Στην Αγκυρα ο Μητσοτάκης με «ανοιχτή πληγή» τη Βόρεια Μακεδονία

Μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη σημερινή επίσκεψή του στην Άγκυρα και τη συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν, να αναζητά τη διατήρηση της περιόδου σχετικής νηνεμίας στα ελληνοτουρκικά, ωστόσο στα εθνικά θέματα η κυβέρνηση τα τελευταία 24ωρα έχει να αντιμετωπίσει ισχυρές αναταράξεις.

Κορυφαία, η στάση της νέας ηγεσίας της Βόρειας Μακεδονίας, που με το «καλημέρα» έρχεται να αμφισβητήσει τη Συμφωνία των Πρεσπών σε σχέση με την ονομασία του κράτους, ενώ δεν πέρασε απαρατήρητη και η προεκλογική συγκέντρωση του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα στο Γαλάτσι, ενώπιον χιλιάδων συμπατριωτών του μεταναστών.

Αν σε αυτά προστεθούν και οι πάγιες τουρκικές εθνικιστικές «κορώνες», το σταυρόλεξο που έχουν να επιλύσουν το Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών στα εκτός συνόρων ζητήματα στη γειτονιά μας φαίνεται δυσεπίλυτο.  

«Δεν υποχωρούμε από τις κόκκινες γραμμές μας, έχουμε όμως διάθεση να μπορούμε να πετύχουμε το ελάχιστο, την εμπέδωση του καλού κλίματος», επισημαίνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος νωρίς το απόγευμα θα γίνει δεκτός από τον Ταγίπ Ερντογάν στο Προεδρικό Μέγαρο.

Η συνάντηση θα γίνει στη βάση των τριών αξόνων που είχαν συμφωνήσει οι δύο ηγέτες τον περασμένο Ιούλιο στο Βίλνιους, τον πολιτικό διάλογο, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και τη θετική ατζέντα, με τον Έλληνα πρωθυπουργό να στέλνει το μήνυμα (μέσα από την τουρκική εφημερίδα Μιλιέτ) ότι «η Ελλάδα δεν απειλεί κανέναν».

Από την άλλη, στην κυβέρνηση δεν βλέπουν να έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες για την προσπάθεια επίλυσης της διαφοράς των δύο χωρών, της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο και ενώ ο Τούρκος πρόεδρος (στην Καθημερινή) δήλωνε ότι «τα προβλήματα πρέπει να επιλύονται ως πακέτο. Δεν πρέπει να αγνοούμε άλλα αμφιλεγόμενα σημεία, εστιάζοντας σε μία και μόνο διαφορά». 

Η Αθήνα τονίζει πως «οι διαφωνίες προφανώς παραμένουν, όμως το σημαντικό είναι αυτές να μην οδηγούν σε κρίσεις» και εκτιμά πως από τη διατήρηση των σχέσεων καλής γειτονίας κερδισμένες θα είναι και οι δύο χώρες. «Οι προκλήσεις και οι δυσκολίες με τις οποίες βρισκόμαστε αντιμέτωποι, η κλιματική κρίση, η συνεχιζόμενη εισβολή στην Ουκρανία, οι αιματηρές επιχειρήσεις στη Γάζα και τη Ράφα, οι συγκρούσεις Ιράν - Ισραήλ, η επισφαλής κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, οι μεταναστευτικές ροές, δεν αφήνουν περιθώρια για ανταγωνισμούς στην περιοχή μας. Αντίθετα, απαιτούν θετικά βήματα», δήλωσε (στα Παραπολιτικά), ο κ. Φραγκογιάννης.

Πάντως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως έχει διαμηνύσει, θα θέσει στον κ. Ερντογάν το θέμα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τζαμί, καθώς και τη βούλησή του να προχωρήσει ο σχεδιασμός για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων σε Αιγαίο και Ιόνιο.

Η σημερινή θα είναι η τέταρτη συνάντηση που θα έχει ο πρωθυπουργός με τον πρόεδρο της Τουρκίας μετά την επανεκλογή τους. Η πρώτη είχε πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο του 2023 στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, η δεύτερη στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και η τρίτη στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο.

Συμφωνία των Πρεσπών

Στο άλλο μέτωπο, προβληματισμό έχει προκαλέσει σε Αθήνα και Ε.Ε. η πρόκληση της νέας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα στην ορκωμοσία της, η οποία αποκάλεσε τη χώρα της «Μακεδονία».

Τη δυσφορία τους εξέφρασαν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ έντονη ήταν η αντίδραση και του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Η Αθήνα καλεί τα Σκόπια να τηρήσουν απαρέγκλιτα τη Συμφωνία των Πρεσπών, ως διεθνή -και όχι διμερή- συνθήκη και παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.

Δεδομένων των διεθνών πιέσεων, αλλά και του γεγονότος ότι η ευρωπαϊκή πορεία της γείτονος χώρας προϋποθέτει την απόλυτη τήρηση των συμφωνηθέντων, η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι η εθνικιστική ρητορική της νέας ηγεσίας της Βόρειας Μακεδονίας πιθανόν να μη συνεχιστεί. Υπό το πρίσμα αυτό, μεγάλη σημασία δίνει στην επικείμενη επίσημη τοποθέτηση του εντολοδόχου πρωθυπουργού, όταν ορκιστεί.

Τον προβληματισμό του εξέφρασε εξάλλου και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξή του στον Alpha το Σάββατο: «Είχα διαφωνήσει με τη συμφωνία αλλά τη δέχτηκα λόγω συνέχειας του κράτους και τη σέβομαι. Ας κάνουμε υπομονή, θέλω να ελπίζω ότι όσα ακούστηκαν προεκλογικά δεν θα αποτελέσουν τη θέση της νέας κυβέρνησης, γιατί αλλιώς θα έχουμε ζητήματα», υπογράμμισε.

Όσον αφορά το τρίτο μέτωπο, αυτό με τον Αλβανό πρωθυπουργό και με φόντο την υπόθεση Μπελέρη, ο εκλεγμένος δήμαρχος Χειμάρρας και υποψήφιος ευρωβουλευτής της ΝΔ κάνει λόγο για «προσπάθεια πρόκλησης» από την πλευρά του Έντι Ράμα, επιλέγοντας να κάνει την προεκλογική συγκέντρωση στην Αθήνα έναν ακριβώς χρόνο από τη σύλληψή του από τις αλβανικές αρχές. Επισήμως η κυβέρνηση κρατά χαμηλούς τόνους, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για ιδιωτική επίσκεψη που δεν θα μπορούσε να εμποδιστεί.

«Δεν ξέρω γιατί αισθάνθηκε την ανάγκη να κάνει αυτή τη συγκέντρωση, δεν έχει καμία προστιθέμενη αξία ούτε για τον ίδιο», τόνισε (στον ΣΚΑΪ) ο υπουργός Επικρατείας Μάκης Βορίδης. Όπως είπε, «ενδεχομένως η πρόθεσή του -αν και δεν την ξέρω και ο ίδιος το αρνείται- να ήταν ένα είδος απαντήσεως στην απόφαση της Νέας Δημοκρατίας να συμπεριλάβει στα ψηφοδέλτιά της τον Φρέντι Μπελέρη. Εντέλει, η σωστή διατύπωση ήταν αυτή του πρωθυπουργού, το "αχρείαστη"».