Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό

Η ΕΕ και η Τουρκία κατέληξαν σε συμφωνία για τη μετανάστευση και σε επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, δήλωσε μετά το πέρας της Έκτακτης Συνόδου ΕΕ-Τουρκίας, ο Ντόναλντ Τουσκ.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Τουσκ είπε ότι δεν περιμένουμε από κανέναν να φυλάξει τα σύνορά μας και ότι αυτό θα πρέπει να γίνει από εμάς, ενώ γνωστοποίησε τη δημιουργία ταμείου για τη χορήγηση βοήθειας ύψους 3 δισ. ευρώ προς την Τουρκία για την αντιμετώπιση του προσφυγικού.

Σημείωσε ότι συμφωνήθηκε να αναθερμανθεί η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας, τονίζοντας πάντως πως δεν ξαναγράφεται η πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ και πως πρέπει να υπάρχει σεβασμός στους κανόνες, μεταξύ των οποίων και στους κανόνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Προσβλέπουμε στο 2016 ως χρονιά-κλειδί για τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας στην οποία καταλήξαμε σήμερα, είπε.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου μίλησε για μια "ιστορική ημέρα" και "ιστορική διαπραγμάτευση", χαρακτηρίζοντας καρποφόρες τις διαπραγματεύσεις. 

Ανέφερε ότι συμφωνήθηκε η πραγματοποίηση διαβουλεύσεων δύο φορές ετησίως σε ό,τι αφορά στη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά και στη δημιουργία μηχανισμών υψηλού επιπέδου διαλόγου για την εμβάθυνση των σχέσεων των δύο πλευρών. Στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων αυτών θα υπάρξει διάλογος υψηλού επιπέδου για τα ενεργειακά ζητήματα, αλλά και για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την ΕΕ.

Στις 14 Δεκεμβρίου θα ανοίξει το κεφάλαιο 17, είπε, και σύντομα θα ακολουθήσουν και τα άλλα κεφάλαια.

Σε ό,τι αφορά στο προσφυγικό, τόνισε πως η Τουρκία είναι έτοιμη να συνεργαστεί με κάθε χώρα ξεχωριστά και με την ΕΕ ως σύνολο για να βοηθήσει τους πρόσφυγες. Σε ό,τι αφορά στην ευρωπαϊκή βοήθεια, υποστήριξε πως τα 3 δισ. ευρώ δεν θα τα πάρει η Τουρκία αλλά οι πρόσφυγες, τονίζοντας πως το γεωπολιτικό πρόβλημα, η παράνομη μετανάστευση, χρειάζονται ένα κοινό σχέδιο δράσης.

Ικανοποίηση στην Αθήνα

Την ικανοποίησή τους για το κείμενο συμπερασμάτων, το οποίο συμπεριέλαβε τις ελληνικές θέσεις, εξέφρασαν από τις Βρυξέλλες κυβερνητικές πηγές, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Ειδικότερα, επιβεβαιώθηκε πως η ώθηση στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας θα γίνει με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο διαπραγμάτευσης. Επιπλέον, απετράπη η ονομαστική αναφορά σε συγκεκριμένα κεφάλαια και στο χρονοδιάγραμμα για το άνοιγμά τους.

Ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα έχει επίσης το γεγονός ότι η απελευθέρωση των θεωρήσεων θα συνδεθεί τελικά με τη συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, αλλά και ότι θα είναι μετρήσιμη η ανακοπή της ροής από την Τουρκία, ενώ παράλληλα θα υπάρχει πρόβλεψη για παρακολούθηση των επιστροφών που πραγματοποιεί η Τουρκία στις χώρες προέλευσης.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, διασφαλίστηκε επίσης πως θα ασκηθούν πιέσεις προς την Τουρκία για την καταπολέμηση των κυκλωμάτων διακίνησης.

Στο πλαίσιο αυτό, κατέληξαν οι ίδιες πηγές, θα υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά σε διαδικασίες και μηχανισμούς παρακολούθησης, στους οποίους σημαντικό ρόλο επιδιώκει να παίξει η Ελλάδα, κάτι το οποίο επιβεβαίωσε και ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος με δηλώσεις του χτες.

Μέρκελ: Συμφωνία 3 δισ. με την Τουρκία

Μετά τη Σύνοδο, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ επιβεβαίωσε πως η ΕΕ πρόσφερε στην Άγκυρα 3 δισ. ευρώ για να βοηθήσει τους Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία, με αντάλλαγμα βοήθεια από την Τουρκία στον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών.

Επιβεβαίωσε επίσης πως η ΕΕ θα ανοίξει το κεφάλαιο 17 της ενταξιακής διαπραγμάτευσης της Τουρκίας φέτος και πως θα επιταχυνθεί η ελεύθερη διακίνηση Τούρκων στην ΕΕ, αν πληρούνται οι όροι.

Η κ. Μέρκελ είπε πως πριν τη Σύνοδο υπήρξε μια «μίνι σύνοδος» με ορισμένους Ευρωπαίους ηγέτες, στην οποία συζητήθηκε η επανεγκατάσταση ορισμένων Σύρων προσφύγων από την Τουρκία κατευθείαν στις ευρωπαϊκές χώρες τους, χωρίς όμως να έχουν συζητηθεί συγκεκριμένα νούμερα.

Η ανακοίνωση 

Το ανακοινωθέν της Έκτακτης Συνόδου ΕΕ-Τουρκίας είναι το εξής:

1. Σήμερα οι Ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες με τον Τούρκο ομόλογό τους. Η Τουρκία είναι υποψήφιο μέλος από το 1999 και διαπραγματεύεται για την ένταξή της από το 2005.

2. Η Τουρκία και η ΕΕ συζήτησαν για τη σημασία να ξεπεραστούν οι κοινές προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά. Ευθυγραμμιζόμενοι με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 15ης Οκτωβρίου, συμφώνησαν πως η διαδικασία ένταξης πρέπει να αναθερμανθεί. Είναι προσηλωμένοι να προχωρήσουν περαιτέρω τους υφιστάμενους δεσμούς και την αλληλεγγύη και να υιοθετήσουν ενέργειες προσανατολισμένες προς αποτελέσματα, για να προετοιμάσουν το κοινό τους μέλλον. Είναι αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν τα υφιστάμενα ρίσκα και τις απειλές με συντονισμένο τρόπο, για να ενισχυθεί το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Θυμίζοντας την τελική διακήρυξη της τελευταίας G20 στην Αττάλεια, καθώς και την απόφαση 2249 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Τουρκία και η ΕΕ επαναβεβαιώνουν πως η μάχη κατά της τρομοκρατίας παραμένει προτεραιότητα.

3. Για τον σκοπό αυτό συμφωνήθηκε πως ένας δομημένος και πιο συχνός διάλογος υψηλού επιπέδου είναι ουσιώδης για τη διερεύνηση των τεράστιων δυνατοτήτων των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ, που δεν έχουν υλοποιηθεί πλήρως ακόμα. Στο πλαίσιο αυτό, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να πραγματοποιούν τακτικές Συνόδους δύο φορές ετησίως, με την κατάλληλη μορφή. Οι τακτικές Σύνοδοι θα παράσχουν μια πλατφόρμα για την αξιολόγηση της εξέλιξης των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ και για τη συζήτηση διεθνών ζητημάτων. Οι τακτικές συζητήσεις και η συνεργασία σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας θα πρέπει να ενισχυθούν περιλαμβάνοντας την αντι-τρομοκρατία, εν μέσω ενός υπόβαθρου σοβαρών προκλήσεων για την ασφάλεια και κυρίως την αυξανόμενη απειλή της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. Στο πλαίσιο αυτό, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να πραγματοποιούν περιεκτικές τακτικές συναντήσεις πολιτικού διαλόγου σε επίπεδο υπουργικό/υψηλής αντιπροσωπείας/επιτροπής. Οι συναντήσεις αυτές θα είναι πρόσθετες των τακτικών συναντήσεων του Συμβουλίου Σύνδεσης. Οι υψηλού επιπέδου διάλογοι θα πρέπει επίσης να πραγματοποιούνται για θεματικά ζητήματα-κλειδιά.

4. Οι δύο πλευρές χαιρέτισαν την ανακοίνωση για την πραγματοποίηση της Διακυβερνητικής Σύσκεψης στις 14 Δεκεμβρίου του 2015 για το άνοιγμα του κεφαλαίου 17. Επιπλέον, σημείωσαν τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ολοκληρώσει, στο πρώτο τρίμηνο του 2016, τις προπαρασκευαστικές εργασίες για το άνοιγμα αριθμού κεφαλαίων χωρίς προκατάληψη ως προς τη θέση των κρατών-μελών. Οι προπαρασκευαστικές εργασίες συνεπώς θα μπορούσαν να αρχίσουν και για άλλα κεφάλαια.

5. Η ΕΕ χαιρέτισε τη δέσμευση της Τουρκίας να επιταχύνει την εκπλήρωση των οροσήμων του Οδικού Χάρτη για τη Βίζα έναντι όλων των συμμετεχόντων κρατών-μελών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει τη δεύτερη έκθεση προόδου για την εφαρμογή από την Τουρκία του οδικού χάρτη απελευθέρωσης της βίζα μέχρι τις αρχές Μαρτίου του 2016. Οι δύο πλευρές συμφωνούν πως η συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από τον Ιούνιο του 2016, προκειμένου η Κομισιόν να μπορεί να παρουσιάσει την τρίτη έκθεση προόδου το φθινόπωρο του 2016, με στόχο την ολοκλήρωση της διαδικασίας απελευθέρωσης της βίζα, δηλαδή την άρση των απαιτήσεων βίζα για τους Τούρκους πολίτες στη ζώνη Σένγκεν μέχρι τον Οκτώβριο του 2016, όταν θα έχουν υλοποιηθεί οι απαιτήσεις του Οδικού Χάρτη.

6. Η ΕΕ θα παράσχει άμεση και συνεχιζόμενη ανθρωπιστική βοήθεια στην Τουρκία. Θα επεκτείνει επίσης σημαντικά τη γενικότερη οικονομική στήριξή της. Η Κομισιόν δημιούργησε ένα ταμείο διευκόλυνσης προσφύγων για την Τουρκία, για να συντονίζει και να εκσυγχρονίζει τις ενέργειες που χρηματοδοτούνται προκειμένου να προσφερθεί αποτελεσματική και συμπληρωματική στήριξη στους Σύρους που βρίσκονται υπό προσωρινή προστασία και σε κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία. Η ΕΕ δεσμεύεται να παράσχει ένα αρχικό ποσό 3 δισ. ευρώ επιπλέον πόρων. Η ανάγκη για τη χρηματοδότηση αυτή και η φύση της χρηματοδότησης αυτής θα επανεξετάζονται αναλόγως της εξέλιξης της κατάστασης. Καθώς η Τουρκία φιλοξενεί πάνω από 2,2 εκατ. Σύρους και έχει δαπανήσει 8 δισ. δολάρια, η ΕΕ υπογραμμίζει τη σημασία του καταμερισμού του βάρους εντός του πλαισίου της συνεργασίας Τουρκίας-ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζουν τη συνεισφορά των Κρατών Μελών και των υφιστάμενων προγραμμάτων επανεγκατάστασης της ΕΕ.

7. Η Τουρκία και η ΕΕ αποφάσισαν να ενεργοποιήσουν το Σχέδιο Κοινής Δράσης που συμφωνήθηκε μέχρι τώρα προς αναφορά στις 15 Οκτωβρίου του 2015, να ενισχύσουν τη συνεργασία τους για στήριξη των Σύριων που βρίσκονται υπό προσωρινή προστασία και για τη διαχείριση της μετανάστευσης ώστε να αντιμετωπιστεί η κρίση που δημιουργεί η κατάσταση στη Συρία. Αποτελέσματα πρέπει να επιτευχθούν ιδιαίτερα στην αναχαίτιση των μεταναστευτικών ροών και στην βοήθεια για αναχαίτιση της μη σύννομης μετανάστευσης. Ως συνέπεια, οι δύο πλευρές, όπως συμφωνήθηκε και με άμεση ισχύ, θα εντείνουν την ενεργό συνεργασία τους για τους μετανάστες που δεν χρειάζονται διεθνή προστασία, αποτρέποντας τα ταξίδια προς την Τουρκία και την ΕΕ, διασφαλίζοντας την εφαρμογή των εδραιωμένων διμερών προβλέψεων επανεισδοχής και την ταχεία επιστροφή μεταναστών που δεν χρειάζονται διεθνή προστασία στις χώρες προέλευσής τους. ομοίως, χαιρέτισαν την πρόθεση της Τουρκίας να υιοθετήσει αμέσως μέτρα για περαιτέρω βελτίωση της κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης των Σύριων που βρίσκονται υπό προσωρινή προστασία. Οι δύο πλευρές υπογράμμισαν την κοινή δέσμευσή τους να λάβουν αποφασιστικές και γρήγορες ενέργειες για να ενισχύσουν τη μάχη κατά των εγκληματικών δικτύων διακίνησης.

8. Όπως συνομολογείται στο Συμπέρασμα της Διεύρυνσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2014, η Τουρκία και η ΕΕ εργάζονται για τη δημιουργία ενός Μηχανισμού Υψηλού Επιπέδου Οικονομικού Διαλόγου που θα συμβάλει στην περαιτέρω ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων και θα δημιουργήσει μια επιχειρηματική πλατφόρμα που θα φέρει κοντά τους επιχειρηματικούς κύκλους. Συμφώνησαν να εκκινήσουν τον μηχανισμό αυτό το πρώτο τρίμηνο του 2016.

9. Χαιρέτισαν τη δημιουργία ενός Υψηλού Επιπέδου Ενεργειακού Διαλόγου και Στρατηγικής Ενεργειακής Συνεργασίας, που ξεκίνησε στην Άγκυρα στις 16 Μαρτίου του 2015. Μια τακτική ανταλλαγή πληροφοριών για την ενεργειακή συνεργασία σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο θα ωφελήσει και τις δύο πλευρές. Συμφώνησαν να πραγματοποιήσουν τη δεύτερη συνάντηση του είδους αυτού το πρώτο τρίμηνο του 2016.

10. Σημείωσαν την εκκίνηση προπαρασκευαστικών εργασιών για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης. Μετά την ολοκλήρωση της προπαρασκευαστικής αυτής εργασίας και από τις δύο πλευρές, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν επίσημες διαπραγματεύσεις προς το τέλος του 2016.

11. Όλα τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να προχωρήσουν παράλληλα και να παρακολουθούνται στενά. Η Τουρκία και η ΕΕ είναι αποφασισμένες να προχωρήσουν μαζί το ευρύ φάσμα της πραγματικής ατζέντας τους, για να διασφαλίσουν πως αυτή η νέα ώθηση θα αποφέρει απτά αποτελέσματα.