Διαφωνία κορυφής στις ΗΠΑ για τη στρατηγική στην Ουκρανία

Διαφωνία κορυφής έχει προκύψει στα ανώτατα επίπεδα της αμερικανικής κυβέρνησης σχετικά με το αν θα πιέσουν την Ουκρανία να επιδιώξει διπλωματικό τέλος στον πόλεμό της με τη Ρωσία, με τον κορυφαίο στρατηγό της χώρας να ζητά διαπραγματεύσεις ενώ άλλοι σύμβουλοι του Προέδρου Μπάιντεν υποστηρίζουν ότι είναι πολύ νωρίς.

Οπως μεταδίδουν οι New York Times, ο στρατηγός Mark A. Milley, Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών, έχει υποστηρίξει σε κλειστές συνεδριάσεις ότι οι Ουκρανοί πέτυχαν περίπου όσα θα μπορούσαν εύλογα να περιμένουν στο πεδίο της μάχης πριν μπει ο χειμώνας και γι' αυτό θα πρέπει να προσπαθήσουν να «κλειδώσουν» τα κέρδη τους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με αξιωματούχους που ενημερώθηκαν για τις συζητήσεις.

Ωστόσο, άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι αντιστέκονται στην ιδέα, υποστηρίζοντας ότι καμία πλευρά δεν είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί και ότι οποιαδήποτε παύση στις μάχες θα έδινε στον Βλαντιμίρ Πούτιν την ευκαιρία να ανασυνταχθεί.

Αν και οι σύμβουλοι του Μπάιντεν πιστεύουν ότι ο πόλεμος πιθανότατα θα διευθετηθεί μέσω διαπραγματεύσεων τελικά, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η στιγμή δεν είναι ώριμη και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι πιέζουν τους Ουκρανούς να συγκρατηθούν όσο εμφανίζουν δυναμική στο πεδίο των μαχών.

Η διαφωνία την οποία οι αξιωματούχοι περιέγραψαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, επειδή δεν είχαν εξουσιοδότηση να σχολιάσουν ευαίσθητες συζητήσεις, έχει βγει στη δημοσιότητα τις τελευταίες ημέρες καθώς ο στρατηγός Milley έκανε σχόλια δημοσίως για το θέμα. «Αδράξτε τη στιγμή», είπε σε ομιλία του στη Νέα Υόρκη την Τετάρτη.

Παράλληλα, αναφέρθηκε αναλυτικά στη θέση του σε συνέντευξή του στο CNBC την Πέμπτη. «Έχουμε δει τον ουκρανικό στρατό να οδηγεί τους Ρώσους σε αδιέξοδα», είπε. «Τώρα, το τι επιφυλάσσει το μέλλον δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα, αλλά πιστεύουμε ότι υπάρχουν δυνατότητες εδώ για διπλωματικές λύσεις».

Ο Λευκός Οίκος, ωστόσο, αποστασιοποιήθηκε από την αντίληψη ότι πιέζει τον Βολοντίμιρ Ζελενσκι να παραχωρήσει εδάφη στους Ρώσους εισβολείς, ακόμη και όταν η Μόσχα αποσύρεται από στρατηγικές πόλεις όπως η Χερσώνα.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πιέζουν την Ουκρανία», είπε την Πέμπτη ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Μπάιντεν. «Δεν πιέζουμε καταστάσεις στην Ουκρανία. Αυτό που κάνουμε είναι να συμβουλεύουμε ως εταίροι και να δείχνουμε την υποστήριξή μας όχι μόνο μέσω δημόσιων δηλώσεων ή ηθικής υποστήριξης, αλλά μέσω της απτής υποστήριξης μέσω της στρατιωτικής βοήθειας που ανέφερα προηγουμένως».

Πράγματι, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι στέλνει νέα στρατιωτική βοήθεια ύψους 400 εκατ. δολαρίων στην Ουκρανία. Μεταξύ των όπλων που θα αποσταλούν θα είναι κινητά συστήματα αεράμυνας Avenger καθώς και πύραυλοι για συστήματα αεράμυνας HAWK που ήδη παρέχονται από την Ισπανία, όλμοι, βλήματα πυροβολικού, Humvees, εκτοξευτές χειροβομβίδων, εξοπλισμό για τον χειμώνα και πυρομαχικά για τα πυραυλικά συστήματα HIMARS, που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην απώθηση των Ρώσων.

Ωστόσο, το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ απέρριψε το αίτημα του Κιέβου για μη επανδρωμένα αεροσκάφη Grey Eagle MQ-1C, τα οποία Αμερικανοί αξιωματούχοι φοβούνται ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να χτυπήσουν στόχους σε ρωσικό έδαφος, διακινδυνεύοντας μια επικίνδυνη κλιμάκωση του πολέμου, ανέφερε η Wall Street Journal.

Το ζήτημα της θέσης των Ηνωμένων Πολιτειών στις διαπραγματεύσεις έχει κυριαρχήσει στις συνομιλίες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού Ωκεανού τις τελευταίες ημέρες, καθώς Αμερικανοί, Ουκρανοί, Ρώσοι και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τα ενίοτε μικτά σήματα από την Ουάσιγκτον.

Ένα ταξίδι του κ. Σάλιβαν στο Κίεβο την περασμένη εβδομάδα έδωσε σε ορισμένους την εντύπωση ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν προέτρεπε τον Ζελένσκι να δείξει τουλάχιστον προθυμία να διαπραγματευτεί, αλλά Αμερικανοί αξιωματούχοι το αρνήθηκαν.

Αντίθετα, είπαν, στο τέλος μιας συνάντησης που επικεντρώθηκε κυρίως σε άλλα θέματα που σχετίζονται με τον πόλεμο, ο Σάλιβαν πρότεινε στον Ζελένσκι να εξετάσει με τι θα έμοιαζε «μια δίκαιη ειρήνη» -μια φράση που χρησιμοποιήθηκε και από την G7 τον Οκτώβριο- όταν έρθει η ώρα για διαπραγματεύσεις.

Η σύγχυση επιδεινώθηκε από τα διφορούμενα σχόλια του Μπάιντεν σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη. Ερωτηθείς εάν πιστεύει ότι η Ουκρανία έχει τώρα τη μόχλευση που χρειάζεται για να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις, ο αμερικανός πρόεδρος άφησε το παράθυρο ανοιχτό. «Μένει να δούμε αν θα υπάρξει απόφαση για το εάν η Ουκρανία είναι έτοιμη να συμβιβαστεί με τη Ρωσία ή όχι», είπε.

Πιεζόμενος αργότερα για το εάν πρότεινε στην Ουκρανία να εξετάσει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει εδάφη, ο Μπάιντεν απέρριψε άμεσα τον ισχυρισμό. «Αυτό εξαρτάται από τους Ουκρανούς. Τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία», είπε, επαναλαμβάνοντας την επίσημη γραμμή ότι οποιαδήποτε λύση πρέπει να καθοριστεί από το Κίεβο, όχι από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ευρώπη. «Ξέρω ένα πράγμα: Δεν πρόκειται να τους πούμε τι πρέπει να κάνουν».

«Η αίσθηση μου είναι ότι η αμερικανική κυβέρνηση αρχίζει να εξετάζει την πιθανότητα διπλωματικών λύσεων», είπε ο Τσαρλς Α. Κουπτσάν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τζορτζτάουν που υπηρέτησε ως σύμβουλος του Μπαράκ Ομπάμα για την Ευρώπη. «Προσπαθούν να βάλουν στο τραπέζι το σενάριο της διπλωματίας χωρίς να φαίνεται ότι λένε στους Ουκρανούς τι να κάνουν». Και πρόσθεσε: «Στρώνουν το τραπέζι, αλλά δεν κάθονται στο τραπέζι».

Η προφανής προθυμία των ΗΠΑ να προωθήσουν τη διπλωματική οδό έχει προκαλέσει έντονη κριτική από ορισμένους εμπειρογνώμονες εξωτερικής πολιτικής που υποστηρίζουν ότι θα ήταν λάθος να ποντάρουμε ενάντια στην ικανότητα της Ουκρανίας να κερδίσει μεγαλύτερο μέρος της επικράτειάς της από τους Ρώσους κατακτητές.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν θα πρέπει να αποτρέψουν την πιθανότητα μεγαλύτερων στρατιωτικών επιτυχιών, επιμένοντας σε κατάπαυση του πυρός ή υποθέτοντας ότι είναι αδύνατο για την Ουκρανία να απελευθερώσει για παράδειγμα, το Ντονμπάς ή ακόμα και την Κριμαία, έγραψε στον ιστότοπο Just Security ο Daniel Fried, πρώην διπλωμάτης που εργάζεται πλέον στο Atlantic Council.

Ο κ. Ζελένσκι και κυβερνητικά στελέχη της χώρας επανέλαβαν αυτή την εβδομάδα ότι η Ουκρανία έχει επανειλημμένα προτείνει την επανάληψη των ειρηνευτικών συνομιλιών με τη Ρωσία και ότι τέτοιες συνομιλίες δεν θα μπορούσαν να ξεκινήσουν μέχρι να αποσυρθούν τα ρωσικά στρατεύματα και να επιστρέψουν τα εδάφη που έχουν καταλάβει. Ωστόσο, οι αναλυτές σημείωσαν ότι ο Ουκρανός ηγέτης δεν επανέλαβε προηγούμενες δηλώσεις ότι οι συνομιλίες φαινομενικά δεν μπορούσαν να ξεκινήσουν όσο ο κ. Πούτιν εξακολουθεί να ηγείται της Ρωσίας.

Γενικότερα, έχει υπάρξει τεράστια υποστήριξη από την ουκρανική κοινή γνώμη σε συνεχείς στρατιωτικές επιθέσεις κατά των ρωσικών θέσεων, και κάθε ανακοίνωση ρωσικών οπισθοδρομήσεων αντιμετωπίζεται με έκρηξη ενθουσιασμού. Ακόμη και πριν από το πρόσφατο κύμα ουκρανικών στρατιωτικών προελάσεων, ο Ζελένσκι βρισκόταν υπό βαριά και διαρκή πολιτική πίεση να αρνηθεί οποιαδήποτε παραχώρηση που θα άφηνε ρωσικές δυνάμεις να ελέγχουν ουκρανικό έδαφος.

Η συζήτηση στην Ουάσιγκτον έρχεται καθώς εγείρονται ερωτήματα σχετικά με τη διάρκεια της αμερικανικής υποστήριξης στην πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας. Ο Kevin McCarthy, το στέλεχος των Ρεπουμπλικάνων που ελπίζει να γίνει πρόεδρος της Βουλής στο νεοεκλεγμένο Κογκρέσο, απέρριψε μια «λευκή επιταγή» σε συνεχιζόμενη βοήθεια προς την Ουκρανία, αν και άλλοι Ρεπουμπλικάνοι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του γερουσιαστή Mitch McConnell από το Κεντάκι, παραμένουν σταθεροί υποστηρικτές του Κιέβου.

Μια ομάδα προοδευτικών Δημοκρατικών στην αμερικανική Βουλή κυκλοφόρησε πρόσφατα μια επιστολή που συνιστά διαπραγματεύσεις και στη συνέχεια την απέσυρε δεχόμενη έντονη κριτική. Αλλά κάποιοι συνεχίζουν να πιέζουν για συνομιλίες. «Πιστεύω ότι οι προοδευτικοί ανέκαθεν υποστήριζαν τις διπλωματικές λύσεις», δήλωσε στο Intercept αυτή την εβδομάδα η Alexandria Ocasio-Cortez, βουλευτής των Δημοκρατικών στη Νέα Υόρκη. «Θα πρέπει να συνεχίσουμε να στηριζόμαστε σε αυτές».

Στις εσωτερικές συζητήσεις στον Λευκό Οίκο, ο στρατηγός Milley τάχθηκε ένθερμα υπέρ της διπλωματικής οδού, αλλά δεν θέλει να δώσει την εντύπωση ότι υποτιμά τους Ουκρανούς, δήλωσαν οι αξιωματούχοι. Έχει επισημάνει τις δορυφορικές εικόνες που δείχνουν ότι οι Ρώσοι σκάβουν χαρακώματα και καθιερώνουν σταθερές γραμμές σε μεγάλο μέρος των κατεχόμενων εδαφών, προετοιμάζοντας τον χειμώνα, όταν τα μέτωπα πιθανώς θα σταθεροποιηθούν. Η οπισθοχώρηση από την Χερσώνα φάνηκε να στοχεύει στη δημιουργία μιας πιο αμυντικής θέσης.

Με αυτό ως δεδομένο, σημειώνουν οι ίδιες πηγές των NYT, ο στρατηγός υποστήριξε ότι οι μάχες μπορεί να χαλαρώσουν τους κρύους μήνες του χειμώνα, μειώνοντας τις πιθανότητες για περαιτέρω θεμελιώδεις αλλαγές στο πεδίο των μαχών, κάτι που προσφέρει παράθυρο ευκαιρίας για συνομιλίες.

Στις συζητήσεις στον Λευκό Οίκο, έφερε το παράδειγμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι δύο πλευρές είχαν εμπλακεί σε χρόνια πολέμου χαρακωμάτων με ελάχιστη πρόδο και άσκοπη απώλεια εκατομμυρίων στρατιωτών, ένα παράδειγμα που χρησιμοποίησε και στην ομιλία του στην Οικονομική Λέσχη της Νέας Υόρκης αυτή την εβδομάδα.

Το θέμα είναι να μην επιβραβευτεί ο κ. Πούτιν, είπαν αξιωματούχοι περιγράφοντας τις θέσεις του στρατηγού, αλλά ότι ίσως αυτή είναι η στιγμή που η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της μπορούν να αρχίσουν να εργάζονται προς μια πολιτική λύση.

Την κρίση του στρατηγού Milley δεν συμμερίζονται ο Τζο Μπάιντεν ή ο Τζεικ Σάλιβαν, είπαν οι αξιωματούχοι. Ο Πούτιν δεν έδειξε προθυμία να διαπραγματευτεί, είπαν, και οι Ουκρανοί έχουν ενθαρρυνθεί από την επιτυχία τους στο πεδίο των μαχών, κάτι που τους καθιστά απρόθυμους να παραχωρήσουν εδάφη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες πίεζαν για διαπραγματεύσεις σε αυτό το σημείο, είπαν οι αξιωματούχοι, απηχώντας τις εκτιμήσεις του Τζεικ Σάλιβαν, αυτό θα έστελνε ένα μήνυμα στον Πούτιν ότι το μόνο που έπρεπε να κάνει θα ήταν να επιμηκύνει τον πόλεμο λίγο περισσότερο και τελικά οι Αμερικανοί θα έκαναν τη δουλειά του για αυτόν.

«Μόνο ο Ζελένσκι και η κυβέρνησή του μπορούν να λάβουν αυτές τις αποφάσεις», δήλωσε ο Στίβεν Πάιφερ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ουκρανία που τώρα συνδέεται με το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. «Η Ουάσιγκτον δεν πρέπει να τον πιέσει να το κάνει, και τουλάχιστον μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι το καταλαβαίνει αυτό».