"Αγκάθι" για πολλές εισηγμένες εταιρίες αποτελεί η υποχρεωτική, εκ του νόμου, διανομή τουλάχιστον του 35% των καθαρών τους κερδών με τη μορφή μερίσματος, σε μια περίοδο όπου -λόγω της γενικότερης συγκυρίας- το κόστος του χρήματος είναι υψηλό και η δυνατότητα άντλησης πρόσθετων δανείων σε πολλές περιπτώσεις αμφισβητήσιμη.

Το πρόβλημα καθίσταται εντονότερο καθώς η κρίση ουσιαστικά άρχισε να πλήττει την πραγματική ελληνική οικονομία από το φθινόπωρο και μετά, με αποτέλεσμα:

Πρώτον, οι κερδοφορίες των εισηγμένων να κυμανθούν φέτος -σε γενικές γραμμές τουλάχιστον- σε ικανοποιητικά επίπεδα, επηρεασμένες κυρίως από την πορεία των πρώτων εννέα μηνών του έτους.

Δεύτερον, οι εταιρίες να υποχρεωθούν να διανείμουν υψηλά μερίσματα μέσα στο 2009, σε μια περίοδο όπου η ύπαρξη ικανοποιητικής ρευστότητας αποτελεί ταυτόχρονα και ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Στην περίπτωση των τραπεζών, μάλιστα, υπάρχει και θέμα "ηθικής τάξεως", καθώς από τη μια πλευρά τοποθετείται κρατικό χρήμα με στόχο να χρηματοδοτηθεί η πραγματική οικονομία και από την άλλη το νομοθετικό πλαίσιο επιβάλλει στις διοικήσεις των τραπεζών να διανείμουν αρκετές εκατοντάδες εκατ. ευρώ με τη μορφή μερισμάτων.

Όπως έχουμε αναφέρει και κατά το παρελθόν, παράγοντες της αγοράς έχουν προτείνει, ανεπισήμως, την κατάργηση της σχετικής διάταξης περί ελάχιστου υποχρεωτικού μερίσματος (35%).

Στη συνέχεια, μάλιστα, και η UBS θεώρησε πολύ πιθανή μια τέτοια εκτίμηση (σχετική αναφορά της σε έκθεση για τις ελληνικές τράπεζες).

Κάτι τέτοιο, πάντως, χρειάζεται νομοθετική ρύθμιση και είναι αμφίβολο αν τελικά θα δούμε τέτοια ρύθμιση να προωθείται προς ψήφιση.

Χωρίς νομοθετική ρύθμιση

Αντίθετα, καμία νέα νομοθετική ρύθμιση δεν απαιτείται για την εφαρμογή του κυπριακού μοντέλου, το οποίο προβλέπει τη δυνατότητα όσων μετόχων το επιθυμούν, αντί να εισπράξουν το μέρισμα με τη μορφή μετρητών, να το εισφέρουν προκειμένου να αποκτήσουν νέες μετοχές της εταιρίας με μια έκπτωση γύρω στο 10% σε σχέση με την τρέχουσα τιμή του τίτλου στο ταμπλό της Σοφοκλέους.

Αρκεί για όλα αυτά μια σχετική απόφαση γενικής συνέλευσης των μετόχων μιας εταιρίας.

Τα πλεονεκτήματα

Τα κυριότερα πλεονεκτήματα του κυπριακού μοντέλου είναι τα παρακάτω:

Πρώτον, εξακολουθεί να ισχύει το μέτρο περί διανομής ελάχιστου μερίσματος (το 35% των καθαρών κερδών, ή το 6% του μετοχικού κεφαλαίου, όποιο εκ των δύο είναι υψηλότερο), με αποτέλεσμα να μη θίγονται τα συμφέροντα των μετόχων μειοψηφίας.

Δεύτερον, δίνεται η δυνατότητα στους μετόχους της εταιρίας να αποκτήσουν νέες μετοχές και μάλιστα με μια μικρή έκπτωση.

Τρίτον, σε περίπτωση που θελήσουν οι μέτοχοι, η εισηγμένη εταιρία προχωρεί σε μια έμμεση αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου αντλώντας κεφάλαια. Η επιλογή αυτή γίνεται πολύ πιο ουσιαστική σε εισηγμένες εταιρίες όπου ένας ή περισσότεροι βασικοί μέτοχοι ελέγχουν υψηλά ποσοστά μετοχών (π.χ. πάνω από το 50%), καθώς αν αποφασίσουν σχετικά, η κεφαλαιακή ενίσχυση της εταιρίας τους μπορεί να είναι σημαντική.

Και τέταρτον, αν οι μικρομέτοχοι επανεπενδύσουν το μέρισμά τους, τότε θα αυξηθεί το free float (αριθμός μετοχών που δεν ελέγχονται από τη διοίκηση) με ενδεχόμενο αποτέλεσμα τη βελτίωση της εμπορευσιμότητας του τίτλου σε βάθος χρόνου.