Σύμφωνα με τη θεωρία, το χρηματιστήριο είναι αναπτυξιακός θεσμός για την οικονομία επειδή μέσω αυτού αντλούνται κεφάλαια από το επενδυτικό κοινό, τα οποία επενδύονται με στόχο την ανάπτυξη των εισηγμένων εταιρειών και της χώρας, γενικότερα.

Αυτά τουλάχιστον σύμφωνα με τη θεωρία, όμως μεταξύ θεωρίας και πράξης συχνά οι διαφορές είναι μεγάλες (υπάρχει και γνωστό ανέκδοτο, άλλωστε, επί του θέματος).

Ας δούμε όμως κατά πόσον ισχύει ο θεωρητικός αυτός κανόνας στη σύγχρονη Σοφοκλέους.

Έχουμε λοιπόν και λέμε:

* Κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, μόλις 4 - 5 επιχειρήσεις έχουν εισέλθει στην κύρια αγορά του Χρηματιστηρίου της Αθήνας και μάλιστα κυρίως από τον κλάδο των ακινήτων (εκτός από την Αεροπορία Αιγαίου, η εταιρεία real estate Pasal Development και οι τρεις Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας Eurobank Properties, Pasal Development και MIG Real Estate).

Θα μπορούσε βέβαια κάποιος να ισχυριστεί ότι πάνω από δέκα εταιρείες εισήχθησαν στην Εναλλακτική Αγορά του ελληνικού χρηματιστηρίου, ωστόσο οι εισαγωγές των εταιρειών αυτών δεν έγιναν με δημόσιες προσφορές, αλλά με μικρού ύψους ιδιωτικές τοποθετήσεις και στη συνέχεια η εμπορευσιμότητα των συγκεκριμένων τίτλων υπήρξε κατά κανόνα οριακή.

* Αντίθετα, από το ταμπλό του χρηματιστηρίου σταμάτησαν να διαπραγματεύονται πολύ περισσότερες επιχειρήσεις ή θα σταματήσουν στο προσεχές μέλλον. Άλλες λόγω των δυσμενών τους οικονομικών αποτελεσμάτων, όπως για παράδειγμα η Ασπίς Πρόνοια, η ΔΙΕΚΑΤ, η Αφοί Μεσοχωρίτη, η ΣΑΟΣ, η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία, η Maxim - Περτσινίδης, η Betanet, η Lannet, η Χαλυβδοφύλλων κ.ά.

Και κάποιες λόγω δημόσιων προτάσεων και οικειοθελούς αποχώρησης από το ταμπλό της Σοφοκλέους, όπως π.χ. η Singularlogic, η Εκδόσεις Λυμπέρη, η ΙΜΑΚΟ, η Μπενρουμπή, η Everest, η NotosCom, η ΕΛΑΪΣ, η Πειραιώς Leasing κ.ά.
 
Επομένως, οι αποχωρήσεις από το ταμπλό την τελευταία τετραετία ήταν πολύ περισσότερες από τις νέες εισαγωγές. Αν κάποιος συνεκτιμήσει τις εισηγμένες που προσπάθησαν -ανεπιτυχώς μέχρι στιγμής- να «αποδράσουν» από το Χ.Α. (π.χ. Νίκας, ΑΒ Βασιλόπουλος, Crown Hellas Can) και τις δημοσιογραφικές πληροφορίες ότι μέσα στους επόμενους μήνες του 2010 θα δούμε και άλλες να επιλέγουν τη μέθοδο της δημόσιας πρότασης για να αποχωρήσουν από το ταμπλό, διαπιστώνει πως η ελκυστικότητα του ελληνικού χρηματιστηρίου έχει σταματήσει να είναι μεγάλη για τις επιχειρήσεις.

* Περιορισμένες επίσης τα τελευταία χρόνια ήταν και οι αυξήσεις κεφαλαίου των ήδη εισηγμένων εταιρειών. Εκδόσεις που καλύφθηκαν από το ευρύ επενδυτικό κοινό ήταν της Marfin Investment Group, της Εθνικής Τράπεζας, της Alpha Bank, σε κάποιον βαθμό της S&B Βιομηχανικά Ορυκτά και λίγων ακόμη περιπτώσεων. Αντίθετα, οι υπόλοιπες αυξήσεις κεφαλαίου καλύφθηκαν σχεδόν εξ ολοκλήρου είτε από βασικούς μετόχους είτε από στρατηγικούς επενδυτές.

Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγες οι κεφαλαιακές εκροές από το σύστημα του χρηματιστηρίου, καθώς τα τελευταία χρόνια:

1. Αρκετές εισηγμένες εταιρείες έχουν πραγματοποιήσει επιστροφή μετοχικού κεφαλαίου (π.χ. Coca Cola Τρία Έψιλον, Autohellas, Informer, Ελληνικά Χρηματιστήρια κ.ά.).

2. Πολλές εταιρείες έχουν προχωρήσει σε αγορά ιδίων μετοχών και στις περισσότερες οι τίτλοι αυτοί είτε έχουν ακυρωθεί είτε βαδίζουν προς ακύρωση. Εξαίρεση αποτελούν κυρίως οι ίδιες μετοχές ορισμένων τραπεζών, οι οποίες ρευστοποιήθηκαν (Alpha Bank, EFG Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς).

3. Οι βασικοί μέτοχοι των εισηγμένων έχουν ανεβάσει (και πολλές φορές μάλιστα σημαντικά) τα ποσοστά τους στις εταιρείες τους, αφού οι επενδυτές μειοψηφίας αποφασίζουν να ρευστοποιήσουν τις θέσεις τους -κατά κανόνα με ζημία- και να αποχωρήσουν.

Συμπερασματικά, λοιπόν, τα τελευταία χρόνια στο Χρηματιστήριο της Αθήνας έχουμε δει τον αριθμό των εισηγμένων εταιρειών να μειώνεται, τους ενεργούς κωδικούς στο ταμπλό να περιορίζονται (κάποιες δεκάδες χιλιάδες σήμερα, έναντι πάνω από 1 εκατομμύριο κωδικούς το 1999), τις λίγες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου να καλύπτονται σχεδόν αποκλειστικά από τους βασικούς μετόχους, τις εταιρείες να μειώνουν τα κεφάλαιά τους μέσω αγοράς ιδίων μετοχών και τους βασικούς μετόχους να αυξάνουν τα ποσοστά τους, καθώς οι επενδυτές μειοψηφίας αποχωρούν.

Προφανώς, ο χρηματιστηριακός θεσμός στην Ελλάδα δεν έχει μείνει αλώβητος από την οικονομική κρίση και τα τελευταία χρόνια εξυπηρετεί πλημμελώς τον αναπτυξιακό του ρόλο. Και ο φόβος είναι μήπως η νέα φάση ύφεσης, στην οποία εισέρχεται η ελληνική οικονομία, τον αποψιλώσει ακόμη περισσότερο από εταιρείες και επενδυτές.

* Αναδημοσίευση από το 633ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 7 – 11 Μαΐου 2010.