Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το πρόγραμμα ΟΜΤ της ΕΚΤ

Σήμερα ξεκινά η πιθανώς εκρηκτική ακροαματική διαδικασία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη νομιμότητα του προγράμματος αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Του προγράμματος που ενώ ακόμη δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη, θεωρείται ότι έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη.

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναμένεται το καλοκαίρι του 2015, αλλά οι αναλυτές επισημαίνουν ότι καθώς ξεκινά η ακροαματική διαδικασία, ενδεχομένως να επαναφέρει στο επίκεντρο τις σθεναρές αντιδράσεις της Γερμανίας και μάλιστα σε μία κρίσιμη περίοδο, κατά την οποία Γαλλία και Ιταλία έχουν σχηματίσει μέτωπο ενάντια στη λιτότητα.

Η τελική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου μπορεί επίσης να υπονομεύσει μελλοντικές αγορές τίτλων από την ΕΚΤ, ενώ οι πιέσεις για υιοθέτηση προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης πολλαπλασιάζονται μετά το μπαράζ των αρνητικών οικονομικών μεγεθών για την ευρωζώνη. Με άλλα λόγια, αυτό που ουσιαστικά καλείται να αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είναι εάν η ΕΚΤ μπορεί να λειτουργήσει ως ύστατος δανειστής – εξέλιξη που ενδεχομένως να θέσει επί τάπητος για μία ακόμη φορά τη βιωσιμότητα του ίδιου του ευρώ. «Μια απόφαση που θα κρίνει ότι το πρόγραμμα ΟΜΤ της ΕΚΤ δεν είναι σύμφωνο με τη Συνθήκη της ΕΕ, θα είναι το τέλος του ευρώ», τονίζει ο Pierre-Henri Conac, καθηγητής δικαίου των χρηματοπιστωτικών αγορών στο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου. «Πολιτικά, δεν μπορούν να το κάνουν. Δεν υπάρχει πραγματική αγωνία για την απόφαση. Ωστόσο θα είναι σημαντικό το πραγματικό περιεχόμενο της απόφασης».

Σύμφωνα με τα δικαστικά έγγραφα, το Δικαστήριο θα εξετάσει εάν το πρόγραμμα ΟΜΤ του κ. Ντράγκι παραβιάζει τις συνθήκες της ΕΕ σε ότι αφορά την «απαγόρευση χρηματοδότησης μέσω της νομισματικής πολιτικής».

Σημειώνεται πως η υπόθεση βρέθηκε πρώτα στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας, το οποίο την παρέπεμψε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Με μία ιστορικής σημασίας απόφαση το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας αποφάσισε να παραπέμψει στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης την προσφυγή κατά της νομιμότητας του προγράμματος αγοράς ομολόγων (ΟΜΤ) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. 

Η άποψη των Γερμανών δικαστών ήταν πως το πρόγραμμα αγοράς απεριόριστου ύψους κρατικών ομολόγων (ΟΜΤ) «παραβιάζει το πρωτογενές δίκαιο» της Ε.Ε. «διότι δεν φαίνεται να καλύπτεται από την εντολή που έχει δοθεί στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα». Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, «υπάρχουν σημαντικοί λόγοι για τους οποίος μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι η ΕΚΤ υπερέβη την εντολή άσκησης νομισματικής πολιτικής που της έχει δοθεί και συνεπώς καταπατά τις εξουσίες των κρατών-μελών και ότι παραβιάζει την απαγόρευση περί νομισματικής χρηματοδότησης του προϋπολογισμού».

Ωστόσο, οι Γερμανοί δικαστές προσέθεσαν ότι «είναι δυνατό εφόσον η απόφαση για το ΟΜΤ ερμηνευθεί στενά» το OMT να είναι σύμφωνο με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Δύο από τους οκτώ δικαστές διαφώνησαν με την απόφαση, κρίνοντας εξαρχής ότι η υπόθεση δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία τους.