Κομισιόν: Πώς θα μειωθούν οι εκπομπές μεθανίου

Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τον κανονισμό της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου στον τομέα της ενέργειας, δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ποιες είναι οι νέες υποχρεώσεις παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης για τους τομείς του πετρελαίου, του άνθρακα και του φυσικού αερίου;

Σύμφωνα με τον νέο κανονισμό της ΕΕ για το μεθάνιο στον τομέα της ενέργειας, οι εταιρείες πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού θα πρέπει να μετρούν, να παρακολουθούν, να αναφέρουν και να επαληθεύουν δεόντως τις εκπομπές μεθανίου τους σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα παρακολούθησης, και να ενεργούν για τη μείωσή τους.

Ειδικότερα, ο κανονισμός απαιτεί από τις εταιρείες να ποσοτικοποιούν τις εκπομπές μεθανίου σε επίπεδο πηγής (όπως φρέατα) για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα και σε επίπεδο εγκαταστάσεων για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Οι φορείς εκμετάλλευσης υποχρεούνται να υποβάλλουν ετησίως εκθέσεις για τις εκπομπές μεθανίου, οι οποίες αξιολογούνται από ανεξάρτητο τρίτο ελεγκτή, στις εθνικές αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της ΕΕ όπου βρίσκονται τα περιουσιακά στοιχεία τους.

Για να αντιμετωπιστούν οι ανεπαρκείς πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των ανενεργών φρεάτων πετρελαίου ή φυσικού αερίου ή ανενεργών ανθρακωρυχείων στην ΕΕ, ο κανονισμός αναθέτει επίσης στα κράτη μέλη να καταρτίσουν κατάλογο των κλειστών, ανενεργών, σφραγισμένων και εγκαταλελειμμένων περιουσιακών στοιχείων υπό την ευθύνη τους ή στην επικράτειά τους, να παρακολουθούν τις εκπομπές τους και να εγκρίνουν και να υλοποιήσουν σχέδιο για τον μετριασμό των εν λόγω εκπομπών το συντομότερο δυνατόν.

Πώς αντιμετωπίζει ο κανονισμός τις εκπομπές από τον εξαερισμό και την καύση σε πυρσό;

Ο κανονισμός απαγορεύει τον συνήθη εξαερισμό και την καύση σε πυρσό από τον τομέα των ορυκτών καυσίμων. Ειδικότερα, απαιτεί από τους φορείς εκμετάλλευσης φυσικού αερίου, πετρελαίου ή άνθρακα της ΕΕ να σταματήσουν την καύση σε πυρσό που μπορεί να αποφευχθεί και να μειώσουν την καύση σε πυρσό και τον εξαερισμό σε αναπόφευκτες καταστάσεις, όπως καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, τεχνικές δυσλειτουργίες ή όταν αυτό είναι αναγκαίο για λόγους ασφάλειας.

Επιπλέον, ευνοεί την επαναχρησιμοποίηση ή την ανάκτηση αερίου έναντι της καύσης σε πυρσό και την καύση σε πυρσό έναντι του εξαερισμού. Εναπόκειται στις ορισθείσες εθνικές αρχές να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τον γενικό κανονισμό, συμπεριλαμβανομένων των εν λόγω διατάξεων.

Πώς θα απαιτείται από τις εταιρείες να εντοπίζουν και να επισκευάζουν διαρροές;

Ο κανονισμός απαιτεί από τους φορείς εκμετάλλευσης φυσικού αερίου και πετρελαίου της ΕΕ να λαμβάνουν όλα τα δυνατά μέτρα για την πρόληψη ή την ελαχιστοποίηση των εκπομπών μεθανίου. Θα πρέπει να διενεργούν τακτικά έρευνες στις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου και πετρελαίου για να ελέγχουν τις διαρροές μεθανίου και να τις επισκευάζουν το συντομότερο δυνατόν.

Οι συχνότητες των ερευνών ποικίλλουν ανάλογα με το είδος των εγκαταστάσεων και, στην περίπτωση των αγωγών, το είδος του υλικού από το οποίο αποτελούνται. Οι εταιρείες υποχρεούνται επίσης να υποβάλλουν στις αρμόδιες αρχές τα προγράμματά τους για τον εντοπισμό και την επισκευή διαρροών (LDAR), συμπεριλαμβανομένων λεπτομερών ερευνών και προγραμματισμένων δράσεων.

Ειδικότερα, πρόκειται να διενεργήσουν έρευνες σχετικά με τα συστατικά που εκπέμπουν μεθάνιο και να χρησιμοποιούν συσκευές ανίχνευσης σύμφωνα με συγκεκριμένα ελάχιστα όρια ανίχνευσης και τις πλέον πρόσφατες τεχνικές ανίχνευσης που θα καθοριστούν από την Επιτροπή σε μεταγενέστερο στάδιο στο παράγωγο δίκαιο.

Μόλις εντοπιστούν, οι εταιρείες επισκευάζουν ή αντικαθιστούν κατασκευαστικά στοιχεία που διαρρέουν πέρα από συγκεκριμένα επίπεδα και συνεχίζουν να τα παρακολουθούν μετά τις επισκευές. Τα επίπεδα αυτά ποικίλλουν ανάλογα με το αν τα κατασκευαστικά στοιχεία βρίσκονται πάνω ή κάτω από το έδαφος ή τη θάλασσα.

Πώς θα βελτιώσει ο κανονισμός τη διαφάνεια όσον αφορά τις εκπομπές μεθανίου από ορυκτά καύσιμα στις διεθνείς αγορές;

Η πλειονότητα των εκπομπών μεθανίου που συνδέονται με την ενέργεια από ορυκτά καύσιμα που καταναλώνεται εντός της ΕΕ πραγματοποιούνται εκτός της ΕΕ. Ο κανονισμός θα βελτιώσει τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών και θα αυξήσει τη διαφάνεια. Αυτό αναμένεται να παράσχει κίνητρα για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου στις χώρες εξαγωγής, καθώς οι εισαγωγείς θα είναι σε θέση να αναζητούν τις λιγότερο επιβλαβείς για το περιβάλλον εισαγωγές για να προσφέρουν στους πελάτες τους.

Σύμφωνα με τον κανονισμό, η Επιτροπή θα δημιουργήσει και θα διατηρήσει μια πλατφόρμα διαφάνειας για το μεθάνιο, στην οποία θα καθορίζονται τα προφίλ των κρατών μελών, των παραγωγών και των εισαγωγέων που διαθέτουν στην αγορά της ΕΕ αργό πετρέλαιο, φυσικό αέριο ή άνθρακα. Το ίδιο ισχύει για τρίτες χώρες και παραγωγούς που εξάγουν αργό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα στην ΕΕ. Αυτό θα επιτρέψει στους εισαγωγείς να κάνουν συνειδητές επιλογές σχετικά με τις αγορές ενέργειας που αγοράζουν.

Η Κομισιόν θα δημιουργήσει επίσης ένα παγκόσμιο εργαλείο παρακολούθησης του μεθανίου και θα δημιουργήσει μια βάση δεδομένων διαφάνειας για το μεθάνιο, η οποία θα δημοσιεύει τακτικά τα αποτελέσματα της εναέριας παρακολούθησης των μεγάλων πηγών εκπομπών μεθανίου από πηγές ενέργειας, με επικαιροποιήσεις που θα παρέχονται κάθε μήνα. Τα δεδομένα θα αντληθούν με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων που παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το μέγεθος, την εμφάνιση και τη θέση των πηγών με υψηλές εκπομπές μεθανίου εντός ή εκτός της ΕΕ.

Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα υποχρεούνται να συλλέγουν δεδομένα και πληροφορίες σχετικά με τις εκπομπές μεθανίου που υποβάλλουν οι φορείς εκμετάλλευσης και οι εισαγωγείς της ΕΕ και να τα θέτουν στη διάθεση της Επιτροπής και του κοινού.

Πώς θα λειτουργήσει στην πράξη ο μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για συμβάντα που εκπέμπουν υπερεκπομπές;

Κατά τους προσεχείς μήνες, η Επιτροπή θα δημιουργήσει μηχανισμό ταχείας αντίδρασης σε περίπτωση των λεγόμενων συμβάντων «υπερεκπομπής», δηλαδή επεισοδίων που αφορούν εγκαταστάσεις, εξοπλισμό ή υποδομές που εκπέμπουν πολύ υψηλά ποσοστά μεθανίου.

Ο μηχανισμός θα παρέχει πληροφορίες σχετικά με το μέγεθος, την επανάληψη και τη θέση των πηγών με υψηλές εκπομπές μεθανίου, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ. Θα βασίζεται σε δορυφορικά δεδομένα και εισροές από πιστοποιημένους παρόχους και υπηρεσίες δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της υποστηριζόμενης από την ΕΕ υπηρεσίας δορυφορικής απεικόνισης, του Copernicus. Η Επιτροπή θα επικαιροποιεί τακτικά τις πληροφορίες αυτές και θα τις δημοσιοποιεί.

Σε περίπτωση που το εργαλείο εντοπίσει μια νέα σημαντική πηγή εκπομπών, η Επιτροπή θα είναι σε θέση να προειδοποιήσει την οικεία χώρα/τις ενδιαφερόμενες χώρες, να ζητήσει πληροφορίες σχετικά με τη δράση για την αντιμετώπιση της διαρροής και να συζητήσει τρόπους αντιμετώπισης της κατάστασης.

Πώς θα παράσχει ο κανονισμός κίνητρα για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου από εισαγόμενη ενέργεια από ορυκτά καύσιμα;

Εκτός από τη ρύθμιση της βιομηχανίας αργού πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα της ΕΕ, ο κανονισμός είναι επίσης ο πρώτος παγκοσμίως που ρυθμίζει τις εκπομπές μεθανίου από τις εισαγωγές. Ειδικότερα, οι εισαγωγείς αργού πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα στην ΕΕ θα πρέπει να υποβάλλουν, από το 2025 και μετά, εκθέσεις σχετικά με τις ετήσιες εκπομπές μεθανίου, μεταξύ άλλων από χώρες και εταιρείες που εξάγουν στην ΕΕ. Οι πληροφορίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν αν και πώς μετρούν, υποβάλλουν εκθέσεις και μειώνουν τις εκπομπές μεθανίου.

Από τον Ιανουάριο του 2027, ο κανονισμός απαιτεί επίσης οι νέες συμβάσεις εισαγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα να μπορούν να συνάπτονται μόνο εάν οι εξαγωγείς εφαρμόζουν τις ίδιες υποχρεώσεις παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης όπως και για τους παραγωγούς της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι για όλες τις συμβάσεις που συνάπτονται με εξαγωγείς προς την ΕΕ μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού, οι εισαγωγείς της ΕΕ θα πρέπει:

• να αποδείξουν (από τον Ιανουάριο του 2027) ότι οι οικείοι παραγωγοί υπόκεινται σε μέτρηση, παρακολούθηση, υποβολή εκθέσεων και επαλήθευση των εκπομπών μεθανίου σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού της ΕΕ.
• έκθεση (από το 2028) σχετικά με την ένταση μεθανίου της παραγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα που διαθέτουν στην αγορά της ΕΕ, σύμφωνα με μεθοδολογία που θα καθοριστεί αργότερα από την Επιτροπή στο παράγωγο δίκαιο. Για να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού, οι παραγωγοί της ΕΕ θα υπόκεινται επίσης στην υποχρέωση αυτή.
• να αποδείξει (από το 2030) ότι η ένταση μεθανίου της παραγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα που εισάγεται στην αγορά της ΕΕ είναι χαμηλότερη από ορισμένες μέγιστες τιμές, οι οποίες θα καθοριστούν από την Επιτροπή σε μεταγενέστερο στάδιο του παράγωγου δικαίου.

Για να διαφυλαχθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού, η μη τήρηση των απαιτήσεων του κανονισμού δεν θα οδηγήσει σε απαγόρευση εισαγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου ή άνθρακα στην αγορά της ΕΕ. Αντ' αυτού, θα θεσπιστεί και θα επιβληθεί από τα κράτη μέλη σύστημα κυρώσεων, για παράδειγμα, περιοδικών χρηματικών ποινών ή προστίμων για παραβάσεις του παρόντος κανονισμού. Οι κυρώσεις θα πρέπει να καθορίζονται από τις εθνικές αρχές των κρατών μελών σε επίπεδα αποτελεσματικά, αναλογικά και αποτρεπτικά.

Η αύξηση της διαφάνειας της αγοράς όσον αφορά τις εισαγωγές ενέργειας από ορυκτά καύσιμα στην ΕΕ θα είναι καίριας σημασίας για την παροχή κινήτρων για την ευρύτερη υιοθέτηση λύσεων μετριασμού των εκπομπών μεθανίου σε ολόκληρο τον κόσμο, σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ για την προώθηση της πράσινης μετάβασης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Ο κανονισμός θα αρχίσει να ισχύει την 20ή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος, τα κράτη μέλη ορίζουν τις αρμόδιες εθνικές αρχές για την εποπτεία της αποτελεσματικής συμμόρφωσης με τον κανονισμό από τους φορείς εκμετάλλευσης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα της ΕΕ, καθώς και από τους εισαγωγείς και τους ανεξάρτητους ελεγκτές.

Η Επιτροπή θα υποβάλει την αναγκαία παράγωγη νομοθεσία, στην οποία θα περιγράφονται λεπτομερώς οι υποχρεώσεις των φορέων εκμετάλλευσης της ΕΕ και των αρμόδιων αρχών, καθώς και των εισαγωγέων ενέργειας από ορυκτά καύσιμα.