Ποιοι θα είναι οι επόμενοι Ευρωπαίοι επίτροποι

Πριν ξεκινήσει τις καλοκαιρινές διακοπές της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα ζητήσει από τις εθνικές κυβερνήσεις της ΕΕ να στείλουν τα ονόματα που προτείνουν για την επόμενη ομάδα επιτρόπων.

Κάθε χώρα έχει έναν επίτροπο. Η ίδια η Φον ντερ Λάιεν ενσαρκώνει τη γερμανική εκπροσώπηση, ενώ η Κάγια Κάλας, με τη στήριξη των ηγετών της ΕΕ, θα είναι η επόμενη επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής, ως εκπρόσωπος της Εσθονίας (ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής διορίζεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αλλά είναι αντιπρόεδρος της Επιτροπής). Η Φον ντερ Λάιεν ζήτησε από κάθε χώρα να ορίσει έναν άνδρα και μια γυναίκα, εκτός από τις περιπτώσεις που παραμένει ο εν ενεργεία επίτροπος.

Ποιοι μένουν

Αρκετές κυβερνήσεις επέλεξαν να αποφύγουν ενδεχόμενη δυσάρεστη εσωτερική διαμάχη και προτίμησαν να ανανεώσουν τη θητεία του νυν επιτρόπου τους. Εξάλλου, η εμπειρία και η προσωπική τους σχέση με τη Φον ντερ Λάιεν αποτελεί ήδη ένα πλεονέκτημα.

Ο Μάρος Σέφκοβιτς (Σλοβακία) και ο Βάλντις Ντομπρόφσκις (Λετονία), για παράδειγμα, σταθεροί στις θέσεις τους, θα συνεχίσουν για άλλη μια πενταετία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το ίδιο ισχύει πιθανότατα και για την Ντουμπράβκα Σούιτσα (Κροατία), αν και δεν έχει ακόμη προταθεί επίσημα από την κυβέρνηση της χώρας της. Ο Ολλανδός επίτροπος Βόπκε Χόεκστρα, που εισήλθε στην Επιτροπή τον Οκτώβριο αντικαθιστώντας τον «τσάρο» του κλίματος Φρανς Τίμερμανς, επιστρέφει επίσης για άλλα πέντε χρόνια, παρόλο που το κόμμα του δεν συμμετέχει στην ολλανδική κυβέρνηση. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν η Γαλλία και η Ελλάδα θα στείλουν ξανά τους σημερινούς επιτρόπους Τιερί Μπρετόν και Μαργαρίτη Σχοινά, γράφει το Politico.

Τα νέα ονόματα που πρέπει να μάθουμε

Μία μία οι χώρες ξεκινούν να δίνουν τις προτάσεις τους, ακόμη και πριν το επίσημο αίτημα της Φον ντερ Λάιεν. Η Ισπανία ελπίζει να εξασφαλίσει ένα χαρτοφυλάκιο για την ενέργεια και το κλίμα στην υπουργό Οικολογικής Μετάβασης Τερέσα Ρίμπερα, η οποία πιθανώς θα βρεθεί στην ανώτερη θέση που θα καταλάβουν οι Ευρωσοσιαλιστές στη νέα Κομισιόν. Η Σουηδία στέλνει την υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Τζέσικα Ρόσβαλ, η Φινλανδία στέλνει την ευρωβουλευτή Χένα Βίρκουνεν, η Σλοβενία έστειλε τον πρώην πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου Τόμαζ Βέσελ, η Ιρλανδία πρότεινε τον υπουργό Οικονομικών Μάικλ Μακγκράθ και η Τσεχία όρισε τον υπουργό Βιομηχανίας και Εμπορίου Γιόζεφ Σίκελα.

Τα κενά κομμάτια του παζλ

Πολλά κομμάτια του παζλ όμως παραμένουν άδηλα, καθώς οι περισσότερες χώρες θα ανακοινώσουν τα ονόματά τους τις επόμενες εβδομάδες.

Μέχρι στιγμής, κανείς δεν έχει παρουσιάσει δημόσια δύο υποψηφίους, όπως ζητήθηκε. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες γνωρίζουν καλά ότι η Φον ντερ Λάιεν ζητά ισορροπία των φύλων στη νέα Επιτροπή. Σε ορισμένες περιπτώσεις θα υπάρξουν παρασκηνιακά παζάρια για ονόματα και χαρτοφυλάκια πριν βγει οτιδήποτε επίσημο, ώστε να αποφευχθεί η ζημιά στη δημόσια εικόνα υποψηφίων που μπορεί να απορριφθούν.

Σε άλλες περιπτώσεις, πολιτικοί της ίδιας χώρας αντιμάχονται μεταξύ τους για την υποψηφιότητα. Στη Λιθουανία, πρωθυπουργός και πρόεδρος της χώρας διαφωνούν ανοιχτά για τον υποψήφιο. Στην Πολωνία η σύγκρουση γίνεται κεκλεισμένων των θυρών. Άλλες χώρες, όπως η Βουλγαρία και το Βέλγιο, βρίσκονται εν τω μέσω σχηματισμού νέας κυβέρνησης, γεγονός που καθιστά δύσκολη την απόφαση για το όνομα.

Τα χαρτοφυλάκια που καίνε

Δεν είναι μυστικό ότι η Γαλλία οραματίζεται ένα οικονομικό υπερ-χαρτοφυλάκιο, που θα κατευθύνει τη βιομηχανική ατζέντα της ΕΕ απέναντι στον ανταγωνισμό από ΗΠΑ και Κίνα — ενδεχομένως με επίβλεψη περιοχών όπου οι Βρυξέλλες έχουν σκληρή δύναμη: το εμπόριο και τον ανταγωνισμό. Αλλά και η Ιταλία γλυκοκοιτά αυτό τον ρόλο. Κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η Φον ντερ Λάιεν θα ικανοποιήσει τις ορέξεις της ακροδεξιάς Τζόρτζια Μελόνι με κάποια κορυφαία θέση σε Ιταλό επίτροπο ή θα την περιορίσει στο συμβολικότερο νέο χαρτοφυλάκιο της Μεσογείου.

Η διεύρυνση θα αποτελέσει χαρτοφυλάκιο ανώτατου επιπέδου, καθώς οι διαπραγματεύσεις για ένταξη της Ουκρανίας θα είναι από τις πολιτικά πιο ευαίσθητες υποθέσεις της Επιτροπής.

Ο επίτροπος για τη γεωργία είναι επίσης θέση ζεστή, δεδομένου του υπερμεγέθους ρόλου της ΕΕ στον τομέα αγροτικής παραγωγής και τροφίμων και του ισχυρού πολιτικοοικονομικού διακυβεύματος. Εδώ φαβορί είναι το Λουξεμβούργο.

Η νέα θέση επιτρόπου για τη Μεσόγειο ακούγεται εκ πρώτης όψεως ειδυλλιακή, αναφέρει το Politico, αλλά κρύβει μέσα της το αγκάθι του μεταναστευτικού και την κακή κατάσταση ασφαλείας σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική. Η Κύπρος έχει εκφράσει ενδιαφέρον για το πεδίο.

Υπάρχει επίσης η θέση επιτρόπου Άμυνας, που προκάλεσε από νωρίς ενθουσιασμό έως ότου οι υποψήφιοι συνειδητοποίησαν πόσο μικρή δύναμη έχει η ΕΕ σ' αυτό τον τομέα. Οι εικασίες για λίγο επικεντρώθηκαν στον Πολωνό υπουργό Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι, μέχρι που αυτοεξαιρέθηκε. Η Πολωνία αναφέρεται επίσης ως πιθανή υποψήφια για το χαρτοφυλάκιο της διεύρυνσης, δεδομένης της υποστήριξης της Βαρσοβίας προς το Κίεβο, αλλά κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εσωτερική πολιτική, καθώς οι Πολωνοί αγρότες δεν καλοβλέπουν την ενσωμάτωση του τεράστιου αγροτικού τομέα της Ουκρανίας στην ΕΕ.

Ποιος παίρνει τι

Όλα εξαρτώνται από τη Φον ντερ Λάιεν, που θα λάβει υπόψη την ισορροπία των φύλων, των πολιτικών κομμάτων και της γεωγραφίας. Οι ηγέτες, σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή τους στην πρόεδρο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ήδη παζαρεύουν χαρτοφυλάκια ελπίζοντας να εξασφαλίσουν μια ισχυρή θέση. Η Φον ντερ Λάιεν έχει καταστήσει σαφές στους ηγέτες ότι θέλει έμπειρους και ικανούς επιτρόπους, ιδανικά με κάποια προηγούμενη εκτελεστική εμπειρία στις χώρες τους.

Τα επόμενα βήματα

Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν προθεσμία μέχρι το τέλος Αυγούστου για να στείλουν τις υποψηφιότητές τους. Η Φον ντερ Λάιεν θα αρχίσει να παίρνει συνεντεύξεις στους νέους υποψηφίους από τα μέσα Αυγούστου, και μετά θα ενώσει τα κομμάτια του παζλ. Εξάλλου, ήταν η πρώτη πρόεδρος που δημιούργησε μια Ευρωπαϊκή Επιτροπή με ισορροπία φύλων το 2019 και θέλει να το επαναλάβει κι αυτή τη φορά.

Οι πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές που αποκάλυψε στο Ευρωκοινοβούλιο — ουσιαστικά το σχέδιό της για τα επόμενα πέντε χρόνια — θα αποτελέσει τη βάση των επιστολών που θα σταλούν στους νέους επιτρόπους, που θα καθορίζουν τι θα αναμένεται απ' αυτούς.

Μόλις ολοκληρωθεί το έργο της Φον ντερ Λάιεν, εναπόκειται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να κάνει ακροάσεις, στα τέλη Σεπτεμβρίου και τον Οκτώβριο, ενώ μπορεί και να απορρίψει υποψηφιότητες. Εάν συμβεί αυτό, η εν λόγω χώρα θα χρειαστεί να προτείνει νέο υποψήφιο. Το 2019, οι πρώτες επιλογές επιτρόπων από τη Γαλλία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία απορρίφθηκαν.

Η ελπίδα των αξιωματούχων της ΕΕ είναι να έχει σχηματιστεί η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως την 1η Νοεμβρίου.