Το πλεονέκτημα των Ρώσων στο Ντονμπάς και το δίλημμα του χειμώνα

Στην αρχή του πολέμου, ο ουκρανικός στρατός ενήργησε πολύ σοφά, υποστηρίζει σε συνέντευξή του στο n-tv ο συνταγματάρχης του αυστριακού στρατού Μάρκους Ράισνερ, o οποίος είναι επικεφαλής του τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης της Theresian Military Academy της Αυστρίας. «Οι Ρώσοι το αναγνώρισαν και προσαρμόστηκαν».

Έτσι, στη σημερινή μάχη στον θύλακα του Ντονμπάς, βλέπει τις πιθανότητες να μοιράζονται άνισα. Αν δεν συμβεί κάτι εκπληκτικό στο πεδίο της μάχης, που κανείς μας δεν γνωρίζει, αν δεν υπάρξουν μαζικές ουκρανικές αντεπιθέσεις, αν δεν υπάρξουν σμήνη καμικάζι drones ή εκατό πολλαπλοί εκτοξευτές ρουκετών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τότε η Ρωσία έχει το πλεονέκτημα και απομένει το ερώτημα του χρονοδιαγράμματος, σημειώνει.

Όπως υποστηρίζει, η ανακοινωθείσα παράδοση συστημάτων πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων από τις ΗΠΑ δεν θα έχει γρήγορο αποτέλεσμα. «Τέσσερα συστήματα, αυτό δεν έχει καμία απολύτως βαρύτητα, είναι καθαρά συμβολικό».

Στο Ντονμπάς, οι μάχες επικεντρώνονται αυτή τη στιγμή γύρω από τις πόλεις Kραματόρσκ και Σλοβιάνσκ. Πώς είναι η στρατιωτική κατάσταση εκεί;

Συνολικά, η ζώνη έχει μέγεθος 40 επί 40 χιλιόμετρα -οι Ρώσοι απέχουν ακόμη 20 χιλιόμετρα από το να περικλείσουν πλήρως την περιοχή. Σε αυτά τα 20 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Ποπάσνα, διεξάγονται αυτή τη στιγμή σφοδρές μάχες για τον νότιο από δύο δρόμους που οδηγούν στην περιοχή, τον T1302. Αυτή η συγκοινωνιακή σύνδεση δύσκολα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους Ουκρανούς, επειδή είναι εντός της εμβέλειας του ρωσικού πυροβολικού. Οι Ρώσοι βάλλουν κατά οποιασδήποτε κίνησης στον δρόμο. Υπάρχουν φωτογραφίες από χτυπημένα οχήματα που καλύπτουν τον δρόμο αριστερά και δεξιά. Οι Ουκρανοί δεν μπορούν πλέον να στείλουν δυνάμεις και όπλα μέσω αυτής της οδικής σύνδεσης -στη χειρότερη περίπτωση, δεν μπορούν να βγουν άλλες δυνάμεις. Όλα είναι πλέον συγκεντρωμένα στον βόρειο δρόμο, τον T0513.

Εάν η Ουκρανία δεν μπορεί να κρατήσει τον θύλακα ανατολικά του Σλοβιάνσκ και του Κραματόρσκ, δεν θα ήταν καλύτερο, από στρατιωτικής άποψης, να εγκαταλείψει την περιοχή και να μετακινήσει την αμυντική γραμμή πιο δυτικά;

Δεν είναι γνωστό εάν υπάρχει εντολή στους Ουκρανούς να μείνουν στο σημείο. Ωστόσο, υπάρχουν ήδη κάποια βίντεο που δείχνουν Ουκρανούς στρατιώτες να υποχωρούν, είτε κατόπιν εντολής είτε μόνοι τους. Ωστόσο, αυτό μπορεί να προκαλέσει μια αλυσιδωτή αντίδραση. Σύμφωνα με επίσημες αναφορές, ο πόλεμος πηγαίνει καλά παρά τα προβλήματα, αν και ο πρόεδρος Ζελένσκι είπε ότι η Ουκρανία έχει υποστεί μεγάλες απώλειες.

Μίλησε για έως και 100 νεκρούς Ουκρανούς στρατιώτες την ημέρα.

Επιπλέον, ο αριθμός των τραυματιών είναι τουλάχιστον διπλάσιος. Ο Ζελένσκι μίλησε μάλιστα για έως και 500 τραυματίες. Αν το υπολογίσετε, αυτό είναι 3.000 νεκροί και 6.000 τραυματίες σε ένα μήνα. Αυτός είναι ένας τεράστιος αριθμός. Η ιατρική φροντίδα είναι επισφαλής. Στα νοσοκομεία του Μπακμούτ, του Σλοβιάνσκ και του Kραματόρσκ γίνονται πια μόνο ακρωτηριασμοί, δεν υπάρχει πλέον επανορθωτική επέμβαση. Όλα είναι θέμα επιβίωσης. Οι περισσότεροι στρατιώτες πεθαίνουν στο μέτωπο ή στον δρόμο για τα νοσοκομεία.

Μιλήσατε για αλυσιδωτή αντίδραση που θα μπορούσε να υποστεί η ουκρανική πλευρά.

Ο κίνδυνος είναι ότι θα ξεσπάσει γενικός πανικός στον θύλακα και οι στρατιώτες θα προσπαθήσουν να υποχωρήσουν σε μια γραμμή που είναι πιο εύκολο να κρατηθεί. Εάν αυτό γίνει με τάξη, αυτή θα είναι μια γραμμή ανατολικά του Σλοβιάνσκ και του Κραματόρσκ. Αλλά αν ξεσπάσει πανικός, αυτή η τελευταία γραμμή θα μπορούσε να είναι πολύ πιο πίσω, στο Ντίπρο.

Τότε σχεδόν η μισή Ουκρανία θα χανόταν.

Οι Ρώσοι καταλαμβάνουν επί του παρόντος το 24% -λιγότερο από ό,τι είχαν καταλάβει αρχικά, αλλά πολύ. Πριν από τις 24 Φεβρουαρίου, το 80% της δημιουργίας αξίας στη χώρα γινόταν σε αυτό το 24%. Οι Ρώσοι έχουν κατακτήσει το 95% της περιοχής της Χερσώνας, περίπου το 70% της γειτονικής Ζαπορίζια, το 60% του Ντόνετσκ και το 97% του Λουγκάνσκ.

Παρεμπιπτόντως, υπάρχουν δύο ενδιαφέρουσες συγκρίσεις από την ιστορία στον θύλακα του Ντονμπάς -και οι δύο έχουν γερμανική σύνδεση. Η μία είναι οι σφοδρές μάχες γύρω από το Βερντέν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Γερμανός στρατηγός Erich von Falkenhayn ήθελε να μετατρέψει το Βερντέν σε «κρεατομηχανή» για τους Γάλλους, ήθελε να τους νικήσει εκεί σε έναν πόλεμο φθοράς. Σχεδόν θα τα κατάφερνε, αν οι Σύμμαχοι δεν έρχονταν σε βοήθεια των Γάλλων. Ίσως η ρωσική τακτική είναι να χρησιμοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερα εισερχόμενα ουκρανικά όπλα και στρατεύματα στη ζώνη του Ντονμπάς.

Και ο άλλος δυνητικός παραλληλισμός; 

Αυτός είναι στoν θύλακα της Φαλέζ το 1944 στη Γαλλία. Αυτή η μάχη έσπασε τη ραχοκοκαλιά της γερμανικής Βέρμαχτ στη Γαλλία. Περίμεναν πάρα πολύ, περικυκλώθηκαν, ξέσπασε πανικός, οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν και μπόρεσαν να σχηματίσουν ξανά μια συνεχή πρώτη γραμμή στα γερμανογαλλικά σύνορα. Εάν η Ουκρανία διστάσει πολύ καιρό στο Ντονμπάς και δεν υπάρξει αξιόπιστη πιθανότητα να κερδίσει αυτή τη μάχη, μια τέτοια αλυσιδωτή αντίδραση μπορεί να ξεκινήσει.

Γιατί η Ουκρανία ήταν τόσο επιτυχημένη στην αρχή του πολέμου;

Τον Μάρτιο, ο διευθυντής της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών, στρατηγός Scott Berrier, είπε σε μια επιτροπή του Κογκρέσου ότι δεν είχε δει ποτέ τις ΗΠΑ να μοιράζονται τόσες πολλές πληροφορίες με άλλη χώρα στην 35χρονη καριέρα του. Αυτός ήταν ένας από τους τρεις κύριους παράγοντες που βοήθησαν την Ουκρανία. Ο δεύτερος παράγοντας ήταν, φυσικά, η προμήθεια ελαφρών όπλων και ο τρίτος ήταν η τακτική των Ουκρανών: άφησαν τον εχθρό να μπει και μετά επιτέθηκαν σε βάθος στις γραμμές ανεφοδιασμού του. Οι Ουκρανοί έδρασαν πολύ έξυπνα και τα ελαφρά όπλα ήταν τέλεια γι' αυτό.

Αλλά;

Οι Ρώσοι το αναγνώρισαν και προσαρμόστηκαν σε αυτό. Την έβδομη εβδομάδα του πολέμου, υπήρξε αλλαγή στρατηγικής. Οι Ρώσοι ισχυρίζονται σήμερα ότι αυτό ήταν πάντα το σχέδιό τους, ότι ποτέ δεν ήθελαν να καταλάβουν το Κίεβο, ότι η επίθεση ήταν απλώς ένας αντιπερισπασμός. Φυσικά αυτό δεν είναι αλήθεια. Για παράδειγμα, οι επανειλημμένες προσπάθειες των Ρώσων να προχωρήσουν κατά μήκος του ποταμού Ιρπίν προς το Κίεβο: αν αυτή ήταν καθαρά μια επίθεση τακτικής, δεν θα είχε πραγματοποιηθεί με τέτοια ένταση. Το αρχικό σχέδιο των Ρώσων ήταν προφανές, να πετύχουν κάποιου είδους πραξικόπημα: ήθελαν να τοποθετήσουν Ρώσους αλεξιπτωτιστές στο Μαϊντάν και να αποκεφαλίσουν την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Ουκρανίας. Για να γίνει αυτό, δεν ήθελαν να κατακτήσουν ολόκληρη την πόλη, αλλά να προωθηθούν κατευθείαν στο κέντρο της. Το γνωρίζουμε επίσης επειδή οι Ρώσοι έστειλαν συγκεκριμένα μηνύματα από drones στα κινητά τηλέφωνα Ουκρανών στρατιωτών, λέγοντας ότι η ουκρανική κυβέρνηση έπεσε και ότι οι περαιτέρω μάχες ήταν μάταιες.

Και από την έβδομη εβδομάδα;

Από τότε, ο ρωσικός στρατός έχει επικεντρωθεί στο Ντονμπάς. Σε λιγότερο από δέκα ημέρες, οι ρωσικές δυνάμεις μεταφέρθηκαν από τη βόρεια Ουκρανία στα ανατολικά. Ήταν ένα αριστούργημα επιμελητείας. Η ηγεσία της εκστρατείας ανατέθηκε σε έναν άνθρωπο, τον στρατηγικό Αλεξάντερ Ντβόρνικοφ. Αποφάσισε ότι η επίθεση δεν θα ήταν πλέον γρήγορη και βαθιά, αλλά σύμφωνη με το παλιό σοβιετικό στρατιωτικό δόγμα: κάθε επίθεση πρέπει να προετοιμάζεται από το πυροβολικό με μαζικά πυρά. Εμείς στη Δύση δεν έχουμε ιδέα τι σημαίνει αυτό. Δεν πρόκειται μόνο για τις τυπικές οβίδες πυροβολικού, αλλά για χρήση πυραύλων -για παράδειγμα BM-27 και Uragan. Αυτό το σύστημα καταστρέφει τα πάντα σε ένα τετράγωνο 900 επί 900 μέτρων. Η νέα στρατηγική ξεκίνησε τον Απρίλιο και από τότε οι Ουκρανοί δέχονται μαζικά πυρά πυροβολικού στο μέτωπο του Ντονμπάς.

Ετοιμάστηκε λοιπόν το «καζάνι»;

Πρώτα, οι Ρώσοι προσπάθησαν να περάσουν τον ποταμό Ντονέτς στον βορρά. Έτσι οι Ουκρανοί έπρεπε να αναδιατάξουν εκεί δυνάμεις. Με αυτό εξέθεσαν τον νότο. Εκεί, κοντά στην Ποπάσνα, οι άμυνές τους έχουν ρωγμές και οι Ρώσοι πέτυχαν μια σημαντική προέλαση στις αρχές Μαΐου. Οι Ρώσοι χτυπούν τώρα από τρεις πλευρές.

Μπορούν οι προμήθειες που υποσχέθηκαν τώρα οι ΗΠΑ να έχουν καθοριστική επιρροή στον πόλεμο, για παράδειγμα τα συστήματα πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων τύπου HIMARS;

Μόνο μετά από μακροχρόνιες συζητήσεις, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να παραδώσουν τέσσερα τέτοια συστήματα. Αλλά η Ουκρανία θα χρειαζόταν τουλάχιστον 100 εκτοξευτές πυραύλων αυτού του τύπου, για να έχει σύντομα αποτελέσματα. Τέσσερα συστήματα δεν έχουν καμία απολύτως βαρύτητα, αυτό είναι καθαρά συμβολικό. Δεν μπορείς να υποστηρίξεις καν μια περιορισμένη επίθεση με αυτό. Συνολικά, δεν μπορώ παρά να έχω την εντύπωση ότι οι τρέχουσες αποστολές όπλων όχι μόνο καθυστερούν αλλά είναι και πολύ μικρές. 

Στο πιο πρόσφατο βίντεό σας, παρουσιάσατε ουκρανικά στιγμιότυπα από τα κοινωνικά δίκτυα για να δείξετε ότι τώρα υποφέρει και το ηθικό των ουκρανικών στρατευμάτων.

Υπάρχουν τώρα 15 βίντεο στα οποία οι Ουκρανοί μαχητές λένε ότι δεν αντέχουν άλλο.

Έχετε επίσης κάποια ένδειξη κακής διάθεσης μεταξύ των ρωσικών στρατευμάτων;

Όχι από τα τακτικά ρωσικά στρατεύματα, μόνο από βοηθητικά στρατεύματα από τις λεγόμενες Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ (DPR) και του Λουγκάνσκ (LPR). Μέχρι στιγμής έχουν εμφανιστεί μόνο δύο βίντεο. Δεν είναι όμως επαγγελματίες στρατιώτες. Οι Ρώσοι τούς θεωρούν «κανονιοτροφή». Συχνά στέλνονται στη μάχη ως το πρώτο κύμα. Αυτά τα στρατεύματα, για παράδειγμα από το Λουγκάνσκ, θεωρούν τώρα το έργο τους τελειωμένο μετά την κατάληψη της Περιφέρειας Λουγκάνσκ. Δεν θέλουν να συνεχίσουν τη μάχη. Στην περιοχή του Χαρκόβου, αυτός ήταν ένας από τους λόγους για την υποχώρηση των στρατευμάτων του LPR που αναπτύχθηκαν εκεί.

Μπορεί τα ρωσικά στρατεύματα να πικραίνονταν από τις αρχικές αποτυχίες, αλλά οποιαδήποτε πικρία αντικαθίσταται από μια επιτυχία. Η πρώτη επιτυχία ήταν η κατάληψη της Μαριούπολης. Αυτό έδωσε μια ώθηση στο ηθικό των ρωσικών στρατευμάτων. Αν τώρα πάρουν και τη ζώνη του Ντονμπάς, θα έχουν μια δεύτερη επιτυχία. Φυσικά, αυτό δεν είναι καθόλου συγκρίσιμο με εκείνο που στην πραγματικότητα σχεδίαζαν να κάνουν. Ήθελαν ολόκληρο το Ντονμπάς και τώρα έχουν μόνο μια γωνιά του. 

Λέγεται συχνά ότι δεν υπάρχει ακόμα ρωσική αεροπορική κυριαρχία στην Ουκρανία.

Αυτό είναι σωστό, δεν την έχουν. Η αεροπορική κυριαρχία θα σήμαινε ότι δεν θα υπήρχαν καταρρίψεις στις αεροπορικές επιδρομές τους. Αυτές οι απώλειες υπάρχουν και είναι επώδυνες, αλλά είναι φυσιολογικές, λαμβάνοντας υπόψη την ένταση της μάχης. Ωστόσο, οι Ρώσοι έχουν αεροπορική υπεροχή. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να επιτεθούν σε στόχους οπουδήποτε στην Ουκρανία με πυραύλους κρουζ και τακτικούς πυραύλους. Για εβδομάδες έχουμε δει στοχευμένες αεροπορικές επιδρομές εναντίον αποθηκών καυσίμων, στρατώνων και άλλων υποδομών.

Έχετε αντιληφθεί ότι η Ρωσία κινδυνεύει από έλλειψη υλικού ή προσωπικού;

Αυτό υποστηρίζεται επανειλημμένα, αλλά δεν το βλέπω καθόλου. Την τρίτη εβδομάδα ειπώθηκε ότι η Ρωσία είχε ήδη εκτοξεύσει 350 πυραύλους κρουζ, όσους οι Σύμμαχοι στο Ιράκ το 2003. Στο μεταξύ, έχουν καταμετρηθεί περισσότεροι από 2.250 πύραυλοι κρουζ που εκτοξεύτηκαν. Είναι αλήθεια ότι η ακρίβεια στόχευσής τους δεν είναι τόσο υψηλή όσο αυτή των πιο σύγχρονων δυτικών πυραύλων κρουζ, αλλά παρόλα αυτά υπάρχουν αρκετά φλεγόμενα κτήρια κάθε βράδυ στην Ουκρανία. Αυτό είναι φυσικά μοιραίο. Μαζί με τις άμεσες μάχες στην περιοχή του Ντονμπάς, αυτό είναι το δεύτερο επίπεδο φθοράς. Οι Ουκρανοί μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτή τη φθορά μόνο εάν λάβουν πρόσθετη βοήθεια.

Αυτό τι σημαίνει;

Αν δεν συμβεί κάτι εκπληκτικό στο πεδίο της μάχης, αν δεν υπάρξουν μαζικές ουκρανικές αντεπιθέσεις, αν δεν εμφανιστούν ξαφνικά σμήνη από drones καμικάζι ή εκατό πολλαπλοί εκτοξευτές ρουκετών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τότε η Ρωσία θα επικρατήσει στη μάχη στο Ντονμπάς -το χρονοδιάγραμμα το αποφασίζετε μόνοι σας.

Ποια θα είναι η συνέχεια;

Εκτός και αν οι Ουκρανοί έχουν αποτελεσματικές στρατιωτικές δυνατότητες για να αντιμετωπίσουν το ρωσικό πυροβολικό, οι Ρώσοι θα έχουν κατακτήσει σταδιακά το Ντονμπάς μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού ή το φθινόπωρο. Μετά από αυτή την επιτυχία, οι Ρώσοι θα μπορούσαν να πουν ότι έχουν απελευθερώσει τις «Λαϊκές Δημοκρατίες» που βρίσκονταν στο «έλεος» των Ουκρανών και ότι τώρα είναι έτοιμοι να διαπραγματευτούν, αν και στην πραγματικότητα μπορεί να μην έχουν πλέον τη δύναμη να παλέψουν ή να χρειάζονται χρόνο για να εδραιωθούν και να ανανεωθούν.

Η ουκρανική πλευρά, από την άλλη, θα μπορούσε να πει: Η νίκη είναι δική μας, αλλά δεν θα την πετύχουμε με τις μέγιστες απαιτήσεις μας στο πεδίο της μάχης ή μέσω διαπραγματεύσεων· προτιμάμε μια ανοιξιάτικη επίθεση. Και οι δύο πλευρές θα χρησιμοποιούσαν στη συνέχεια τον χειμώνα για να επανατοποθετηθούν. Ο καθοριστικός παράγοντας για τους Ουκρανούς θα είναι τότε αν θα έχουν αρκετή υποστήριξη από τη Δύση τον χειμώνα. Το ερώτημα είναι αν θα είναι έτοιμη η Δύση να δώσει μαζική υποστήριξη στην Ουκρανία.

Η διαδικασία θα εξαρτηθεί ουσιαστικά από την έκβαση του οικονομικού πολέμου που θα έχει διεξαχθεί μέχρι εκείνο το σημείο. Και το ερώτημα εδώ δεν είναι αν οι δυτικές κυρώσεις θα βλάψουν τη Ρωσία, αλλά μάλλον εάν τα οικονομικά μας συστήματα μπορούν να αντιμετωπίσουν την απώλεια πρώτων υλών από τη Ρωσία ή όχι. Το κριτήριο θα είναι η διάθεση και η προσωπική επιβάρυνση στον ευρωπαϊκό πληθυσμό, για παράδειγμα μέσω του πληθωρισμού ή της αύξησης των τιμών.

Η μάχη θα επανεκκινήσει την άνοιξη. Οι Ρώσοι θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να προχωρήσουν από τη Χερσώνα, όπου έχουν προγεφύρωμα στην άλλη όχθη του Δνείπερου, προς την Οδησσό, για να αποκόψουν τελικά την Ουκρανία από τη Μαύρη Θάλασσα.

Αυτός είναι ακόμα ο στόχος των Ρώσων;

Αν τα πράγματα πάνε καλά, σίγουρα. Στην ιστορία του πολέμου, συνέβαινε οι στόχοι να προσαρμόζονται καθώς προχωρά ο πόλεμος. Αν υπάρχουν πισωγυρίσματα, οι στόχοι γίνονται μικρότεροι. Αν υπάρχουν επιτυχίες, αυξάνονται ξανά.