Η κυρίαρχη ”διπλή μηχανή” της αμερικανικής οικονομίας όχι μόνο ”ασθμαίνει” αλλά απειλεί να αποτελέσει το τελευταίο επικίνδυνο σκαλοπάτι πριν από την είσοδο σε ύφεση.

Η ”διπλή μηχανή”, όπως τη χαρακτηρίζει ο ”Economist”, αποτελείται από τις χρηματαγορές και τους αμερικανικούς τραπεζικούς ομίλους. Ιδιαίτερα ο αμερικανικός τραπεζικός κλάδος μοιάζει να έχει εισέλθει σε έναν κυκεώνα πτώσης, την έξοδο από τον οποίο δεν θα κατορθώσουν να ανακαλύψουν όλοι οι όμιλοι.

Σύμφωνα με τον κ. Gerard Cassidy, αναλυτή της RBC Capital Markets, εντός της επόμενης διετίας υπάρχει η πιθανότητα να κηρύξουν πτώχευση 50 έως 150 τράπεζες με ενεργητικό μεγαλύτερο από 2 δισ. δολάρια η καθεμία.

-- Δαμόκλειος σπάθη επί των τραπεζών

Οι αιτίες πιέσεων στους τραπεζικούς ισολογισμούς αρκετά γνωστές, αλλά –όπως αποδεικνύει η μέχρι τώρα πορεία– αρκούντως δύσκολο να ”πολεμηθούν”.

Πρώτα απ’ όλα το υψηλό επίπεδο των εγγυημένων δανειακών υποχρεώσεων (CDOs), με τις τράπεζες να αδυνατούν, πλέον, να ανακαλύψουν αγοραστές και να συμπαρασύρουν στην υποχώρηση και τις μοχλευμένες εξαγορές.

Βάσει της Standard & Poor’s το παγκόσμιο (και όχι μόνο το αμερικανικό) τραπεζικό σύστημα μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπο με απώλειες ύψους 265 δισ. δολαρίων, προερχόμενες από CDOs αλλά και από αθετήσεις αποπληρωμής ομολόγων.

Το παραπάνω ποσό θα πρέπει να ”προστεθεί” στην πρόβλεψη των G7 ότι οι διεθνείς τραπεζικές απώλειες μόνο από την έκθεση στη δευτερογενή αγορά στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ αλλά και σε ορισμένες μορφές δομημένων επενδύσεων θα φτάσουν στα 400 δισ. δολάρια.

Έχοντας μία ”δαμόκλειο σπάθη” ύψους 665 δισ. δολαρίων να επικρέμαται, καθίσταται όλο και περισσότερο σαφές ότι οι τραπεζικοί όμιλοι της Δύσης διέρχονται μία περίοδο όπου θα αναγκαστούν να αναζητήσουν άμεσα μέτρα σωτηρίας.

Βέβαια, έστω κι αν υπάρχουν εκτιμήσεις για τον αριθμό των πτωχεύσεων και προβλέψεις σχετικά με το ύψος των τραπεζικών χρεών οι οποίες καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος, το μείζον θέμα είναι ότι ουδείς μπορεί να μιλήσει με ακρίβεια για τις διαστάσεις της κρίσης. Αποτέλεσμα είναι να διαιωνίζονται η επενδυτική αβεβαιότητα και η δυσφορία για τη στάση των κεντρικών τραπεζών που δεν προέβλεψαν τους κινδύνους.

--…και οι monolines

Και ενώ οι αγορές βρίσκονται αντιμέτωπες με την επίλυση προβλημάτων που φέρουν τις ”επωνυμίες” LBOs, CDOs και subprime, στην καθημερινότητα των επενδυτών επήλθε και ο όρος ”monolines”.

Οι εταιρίες έκδοσης και ασφάλισης ομολόγων αποτελούν έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των προβλημάτων, ενώ ακόμη και οι πιο έμπειροι αναλυτές εμφανίζονται ανήμποροι να εκτιμήσουν το ακριβές μέγεθος της ζημίας που μπορεί να προκαλέσει ενδεχόμενη κατάρρευσή τους, καθώς οι τράπεζες χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους αποτίμησης των επασφαλίστρων.

Η πρώτη αντίδραση των τραπεζών ήταν να μειώσουν τον δανεισμό –ή να τον καταστήσουν εξαιρετικά δύσκολο– τόσο προς επιχειρήσεις όσο και προς καταναλωτές. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν να ”κλείσουν την πόρτα” σε ενδεχόμενες νέες επισφάλειες και ταυτόχρονα να ανακαλύψουν τρόπους κάλυψης υψηλών απωλειών σε ενδεχόμενη ”ελεύθερη πτώση” των monolines.

-- Η επαγγελματική στέγη

Ένας ακόμη πονοκέφαλος, τονίζει σε εκτεταμένη ανάλυσή του ο ”Economist”, αφορά στην παροχή δανείων για αγορά επαγγελματικής στέγης. Πρόσφατα η Deutsche Bank προχώρησε στην εξαγορά πολυτελών γραφείων, καθώς ο ιδιοκτήτης τους δεν βρήκε καμία τράπεζα πρόθυμη να επαναχρηματοδοτήσει το δάνειο ύψους 7 δισ. δολαρίων που είχε λάβει προκειμένου να τα κατασκευάσει.

Στην παραπάνω σκοτεινή εικόνα θα πρέπει να προστεθεί και η παροχή τεράστιου όγκου δανείων από μικρές, τοπικές αμερικανικές τράπεζες, κυρίως για χρηματοδότηση αγοράς επαγγελματικής στέγης.

Σε ομιλία του σε τραπεζίτες στη Φλόριντα, ο κ. John Dugan, επικεφαλής ελέγχου της λειτουργίας των τραπεζικών ιδρυμάτων στις ΗΠΑ (Comptroller of Currency), τόνισε ότι τουλάχιστον το 1/3 μικρών αμερικανικών τραπεζών έχει παράσχει δάνεια για αγορά επαγγελματικής στέγης τα οποία είναι… τριπλάσια των αποθεματικών τους.

-- Νέες χρεοκοπίες εν όψει

Όσο οι πιστωτικές συνθήκες επιδεινώνονται τόσο καθίσταται περισσότερο σαφές ότι μια ”λαίλαπα” χρεοκοπιών μπορεί να σαρώσει Γηραιά Ήπειρο και ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τους τρεις κορυφαίους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης (Standard & Poor’s, Moody’s και Fitch), οι πιστωτικές συνθήκες θα παρουσιάσουν έντονη επιδείνωση στην περίπτωση που η αμερικανική ανάπτυξη επιβραδύνει οδεύοντας προς την ύφεση.

Η Moody’s αναμένει ότι μέχρι το τέλος του 2008 θα αυξηθούν οι χρεοκοπίες των χαμηλής πιστοληπτικής ικανότητας εταιριών από 0,7% σήμερα στο 3,3%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Fitch, από τις αρχές του χρόνου οι πτωχεύσεις έχουν φτάσει στα 4 δισ. δολάρια, ενώ για το σύνολο του 2007 το αντίστοιχο ποσό ήταν 3,5 δισ. δολάρια. Η αδυναμία εξεύρεσης εύκολου δανεισμού θα έχει ως συνέπεια την ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του αριθμού των προβληματικών επιχειρήσεων που αδυνατούν να αποπληρώσουν το κόστος δανεισμού τους.