγια δηλ. οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι πληρώνουν φόρο εισοδήματος ενώ πολλοί άλλοι, π.χ. ελεύθεροι επαγγελματίες κ.τ.λ. φοροδιαφεύγουν.

Όμως, οι φόροι δεν έχουν μπει για να εκδικηθεί το κράτος κάποιους ιδιώτες,  φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Τουλάχιστον στο Δυτικό κόσμο. Οι φόροι μπαίνουν για να χρηματοδοτούνται και να παρέχονται δωρεάν κάποια αγαθά που αποκαλούμαι δημόσια. Αυτά μπορεί να διαφέρουν από χώρα σε χώρα λόγω παράδοσης, των αξιών που την διέπουν και των πολιτικών επιρροών της. Υπάρχει μια μορφή ανταλλαγής. Οι πολίτες  πληρώνουν φόρο και το κράτος παρέχει σε αντάλλαγμα δωρεάν κάποιες υπηρεσίες, π.χ. εκπαίδευση, ασφάλεια κ.τ.λ. 

Δυστυχώς, στην Ελλάδα,  η φορολογική βάση είναι περιορισμένη και επομένως ένα σχετικά μικρό ποσοστό πληρώνει φόρους. Αν θυμόμαστε καλά το 20%-25% των φορολογουμένων πλήρωνε πάνω από το 90% των φόρων εισοδήματος. Επομένως, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής διευρύνει την φορολογική βάση.

Όμως, ακόμη χειρότερο είναι το φαινόμενο της διπλοπληρωμής από τους συνεπείς φορολογούμενους  για κάποιες δημόσιες υπηρεσίες και αγαθά. Από την μια πλευρά, αυτοί οι άνθρωποι  πληρώνουν φόρους και από την άλλη συνήθως δίνουν λεφτά κάτω από το τραπέζι π.χ. για να κάνουν μια εγχείρηση ή για φροντιστήριο στα παιδιά τους κ.τλ.

Με άλλα λόγια, κάποιες σημαντικές δημόσιες υπηρεσίες και αγαθά δεν είναι στην πραγματικότητα δωρεάν όπως θα έπρεπε. Υπο αυτή την έννοια, η ανταποδοτικότητα των φόρων έχει υπονομευθεί. Αυτό ακριβώς χρησιμοποιούν ως επιχείρημα αρκετοί, δηλ. την πλημμελή ανταποδοτικότητα των φόρων για να δικαιολογήσουν την φοροδιαφυγή. Κοινώς εμφανίζονται ως φοροαντιστεκόμενοι.

Είναι λοιπόν σημαντικό να βελτιωθεί η ανταποδοτικότητα των φόρων μαζί με την διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Η επιστροφή μέρους των εσόδων από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής στα υποζύγια του προϋπολογισμού με την μείωση του φόρου εισοδήματός τους θα ήταν πιο δίκαιο και θα βοηθούσε στην ενίσχυση της ανταποδοτικότητας.