Αερομεταφορές: Eρχεται το τέλος των μεγάλων «συμμαχιών»

Η αρχιτεκτονική του πλανήτη αλλάζει ταχύτατα και το αποδεικνύουν οι ραγδαίες ανακατατάξεις που συντελούνται στο χώρο των διεθνών αερομεταφορών.

Οι αεροπορικές συμμαχίες-μαμούθ που κυριάρχησαν την τελευταία 20ετία στην παγκόσμια αγορά όλα δείχνουν πως ολοκληρώνουν τον κύκλο τους. Αν, μάλιστα, επιβεβαιωθούν οι σχετικές προβλέψεις, τα δεδομένα στην αγορά αερομεταφορών του πλανήτη αναμένεται να ανατραπούν πλήρως σε μόλις επτά χρόνια από σήμερα!

Αυτό εκτιμούν οι αναλυτές του γνωστού, εξειδικευμένου σε θέματα διεθνών αερομεταφορών, οίκου OAG. Σύμφωνα με τον βρετανικό οίκο, το νέο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί διεθνώς απαιτεί μεγαλύτερη ευελιξία, καθώς ο ανταγωνισμός μεταξύ των βασικών παικτών εντείνεται και η αγορά έχει εισέλθει σε νέο κύκλο περαιτέρω συγκέντρωσης.

Η επεξεργασία των δεδομένων της αεροπορικής αγοράς και οι προβλέψεις για τις οικονομικές εξελίξεις στον πλανήτη τα επόμενα χρόνια οδηγούν τους αναλυτές στην εκτίμηση πως μέχρι το 2022, σε μόλις επτά χρόνια δηλαδή, η Κίνα θα έχει ξεπεράσει τις ΗΠΑ και θα αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά αερομεταφορών του κόσμου.

Ταυτόχρονα, το κέντρο βάρους της παγκόσμιας αεροπορικής αγοράς μετατοπίζεται από τον άξονα Ευρώπη-Βορ.Αμερική προς Ανατολάς με Κίνα, Ινδονησία και Τουρκία να προεξοφλείται πως θα διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο.

Σύμφωνα με τον John Grant, εκτελεστικό αντιπρόεδρο του OAG κι έναν από τους γνωστότερους αναλυτές του χώρου των διεθνών αερομεταφορών, οι αεροπορικές συμμαχίες δεν αποτελούν μακροπρόθεσμη λύση στη διεθνή αγορά, αλλά «έχουν ολοκληρώσει πλέον τον κύκλο τους για πολλούς λόγους»

Ήδη, στη διεθνή σκηνή οι αεροπορικές συμμαχίες δεν απολαμβάνουν την παντοκρατορία προηγούμενων χρόνων καθώς στην αγορά έχουν εμφανιστεί πιο ευέλικτα σχήματα (κοινοπραξίες, μετοχικές συμπράξεις και πιο χαλαρά σχήματα συνεργασίας εταιρειών) που τις ανταγωνίζονται ευθέως αμφισβητώντας την κυριαρχία τους.

Αμερικανική τριπλέτα κορυφής

Υπάρχει μια ρήση στο χώρο των αερομεταφορών που τείνει να εξελιχθεί σε αξίωμα: δες τι συμβαίνει στην αγορά των ΗΠΑ για να καταλάβεις τι θα γίνει στον κόσμο...

Αν η πιο πάνω αρχή επιβεβαιωθεί, τότε είναι πολύ πιθανό η παγκόσμια αγορά αερομεταφορών να εξελιχθεί σε «παρτίδα» για τρεις ισχυρούς παίκτες.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του OAG, για τις τακτικές πτήσεις εσωτερικού στις ΗΠΑ, οι τρεις ισχυρότερες αμερικανικές αεροπορικές (American Airlines, Delta Airlines, United Airlines) ελέγχουν το 59% των διαθέσιμων θέσεων όταν 20 χρόνια πριν το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 37%.

Οι συγκεκριμένες τρεις εταιρείες κατατάσσονται, ταυτόχρονα, στην κορυφαία τριάδα της παγκόσμιας κατάταξης ελέγχοντας από κοινού το 13% των διαθέσιμων αεροπορικών θέσεων σε όλο τον πλανήτη.

Ο έλεγχος της παγκόσμιας αγοράς, ωστόσο, από λιγότερους ισχυρούς παίκτες είχε ως αποτέλεσμα οι συνολικές διαθέσιμες αεροπορικές θέσεις σε όλο τον κόσμο να είναι σήμερα 9% λιγότερες απ'ό,τι είκοσι χρόνια πριν.

Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες χαμηλού κόστους (low cost carriers) ενηλικιώθηκαν στην αμερικανική αγορά και ελέγχουν σήμερα πάνω από 25% των διαθέσιμων θέσεων εσωτερικού στις ΗΠΑ.

Από κοινού με τους τρεις μεγάλους της αγοράς (American, Delta, United) ελέγχουν το 93% των θέσεων σε δρομολόγια εσωτερικού στις ΗΠΑ.

Οι αμερικανικές εταιρείες ήταν εκείνες που δημιούργησαν διεθνείς συνδέσεις με πολλές χώρες. Όπως προκύπτει από στοιχεία, όμως, οι γέφυρες που έχτισαν οι αεροπορικές των ΗΠΑ αξιοποιήθηκαν καλύτερα από άλλες (εκτός ΗΠΑ) εταιρείες.

Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα με στοιχεία του OAG, πως το συνολικό μερίδιο των αμερικανικών εταιρειών στις διεθνείς γραμμές των ΗΠΑ μειώθηκε από 57% σε 53%. Κι αν συνυπολογιστεί πως από το μερίδιο των αμερικανικών εταιρειών οι τρεις μεγάλοι ελέγχουν το 83%, απομένουν ελάχιστα ψίχουλα για τους μικρότερους παίκτες της αγοράς των ΗΠΑ.

Την ίδια στιγμή, όμως, που οι αεροπορικές των ΗΠΑ έβλεπαν να συρρικνώνεται το μερίδιό τους στις διεθνείς γραμμές, το ακριβώς αντίθετο συνέβαινε με εταιρείες από την Κίνα, τις χώρες του Περσικού Κόλπου αλλά και άλλες περιοχές.

Οι αμερικανικές επιχειρήσεις δεν τοποθετήθηκαν έγκαιρα σε αναδυόμενες χώρες. Το αποτέλεσμα ήταν να προλάβουν να το κάνουν κυρίως οι εταιρείες των Εμιράτων με αποτέλεσμα να αναδειχθούν τα αεροδρόμια της περιοχής (Ντουμπάι, Αμπού Ντάμπι, Ντόχα) σε πολύ ισχυρούς κόμβους του διεθνούς δικτύου. Κι ενώ οι αραβικές εταιρείες αποσπούσαν μερίδιο των αμερικανικών από τη μια, το ίδιο έκαναν από την άλλη και οι κινεζικές.

Σύμφωνα με τον OAG, τον προηγούμενο μήνα (Απρίλιος 2015) οι αεροπορικές εταιρείες της Κίνας διέθεταν κάθε βδομάδα 140% περισσότερες θέσεις σε σύγκριση με το 2010. Στο ίδιο διάστημα οι αμερικανικές είχαν αυξήσει τη χωρητικότητά τους 80%, μένοντας κι άλλο πίσω στον ανταγωνισμό.

Η ενηλικίωση των εταιρειών χαμηλού κόστους και η δυναμική που αναπτύσσουν προδιαγράφουν την πορεία τους προς την κορυφή της διεθνούς αγοράς. Το μόνο εμπόδιο στην είσοδό τους και στην αγορά μακρινών δρομολογίων ήταν μέχρι σήμερα ο στόλος τους αφού δεν διέθεταν τα κατάλληλα αεροπλάνα. Αυτό, όμως, αλλάζει.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η ιρλανδική Ryanair ενώ βελτιωμένο μοντέλο εταιρείας χαμηλού κόστους «νέας γενιάς» θεωρείται η Air Asia. Οι εταιρείες χαμηλού κόστους (LCC) γίνονται ακόμα πιο ανταγωνιστικές καθώς υιοθετούν στοιχεία των παραδοσιακών εταιρειών όπως και οι τελευταίες δανείζονται στοιχεία των εταιρειών χαμηλού κόστους.

Ανταγωνιστές κι εταίροι μαζί!

Οι γνωστές συμμαχίες έπαιξαν το ρόλο τους, σύμφωνα με τον OAG, και τώρα χαλαρώνουν επιτρέποντας σε μέλη τους πράγματα που θα ήταν αδιανόητα πριν από μερικά χρόνια. Ακόμα και τη συνεργασία με ανταγωνιστές.

Έτσι, η Korean Air, μέλος της συμμαχίας Sky Team, προχώρησε σε συμφωνία κοινού κωδικού (code sharing) με την American Airlines, βασικό μέλος της ανταγωνιστικής συμμαχίας OneWorld.

Οι συμμαχίες αποδείχθηκαν ιδανικές φωλιές ώστε να δυναμώσουν εταιρείες όπως η Turkish Airlines. Ο εθνικός αερομεταφορέας της Τουρκίας ξεκίνησε ως δυναμική περιφερειακή εταιρεία κι έχει εξελιχθεί σήμερα σε ισχυρό διεθνή παίκτη, καταλαμβάνοντας την 11η θέση της παγκόσμιας κατάταξης. Βρίσκεται, μάλιστα, μπροστά από την εμβληματική για τη Βρετανία εταιρεία British Airways.

Η Turkish Airlines έφθασε να ανταγωνίζεται ευθέως ακόμα και τη ναυαρχίδα της συμμαχίας Star Alliance γερμανική Lufthansa. Φέρεται, μάλιστα, να απείλησε με αποχώρηση από τη συγκεκριμένη συμμαχία αν δεν της επιτρεπόταν να υλοποιήσει το σχεδιασμό επέκτασης των δρομολογίων της.

Κι ως γνωστόν, από τις επιχειρηματικές κόντρες τέτοιου μεγέθους προκύπτει ή σκοτωμός ή συνεργασία. Κι επειδή η Lufthansa και η Turkish είναι πολύ ισχυρές για να αλληλοεξοντωθούν, αποφάσισαν να δημιουργήσουν από κοινού μια νέα αεροπορική χαμηλού κόστους για μακρινά δρομολόγια...