Συμφωνία των 27 για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης

Διπλωμάτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συναντήθηκαν πριν από τη σύνοδο κορυφής των ηγετών αυτή την εβδομάδα κατέληξαν σε μια γενική συμφωνία για τον τρόπο αντιμετώπισης της μεταναστευτικής κρίσης, σύμφωνα με αξιωματούχους που γνωρίζουν τις συζητήσεις.

Η Ιταλία αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερο αριθμό μεταναστευτικών ροών από το 2016 και η δεξιά κυβέρνηση συνασπισμού υπό την Τζόρτζια Μελόνι ζήτησε από τους εταίρους της να παράσχουν περισσότερη υποστήριξη.

Περισσότεροι από 133.000 άνθρωποι ταξίδεψαν στην Ιταλία διασχίζοντας τη Μεσόγειο με πλοίο από την αρχή του έτους έως τις 30 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που δόθηκαν στη δημοσιότητα, χάρη και στον ασυνήθιστα ήπιο καιρό, σύμφωνα με το Bloomberg.

Η ισπανική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. επιβεβαίωσε τη συμφωνία για περιπτώσεις κρίσεων ή ανωτέρας βίας στον τομέα μετανάστευσης και ασύλου.

📣 Deal! EU Ambassadors have reached an agreement on the regulation addressing situations of crisis and force majeure in the field of migration and asylum.#COREPERII #EU2023ES #EUMigration pic.twitter.com/9ikt98a7sg

— Presidencia española del Consejo de la UE (@eu2023es) October 4, 2023

 Το κείμενο θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τους ευρωβουλευτές, ώστε το νέο Σύμφωνο να έχει ολοκληρωθεί πριν από τις ευρωεκλογές του 2024.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Euronews, σε συνθήκες απροσδόκητων επιπέδων εισροής, θα επιτρέπεται στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν σκληρότερα μέτρα, όπως η διατήρηση των αιτούντων άσυλο στα σύνορα για μεγαλύτερο διάστημα, όσο θα εξετάζεται το αίτημά τους.

Η κράτηση όσων απορρίπτεται η αίτησή τους, επίσης, θα μπορεί να παραταθεί πέρα από το μέγιστο όριο των 12 εβδομάδων, έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία επιστροφής.

Παρατείνεται η διάρκεια της κράτησης των μεταναστών στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης μέχρι και 40 εβδομάδες και προβλέπονται διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων ασύλου ταχύτερες και περισσότερο απλοποιημένες για μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών (όσων προέρχονται από χώρες για τις οποίες το ποσοστό θετικής απάντησης σε αιτήματα ασύλου είναι μικρότερο από 75%), ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ταχύτερης επιστροφής τους.

Προβλέπεται επίσης γρήγορη κινητοποίηση του μηχανισμού αλληλεγγύης προς το κράτος μέλος της ΕΕ που αντιμετωπίζει την αυξημένη μεταναστευτική ροή, υπό τη μορφή της επανεγκατάστασης αιτούντων ή της χρηματικής συνδρομής.

Από την πλευρά τους, μεταδίδει το γαλλικό πρακτορείο AFP, μη κυβερνητικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι αυτές οι παρεκκλίσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εγκλεισμό μεγάλου αριθμού ανθρώπων, να υποβαθμίσουν την ποιότητα των διαδικασιών εξέτασης των αιτημάτων ασύλου και να αυξήσουν τον κίνδυνο επαναπροωθήσεων.

Παράλληλα, ο «Κανονισμός για τις Κρίσεις» προβλέπει τη δυνατότητα ταχείας παρακολούθησης των αιτημάτων ασύλου ατόμων που διαφεύγουν από κατάσταση έκτακτου κινδύνου, όπως από ένοπλη σύγκρουση. Ουσιαστικά θα παρακάμπτεται το συμβατικό σύστημα ασύλου, που θεωρείται δυσκίνητο και χρονοβόρο, ενώ θα παρέχεται στους πρόσφυγες άμεση πρόσβαση σε διαμονή, απασχόληση, εκπαίδευση και κοινωνική στήριξη -στο μοντέλο που ακολουθήθηκε για τους Ουκρανούς πρόσφυγες.

Η μεταρρύθμιση βαδίζει σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης, ώστε να διασφαλίσει ότι τα κράτη της πρώτης γραμμής δεν θα μείνουν χωρίς στήριξη.

Το βασικό στοιχείο του Συμφώνου είναι ένα σύστημα «υποχρεωτικής αλληλεγγύης», που προσφέρει στις χώρες τρεις διαφορετικές επιλογές για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών: αποδοχή ορισμένων μεταναστών που αιτούνται άσυλο, πληρωμή 20.000 ευρώ για την επιστροφή όσων  απορρίφθηκαν οι αιτήσεις τους, ή χρηματοδότηση επιχειρησιακής υποστήριξης, π.χ. σε υποδομές και προσωπικό.

Αυτό το σύστημα, το οποίο συμφωνήθηκε προκαταρκτικά τον Ιούνιο, θα πρέπει να λειτουργεί σε σταθερή βάση, ενώ ο «Κανονισμός για τις Κρίσεις» θα ενεργοποιείται μόνο σε έκτακτες καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο το σύστημα ασύλου της Ε.Ε.

Ο νέος Κανονισμός θα ισχύει επίσης όταν η μετανάστευση εργαλειοποιείται από κάποια ξένη κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις της Ε.Ε., ένα μάθημα που αντλήθηκε κατά τη διάρκεια της συνοριακής κρίσης που υποκίνησε η Λευκορωσία το καλοκαίρι του 2021.

Κατά τη διάρκεια της σημερινής ψηφοφορίας, μεταδίδει το ΑΠΕ, εναντιώθηκαν η Πολωνία και η Ουγγαρία, ενώ απείχαν η Αυστρία, η Σλοβακία και η Τσεχία, σύμφωνα με διπλωματική πηγή.