Τοποθετήθηκαν σε εταιρίες με έντονα προβληματικά οικονομικά δεδομένα, αλλά δεν κατάφεραν να κερδίσουν, ακόμη και όταν οι εισηγμένες μπόρεασαν να επιβιώσουν - Επτά παραδείγματα από τη Σοφοκλέους.

Σύμφωνα με τη χρηματιστηριακή θεωρία, τα μεγάλα κέρδη προκύπτουν για εκείνους τους επενδυτές που αναλαμβάνουν και τους αντίστοιχους κινδύνους.

Αν πιστέψουμε λοιπόν τους «παλιούς» του χώρου, ένας τρόπος για να γίνει κάποιος πλούσιος από τη χρηματιστηριακή αγορά είναι να αγοράσει μετοχές εταιρειών που βρίσκονται με το ένα πόδι στον... τάφο και να ποντάρει στην επιβίωσή τους.

Άλλοι χαρακτηρίζουν τις περιπτώσεις αυτές turn around stories, άλλοι reconstruction stories, όμως η ουσία είναι ότι μπορεί κάποιος να κερδίζει πολλά λεφτά πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα και αγοράζοντας ό,τι οι υπόλοιποι προσπαθούν να ξεφορτωθούν όπως-όπως...

Δυστυχώς, η χρηματιστηριακή ιστορία των τελευταίων ετών έδειξε ότι στη Σοφοκλέους δεν κατάφεραν να γράψουν κέρδη οι επενδυτές αυτοί, ακόμα και στην περίπτωση όπου τελικά οι επιλογές τους δικαιώθηκαν και οι εισηγμένες εταιρείες στις οποίες ποντάρισαν κατάφεραν να ανακάμψουν. Πόσο μάλλον στις υπόλοιπες περιπτώσεις...

Τα πραγματικά αίτια της αποτυχίας τους είναι η μεσολάβηση μεγάλων αυξήσεων κεφαλαίου προς όφελος νέων μετόχων (άρα διάχυση των θέσεων των παλαιών μετόχων) καθώς και η ρευστοποίηση των πιο πολύτιμων περιουσιακών στοιχείων των εν λόγω εταιρειών για να αντληθούν πόροι και να αποπληρωθούν τα δάνεια και οι προμηθευτές τους.

Με βάση μάλιστα τα τρέχοντα δεδομένα, έχει αποδειχτεί πως οι πλέον ευνοούμενες του θέματος είναι οι τράπεζες, οι οποίες στο τέλος της ημέρας κατορθώνουν να περιορίζουν δραστικά τις απώλειες των... θαλασσοδανείων τους...

--- Τελικά έμεινε σχεδόν μόνο το... όνομα

Κολακευτικά, πράγματι, είναι τον τελευταίο καιρό τα σχόλια του Τύπου σχετικά με την ΑΕΓΕΚ και τις προοπτικές της. Μετά τις πολυετείς περιπέτειες, η εισηγμένη εταιρεία εμφανίζεται έτοιμη να αντεπιτεθεί και να ανακτήσει μέρος τουλάχιστον των παλαιών της μεγαλείων, μπαίνοντας σφήνα στην τριάδα των μεγάλων δυνάμεων του κατασκευαστικού κλάδου (Ελλάκτωρ, ΓΕΚ Τέρνα, J&P Άβαξ).

Ανεξάρτητα βέβαια από κάποιες υπερβολές του Τύπου (δεν συνεκτιμήθηκαν για παράδειγμα οι μεγάλες εκπτώσεις που δίνονται για την ανάληψη συμβάσεων), το βέβαιο είναι πως οι προοπτικές του εισηγμένου κατασκευαστικού ομίλου εμφανίζονται σαφώς καλύτερες σε σύγκριση με το παρελθόν.

Στην όλη υπόθεση, όμως, υπάρχει ένα μεγάλο «αλλά»: Παρά το γεγονός ότι η τρέχουσα αποτίμηση της ΑΕΓΕΚ δείχνει απαιτητική (υπερδιπλάσια από τα ίδια κεφάλαιά της κ.λπ.), από όλη αυτήν τη διαδικασία η μετοχή της εισηγμένης καταγράφει πτώση 70% την τελευταία διετία και 79% την τελευταία τριετία.

Όσοι μικρομέτοχοι δηλαδή πόνταραν στο come back της ΑΕΓΕΚ μετρούν ήδη μεγάλες ζημίες. Η ουσία είναι ότι οι μικρομέτοχοι κατά την περίοδο όπου επιχειρούνταν η επάνοδος της εισηγμένης σε κερδοφόρο πορεία είδαν:

1. Τα ποσοστά τους να μειώνονται μέσα από αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων στις οποίες δεν συμμετείχαν.

2. Τα μεγάλα περιουσιακά στοιχεία του ομίλου να ρευστοποιούνται (αγωγός πετρελαίου, ακίνητα κ.λπ.).

3. Να εκχωρείται το 80% της κατασκευαστικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα η ΑΕΓΕΚ Κατασκευαστική να μην ενοποιείται σήμερα στις λογιστικές καταστάσεις (ελέγχεται από τον στρατηγικό εταίρο κ. Γιάννη Μαρούλη) και τον κύκλο εργασιών του πρώτου τριμήνου του τρέχοντος έτους να περιορίζεται μόλις στις 114 χιλιάδες ευρώ (ίσως ο χαμηλότερος της Σοφοκλέους).

--- Ωφελημένες μόνο οι τράπεζες!

Όσοι είχαν τις περυσινές λογιστικές καταστάσεις της Ideal ένιωσαν έντονα θετική έκπληξη διαπιστώνοντας ότι η πάλαι ποτέ ταλαίπωρη εταιρεία δημοσίευσε καθαρά κέρδη ύψους 2,2 εκατ. ευρώ και μάλιστα χωρίς τη συνδρομή έκτακτων παραγόντων. Παρόλο που τα κεφάλαια κίνησης δεν περίσσευαν, τα αποτελέσματα του πρώτου φετινού τριμήνου δεν ήταν καθόλου άσχημα: καθαρά κέρδη 731 χιλιάδων ευρώ και μάλιστα σε περίοδο έντονης κρίσης.

Αναμφισβήτητα, η βελτίωση της εισηγμένης κατά την τελευταία διετία ήταν ραγδαία, ωστόσο είναι αμφίβολο αν από όλη αυτή την πρόοδο οι μικρομέτοχοι της Ideal κατάφεραν να κερδίσουν έστω και κάτι...

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή σε σχέση με το πρόγραμμα διάσωσης που ακολουθήθηκε:

Την περίοδο της μεγάλης κρίσης, το 2006, ο βασικός μέτοχος (όμιλος Ideal) κατείχε κάτι λιγότερο από το 24% του συνόλου των μετοχών.

Ακολουθεί αύξηση κεφαλαίου ύψους 53,25 εκατ. ευρώ, την οποία καλύπτουν σε ποσοστό 46,7% οι βασικοί μέτοχοι, κατά 28% οι τράπεζες και σε ποσοστό 25,3% οι πιστωτές. Τα πιστωτικά ιδρύματα και οι πιστωτές κεφαλαιοποιούν τις απαιτήσεις τους, που διαφορετικά θα ήταν χαμένες, ενώ ο βασικός μέτοχος αυξάνει το ποσοστό του από το 23,87% στο 53,05%.

Η μετοχή επιστρέφει στο ταμπλό, ακολουθεί reverse split 5:1 και η εταιρεία που έχει πρόβλημα ρευστότητας προχωρά σε νέα αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου με καταβολή μετρητών και με όρους δυσβάστακτους για τους μικρομετόχους: 4 νέες μετοχές για κάθε 1 παλαιά, προς 1,44 ευρώ ανά μετοχή, σε τιμή δηλαδή ανώτερη της τότε τρέχουσας αποτίμησης του τίτλου στο ταμπλό.

Πριν από τη συγκεκριμένη αύξηση κεφαλαίου το free float των κοινών τίτλων της εταιρείας (πέρα από βασικούς και τράπεζες) ήταν 36,6% και των προνομιούχων 2,9%. Η αύξηση κεφαλαίου καλύφθηκε μόλις κατά 51,28% με ουσιαστική συμμετοχή μόνο των βασικών μετόχων και όπως ήταν φυσικό το πραγματικό free float περιορίστηκε ακόμη περισσότερο.

Αν σήμερα λοιπόν (με βάση μια... λογική τιμή για τις προνομιούχες μετοχές) η κεφαλαιοποίηση της Ideal υπολογίζεται γύρω στα 11-12 εκατ. ευρώ, είναι αμφίβολο αν τα 2 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν στους μικρομετόχους της, ποσό πάρα πολύ χαμηλότερο από εκείνο των αρχών της δεκαετίας.

Επίσης, κατά την τελευταία πενταετία η τιμή της μετοχής έχει ουσιαστικά παραμείνει σταθερή, παρά τη διάσωση της εισηγμένης. Πέραν αυτού όμως, οι μέτοχοι μειοψηφίας καλούνται να αντιμετωπίσουν και κάθε μορφής stock options.

Συγκεκριμένα, τα στελέχη της Ideal έχουν το δικαίωμα μέχρι τον Μάρτιο του 2011 να αποκτήσουν έως και το 3,61% του συνόλου των τίτλων, αγοράζοντας έως 300.000 νέες μετοχές προς 0,50 ευρώ κάθε μία, όταν η τρέχουσα τιμή της μετοχής στο ταμπλό είναι υπερδιπλάσια.

Για το προηγούμενο έτος, επίσης, είχε ψηφιστεί ένα πολύ πιο «άγριο» πρόγραμμα stock options (δεν φαίνεται να εφαρμόστηκε), που έφτανε έως και το 10% των μετοχών της εισηγμένης, μόλις προς 0,30 ευρώ ανά μετοχή!

Από τη μέχρι τώρα διαδικασία, λοιπόν, η διάσωση της Ideal δεν απέφερε κέρδη στους μικρομετόχους, ανάγκασε τον βασικό μέτοχο να συμμετάσχει με υψηλό τίμημα σε δύο μεγάλες αυξήσεις κεφαλαίου, ενώ περισσότερο ωφελημένες υπήρξαν οι τράπεζες, οι οποίες -με τον έναν ή τον άλλο τρόπο- μπόρεσαν να μην εγγράψουν επισφάλειες.

--- Τα επόμενα «στοιχήματα»

Το ζήτημα είναι ότι ανάλογα turn around ή reconstruction stories υπάρχουν και άλλα στη Σοφοκλέους, και μάλιστα δεν είναι λίγα.

* Για παράδειγμα, η Plias του ομίλου Δαυίδ, ακολουθεί και αυτή τον δρόμο της... συγγενούς Ideal, με αύξηση κεφαλαίου την οποία κάλυψε ο βασικός μέτοχος και οι πιστώτριες τράπεζες. Το ύψος του δανεισμού περιορίστηκε, όπως και τα ποσοστά των μικρομετόχων. Ωστόσο τα πράγματα κάθε άλλο παρά εύκολα είναι, αφού η οικονομική κρίση δυσκολεύει τις πρωτοβουλίες του management και οι συνδικαλιστές αντιδρούν στις προσπάθειες περιορισμού του κόστους σε βάρος των εργαζομένων. Η μετοχή της Plias καταγράφει απώλειες 52% το δωδεκάμηνο που πέρασε, 72% την τελευταία διετία και 66% την πενταετία που διανύσαμε.

* Όσον αφορά στις Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες, εδώ και περίπου ένα έτος δίνουν αγώνα επιβίωσης με σύμμαχο το γεγονός ότι κατά τους τελευταίους μήνες έχει ανεβεί σημαντικά η τιμή της τσιπούρας. Οι τράπεζες επεξεργάζονται κατά καιρούς διάφορα σχέδια, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει ληφθεί κάποια οριστική απόφαση.

* Στις πιστώτριες τράπεζες αναμένεται να περάσει σύντομα και ο έλεγχος της εισηγμένης εταιρείας Altec, καθώς αυτές είναι που θα κεφαλαιοποιήσουν μέρος του δανεισμού του ομίλου. Προωθείται «σπάσιμο» του Ομίλου σε δύο κομμάτια και προωθείται η πώληση της ακίνητης περιουσίας του στις τράπεζες, με στόχο τη μείωση του δανεισμού.

Κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο οι μετοχές των Ελληνικών Ιχθυοκαλλιεργειών και της Altec έχουν καταγράψει πτώση 74% και 73% αντίστοιχα, ενώ την ίδια περίοδο σε σημαντική υποχώρηση έχουν υποχρεωθεί και τίτλοι άλλων εταιρειών που προσπαθούν να ορθοποδήσουν, όπως της Μαΐλλης (-52% στο έτος και -88% στη διετία), της Πετζετάκις (+9% στο έτος και -49% στη διετία) και άλλες.

** Επικαιροποιημένη αναδημοσίευση από το 590ό φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 10 - 14 Ιουλίου 2009.