Η «αλληλεγγύη» στην Ελλάδα και οι επόμενες διπλωματικές κινήσεις

«Αλληλεγγύη σε Ελλάδα και Κύπρο» αλλά χωρίς συζήτηση για κυρώσεις στην Τουρκία και χωρίς κοινή ανακοίνωση για τις προκλήσεις της. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της χθεσινής τηλεδιάσκεψης των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών, που ασχολήθηκε και με τις εκλογές στην Λευκορωσία (και την επιβολή κυρώσεων σ΄ αυτήν), περνώντας, τελικά, κάτω από τον πήχη των ελληνικών προσδοκιών.

Κατά τις διπλωματικές πληροφορίες που παρουσίασε η «Καθημερινή», το εμπόδιο μπήκε από την Γερμανία, η οποία δεν αποδέχθηκε αφενός μία αυστηρή διατύπωση για την συμπεριφορά της Τουρκία και, αφετέρου, μία θετική αναφορά στην συμφωνία για ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου. Σύμφωνα με πηγές, η κίνηση αυτή οφείλεται στη δυσαρέσκεια του Βερολίνου για την υπογραφή της Συμφωνίας με την Αίγυπτο ενώ είχε δρομολογηθεί η επανέναρξη ελληνοτουρκικών συζητήσεων, με αποτέλεσμα η Άγκυρα να τις ακυρώσει και να «βγάλει» το τουρκικό ερευνητικό σκάφος.

Κατά άλλες πηγές, η Γερμανία «δεν θέλησε χθες να το τραβήξει» μένοντας σταθερή στην τακτική των ίσων αποστάσεων που τηρεί απέναντι σε Ελλάδα και Τουρκία. Κατόπιν τούτου, δεν έγινε εφικτή η έκδοση κοινής ανακοίνωσης των ΥΠΕΞ, ενώ η αναφορά στην κρίση των τελευταίων ημερών περιορίσθηκε στο tweet του Ύπατου Εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ: «Αλληλεγγύη στην Ελλάδα και στην Κύπρο, καλούμε την Τουρκία να αποκλιμακώσει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και να επιστρέψει στο τραπέζι του διαλόγου», ενώ εκδόθηκε και μια ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης.

Τα ουσιώδη παραπέμπονται, πλέον, στην άτυπη Σύνοδο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις 28-29 Αυγούστου, με την Αθήνα να ετοιμάζεται σε άλλον έναν διπλωματικό μαραθώνιο από Δευτέρα.

Στη χθεσινή τηλεδιάσκεψη ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας ενημέρωσε τους ομολόγους του για τις εξελίξεις στην Α. Μεσόγειο και για την περίφημη «επακούμβηση» της ελληνικής φρεγάτας «Λήμνος» με την τουρκική Kemal Reis, αναδεικνύοντας τους κινδύνους που παραμονεύουν όσο διαρκεί η κρίση στην περιοχή. Το τουρκικό πρακτορείο Anadolu αξιοποίησε, βεβαίως, το (μη) αποτέλεσμα της τηλεδιάσκεψης, μεταφέροντας την άποψη διπλωματικών πηγών της γείτονας ότι η Ελλάδα δεν βρήκε υποστήριξη από πολλές χώρες και, κυρίως από τη Γερμανία.

Η κυβέρνηση «βλέπει» αποκλιμάκωση

Παρά ταύτα η κυβέρνηση αισιοδοξεί ότι θα βρεθεί λύση μέσα στις επόμενες ημέρες και θα υπάρξει αποκλιμάκωση. Κατά τις πληροφορίες, με το «λύση» εννοεί την αποχώρηση του Oruc Reis από την ελληνική υφαλοκρηπίδα και την παραμονή του στην τουρκική καθ' όλη της διάρκεια της NAVTEX, η οποία έχει ισχύ μέχρι τις 23 Αυγούστου. Κατά τις ίδιες πηγές, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε στην Άγκελα Μέρκελ, κατά την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία τους, ότι δεν νοείται διάλογος με το τουρκικό ερευνητικό σκάφος στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Προσθέτουν μάλιστα, ότι η ένδειξη καλής θέλησης από τη γείτονα είναι να αποτραβηχθεί το σκάφος (και τα πλοία του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού που το συνοδεύουν) στα τουρκικά όρια πριν από τις 23 Αυγούστου και όχι όταν απλώς, ολοκληρωθούν οι έρευνές του.

Το στίγμα της κυβέρνησης ότι δεν περιμένει κάποια πρόκληση μέσα στο διήμερο του Δεκαπενταύγουστου δόθηκε από την ανακοίνωση ότι ο πρωθυπουργός αναχώρησε χθες το απόγευμα για τα Χανιά.

Γ. Κατρούγκαλος: Ευθύνες σε κυβέρνηση και ΕΕ

Η αξιωματική αντιπολίτευση περιορίσθηκε σε μία λιτή παρέμβαση του τομεάρχη Εξωτερικών Γιώργου Κατρούγκαλου, επικριτική τόσο προς την κυβέρνηση όσο και προς τους εταίρους. «Δεν εκδόθηκε κοινή δήλωση των 27 για καταδίκη της τουρκικής επιθετικότητας και για κυρώσεις. Πρόκειται για ακόμη ένα επεισόδιο δηλωτικό του κενού στρατηγικής και τακτικής της κυβέρνησης. Και η ΕΕ όμως πρέπει, επιτέλους, να αναλάβει τις ευθύνες της», σημείωσε ο πρώην υπουργός με ανάρτηση στο twitter.

Η ανακοίνωση της ΕΥΕΔ

«Οι Υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ επιβεβαίωσαν την πλήρη αλληλεγγύη της ΕΕ προς την Ελλάδα και την Κύπρο και επανέλαβαν ότι πρέπει να γίνουν σεβαστά τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ», αναφέρει η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, προσθέτοντας ότι «υπενθύμισαν τις κοινές θέσεις της ΕΕ και τα προηγούμενα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 2018 και Ιουνίου, Ιουλίου, Οκτωβρίου, Δεκεμβρίου 2019, επιπροσθέτως της δήλωσης για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο της 15ης Μαΐου 2020».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΥΕΔ, «οι Υπουργοί συζήτησαν την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά την επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας τις τελευταίες ημέρες. Τρεις λέξεις αντικατοπτρίζουν το αποτέλεσμα της συζήτησης: αλληλεγγύη, αποκλιμάκωση και διάλογος». Ταυτόχρονα, «οι Υπουργοί τόνισαν ότι η σοβαρή επιδείνωση των σχέσεων με την Τουρκία έχει εκτεταμένες στρατηγικές συνέπειες για ολόκληρη την ΕΕ, πολύ πέρα από την Ανατολική Μεσόγειο», σημειώνει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης.

Επιπροσθέτως, σύμφωνα με την ΕΥΕΔ οι Υπουργοί τόνισαν ειδικότερα ότι η πρόσφατη ναυτική κινητικότητα από την Τουρκία δεν συμβάλλει στην εξεύρεση λύσης. Αντίθετα, θα οδηγήσει σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό και δυσπιστία. Δημιουργεί αυξημένο κίνδυνο επικίνδυνων συμβάντων. Η άμεση αποκλιμάκωση από την πλευρά της Τουρκίας θεωρήθηκε κρίσιμης σημασίας.

Όπως αναφέρει το δελτίο τύπου της ΕΥΕΔ, οι υπουργοί υπενθύμισαν τη σημασία που αποδίδουν στις σχέσεις με την Τουρκία. Υπογράμμισαν ότι ζητήματα που σχετίζονται με την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων και την εκμετάλλευση των πόρων τους μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων, με καλή πίστη, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και στην επιδίωξη της αρχής των σχέσεων καλής γειτονίας, και όχι μέσω μονομερών ενεργειών και κινητοποίησης των ναυτικών δυνάμεων.

Ταυτόχρονα, σημειώνεται ότι «ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ πρόκειται να προετοιμάσει επιλογές για περαιτέρω κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση που οι εντάσεις δεν μειωθούν». Ευρύτερη συζήτηση για τις σχέσεις με την Τουρκία θα πραγματοποιηθεί αργότερα τον Αύγουστο, στο Gymnich, στο Βερολίνο.

Όσον αφορά στη Λευκορωσία «οι Υπουργοί επανέλαβαν ότι οι εκλογές δεν ήταν ούτε ελεύθερες ούτε δίκαιες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί ότι τα αποτελέσματα έχουν παραποιηθεί και, ως εκ τούτου, δεν αποδέχεται τα αποτελέσματα όπως παρουσιάστηκαν από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή της Λευκορωσίας. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα υποβάλει στις αρχές της Λευκορωσίας πρόταση για υποστήριξη της ΕΕ για την καθιέρωση και τη διευκόλυνση του διαλόγου μεταξύ των πολιτικών αρχών, της αντιπολίτευσης και της ευρύτερης κοινωνίας για την επίλυση της τρέχουσας κρίσης. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ και οι υπηρεσίες του θα αρχίσουν αμέσως να εργάζονται για αυτήν την πρόταση».

Οι υπουργοί συμφώνησαν επίσης για την ανάγκη κυρώσεων σε βάρος των υπευθύνων για βία, καταστολή και παραποίηση των εκλογικών αποτελεσμάτων και εξέφρασαν την εκτίμησή τους για το έργο των δημοσιογράφων στις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζουν και καταδίκασαν επιθέσεις και κρατήσεις δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένων πολιτών της ΕΕ.

Ταυτόχρονα, κατά την έκτακτη τηλεδιάσκεψη οι Υπουργοί Εξωτερικών, σύμφωνα με την ΕΥΕΔ, εξέτασαν την κατάσταση στο Λίβανο μετά την καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού στις 4 Αυγούστου. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ και ο Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ ενημέρωσε τους Υπουργούς σχετικά με τις ταχείες και ουσιαστικές προσπάθειες της ΕΕ να βοηθήσει το Λίβανο και ευχαρίστησε τη Γαλλία για τη διοργάνωση, με τα Ηνωμένα Έθνη, της πρόσφατης Διεθνούς Διάσκεψης για τη στήριξη του Λιβάνου. Οι υπουργοί υπογράμμισαν την ανάγκη για αυστηρή παρακολούθηση της βοήθειας για να διασφαλιστεί ότι θα μεταφερθεί απευθείας σε όσους έχουν ανάγκη. Οι υπουργοί επανέλαβαν την ανάγκη οι αρχές του Λιβάνου να αντιμετωπίσουν επειγόντως την οικονομική και κοινωνική κρίση και να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη μέσω συμφωνίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι αρχές του Λιβάνου πρέπει επίσης να διασφαλίσουν μια ανεξάρτητη και αξιόπιστη έρευνα για την έκρηξη. Η ΕΕ είναι έτοιμη να παράσχει περαιτέρω βοήθεια.

Σχετικά με τη Βενεζουέλα, η ανακοίνωση της ΕΥΕΔ αναφέρει ότι «οι υπουργοί συζήτησαν την κατάσταση στη Βενεζουέλα, ιδίως το τρέχον αδιέξοδο στις επικείμενες νομοθετικές εκλογές. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζ. Μπόρελ, παρουσίασε τις επαφές που είχε τις τελευταίες εβδομάδες με την κυβέρνηση Μαδούρο και τις κύριες αντιπολιτευτικές ομάδες σχετικά με αυτό. Οι Υπουργοί συζήτησαν την προθυμία της ΕΕ να βοηθήσει όλες τις γνήσιες προσπάθειες της Βενεζουέλας για εξεύρεση πολιτικής λύσης».

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, «οι υπουργοί συζήτησαν την κατάσταση στη Βολιβία, επισημαίνοντας την ανάγκη ειρηνικού διαλόγου και όλα τα μέρη να δεσμευτούν για μια λύση που να αντιμετωπίζει τόσο τις ανησυχίες που σχετίζονται με το κορονοϊό όσο και το δικαίωμα του λαού να ψηφίζει. Η ΕΕ θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις προσπάθειες διαλόγου και διαμεσολάβησης για την υποστήριξη αυτού του στόχου».