Τι προβλέπουν επτά στελέχη για Χρηματιστήριο και οικονομία

Έτος προκλήσεων για την ελληνική οικονομία αλλά και το χρηματιστήριο χαρακτηρίζεται το 2016, από επτά χρηματιστές και παράγοντες της αγοράς.

Εκτιμούν ότι η οικονομία μπορεί να δει καλύτερες ημέρες, αρκεί να ξεπεραστεί το ρίσκο της υλοποίησης της συμφωνίας με τους εταίρους. Τονίζουν τους γεωπολιτικούς κινδύνους αλλά και τις κινήσεις της Fed ως κρίσιμα θέματα για την παγκόσμια οικονομία.

Παράλληλα σημειώνουν ότι οι εισηγμένες με εξωστρεφή προσανατολισμό, κέρδη και «καλό» ταμείο μπορούν να πρωταγωνιστήσουν φέτος.

Θεόδωρος Κρίντας, CEO Attica Wealth Management, Αντιπρόεδρος EΘΕ

Αν τα συστατικά μιας επιτυχημένης επένδυσης είναι η βαθιά κατανόηση, οι ρεαλιστικές απαιτήσεις και η στενή παρακολούθηση, τότε το 2015 ήταν μια χρονιά επενδυτικής αδυναμίας στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Δεν υπάρχει καμία επιτυχημένη επένδυση, αν δεν υπάρχει πρώτα η κατανόηση. Τα επίπεδα της κατανόησης είναι πολλά. Από το είδος και τη μορφή της κάθε επένδυσης, μέχρι τον αναλαμβανόμενο κίνδυνο και τον απαιτούμενο χρονικό ορίζοντα. Δύσκολα μπορούσαν τα παραπάνω να γίνουν πράξη στη χώρα μας.

Από την άλλη πλευρά, πολλές, αρχικά, κερδοφόρες τοποθετήσεις κατέληξαν αποτυχημένες, λόγω υπερβολικών εκτιμήσεων από τη μία και της πίστης ότι η αγορά κάνει λάθος, από την άλλη.

Η χρονιά που πέρασε, έδειξε ότι πολλές φορές στις αγορές δεν μπορούν να υπάρξουν καν εκτιμήσεις. Πολλές οι μεταβλητές, σύντομες οι αλλαγές και όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά. Τελικά, η μεγάλη αξία της στενής παρακολούθησης κάθε επένδυσης ήταν το μόνο συστατικό που παρέμεινε σε ισχύ. Απόψεις, αναφορές, σημειώσεις, νέα, φήμες κ.λπ. αποτέλεσαν σημαντικά εργαλεία για αυτή την εργασία, κατά τη διάρκεια του 2015.

Στην Attica Wealth είμαστε "stock pickers" αλλά πιστεύουμε στη διασπορά και sτον ελεγχόμενο κίνδυνο. Γνωρίζουμε ότι οι μεγάλες αποδόσεις έρχονται από λίγες επιτυχημένες επιλογές, αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι πίσω από κάθε πολύ επιτυχημένο διαχειριστή υπάρχουν χιλιάδες που έχουν μερικά, ή συνολικά, αποτύχει.

Σε γενικές γραμμές, επιθυμούμε οι εξειδικευμένες επιλογές μας (Stock picking) να μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερα αποτελέσματα σε ένα πλαίσιο διαχειρίσιμου συνολικού κινδύνου.

Προφανώς και δεν υπάρχει ένα μοντέλο για όλες τις επενδυτικές επιλογές. Αυτό που ονομάζουμε συνολικό κίνδυνο είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον κίνδυνο που είναι διατεθειμένο να αναλάβει το κάθε χαρτοφυλάκιο. Εφόσον αυτό το επίπεδο κινδύνου το διατηρούμε σταθερό -όσο κάτι τέτοιο είναι εφικτό-, τότε οι μεμονωμένες επιλογές μπορούν να προσφέρουν ουσιαστικά καλύτερη επίδοση, χωρίς να διαμορφώνουν συνθήκες ανεπίτρεπτης αποτυχίας. Αυτή η παραπάνω προσέγγιση θεωρούμε πως είναι κρίσιμη για τις επενδύσεις στην Ελλάδα το 2016.

Είναι χαρακτηριστική η έκφραση "οι συνθήκες των αγορών είναι σήμερα προκλητικές". Πιστεύω ότι μπορούμε κάλλιστα να τη χρησιμοποιούμε ως διαχειριστές κάθε χρόνο και τελικά να έχουμε περιγράψει σε μεγάλο βαθμό την πραγματικότητα. Κάθε φορά όμως αυτό που χαρακτηρίζουμε ως "προκλητικό" είναι κάτι διαφορετικό. Κάπως έτσι οι σημερινές συνθήκες έχουν τα χαρακτηριστικά των υψηλών τιμών των μετοχών, σε συνδυασμό με ιστορικά χαμηλά επιτόκια σε όλες τις ανεπτυγμένες αγορές. Μάλιστα τα επιτόκια είναι τόσο χαμηλά (έως αρνητικά) που η εναλλακτική λύση της διατήρησης θέσης σε μετρητά σχεδόν αποκλείεται.

Τι αναδύεται λοιπόν στα σημερινά δεδομένα; Η παρακολούθηση του συνολικού κινδύνου του χαρτοφυλακίου και ο περιορισμός του στα όρια του μαθηματικά εφικτού. Είναι ξεκάθαρο ότι η χρήση πολλών κατηγοριών επενδύσεων (asset classes), μεγάλης διασποράς και διεθνών κατανομών, είναι απαραίτητα εργαλεία. Επιπρόσθετα σε καθεστώς μηδενικών επιτοκίων σε ικανό βάθος χρόνου, οι μικρές μονοψήφιες αποδόσεις αποκτούν τελείως διαφορετική αξία από αυτή που έχουμε συνηθίσει την αμέσως προηγούμενη περίοδο. Συνεπώς ανακύπτει μια ενδιαφέρουσα αντίφαση: η αποκλεισμένη θέση σε μετρητά λόγω ανυπαρξίας αποδόσεων αποκτά ουσιαστικό ρόλο στη διαχείριση του συνολικού κινδύνου.

Με αυτό τον τρόπο οδηγούμαστε σε διαχείριση του χρονισμού της αγοράς (market timing), που θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολη. Προτείνουμε λοιπόν μεγάλη διασπορά σε τίτλους και κατηγορίες επενδύσεων και στόχευση απόλυτων αποδόσεων ως μέθοδο χρονισμού.

Η Ελλάδα, τόσο σε μετοχικούς τίτλους όσο και σε ομόλογα, πρέπει να αποτελεί ένα μέρος μόνο του συνολικού χαρτοφυλακίου μας. Στο σημερινό "Παγκόσμιο Χωριό", οι επενδύσεις δεν μπορούν παρά να είναι παγκόσμιες. Αυτά που μας κρατούν από τη διαμόρφωση ενός τέτοιου χαρτοφυλακίου είναι ο τοπικισμός μας και σε ορισμένες περιπτώσεις, η άγνοια.

Σε γενικές γραμμές, η άγνοια είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη λήψη λανθασμένων αποφάσεων. Οι επενδυτές όμως είναι σημαντικό να είναι και υπομονετικοί. Οι αγορές μπορεί να κινηθούν είτε σε κατευθύνσεις είτε πλαγίως για κάποιο χρονικό διάστημα και η έρευνα έχει αποδείξει ότι ο συγχρονισμός με τις αγορές δεν είναι εύκολος.

Η επένδυση είναι τόσο επιστήμη, όσο και τέχνη. Σε αυτή την περίπτωση, η παγκόσμια διαφοροποίηση, η χαμηλή μεταβλητότητα και η πειθαρχία είναι βασικά στοιχεία για την επενδυτική στρατηγική μας το 2016.

Παρά το γεγονός ότι η παγκοσμιοποίηση έχει αυξήσει τη συσχέτιση μεταξύ των αγορών, η παγκόσμια διαφοροποίηση παραμένει το βασικό μέσο για τη σύγχρονη δομή του χαρτοφυλακίου. Από την άλλη πλευρά, η χαμηλή μεταβλητότητα των επενδύσεων είναι ένα επιπλέον προληπτικό μέτρο σε έναν κόσμο σε υπερθέρμανση.

Τέλος, η πειθαρχία των επενδύσεων είναι σαν τα φρένα σε ένα αυτοκίνητο. Δεν ξέρεις τη σημασία τους μέχρι να χρειαστεί να σταματήσεις αποτελεσματικά!

Δρ. Πάνος Δάντης, CEO Alfa Alliance Ltd

To 2015 ήταν το δυσκολότερο έτος για το ελληνικό χρηματιστήριο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ένα από τα χειρότερα για την ελληνική οικονομία.

Είχαμε εκλογές, διαπραγματεύσεις που κατέληξαν σε τρίτο μνημόνιο, δημοψήφισμα, ξανά εκλογές και βέβαια τα περίφημα "capital controls" που ουσιαστικά διέλυσαν έναν ταλαιπωρημένο από την κρίση Χρηματοοικονομικό κλάδο, ενώ 40 δισ. ευρώ έφυγαν από τις τράπεζες και πήγαν σε... αυλές και σεντούκια των νοικοκυριών.

Μόνο θετικό γεγονός, η πρόσφατη επιτυχημένη ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, που όμως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι είναι επαρκής από πλευράς κεφαλαίων, καθώς τα NPLs είναι ήδη 105 δισ. και θα συνεχίσουν να αυξάνονται αφού η καθημερινή επιβίωση και η εφορία απορροφούν όλα τα διαθέσιμα εισοδήματα.

Στις διεθνείς αγορές, οι δείκτες έκαναν πλάγια κίνηση, ουσιαστικά, με εξαίρεση τα ασιατικά χρηματιστήρια, ενώ πετρέλαιο, ευρώ, εμπορεύματα και ναύλοι υποχώρησαν σημαντικά.

Οι γεωπολιτικές αναταράξεις σε όλο τον κόσμο, τα ανοικτά μέτωπα σε Ουκρανία, Συρία, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στην καρδιά της ΕΕ, η ρωσική επέμβαση στη Συρία και ο αυξανόμενος κίνδυνος για τη Δύση από τον ISIS, καθιστούν πολύ επισφαλείς τις όποιες εκτιμήσεις για το επόμενο έτος.

Για το 2016 αναμένουμε παραμονή του ευρώ στη ζώνη 1,05-1,15, συνέχιση της πτωτικής πορείας του πετρελαίου προς τα $20 το βαρέλι, πτώση των διεθνών δεικτών σε Ευρώπη και ΗΠΑ, όπου οι αποτιμήσεις είναι σε επίπεδα "φούσκας" και αύξηση των γεωπολιτικών προβλημάτων και των περιφερειακών εμπλοκών.

Τεχνικά η αρνητική απόκλιση DJIA (Βιομηχανικός) και DJTA (Μεταφορών) είναι χαρακτηριστική, όπως και οι αρνητικές αποκλίσεις των μακροπρόθεσμων ταλαντωτών. Κυματικά φαίνεται μακροπρόθεσμος σχηματισμός είτε ABC στο θετικό σενάριο, όπου λείπει το κύμα C -στους SPX και DJIA-, είτε ένα 5άρι ανοδικό που εξελίσσεται και πιθανόν θα ολοκληρωθεί μέσα στο έτος.

Η ελληνική οικονομία είναι πολύ δύσκολο να ανακάμψει άμεσα, ενώ ο Γενικός Δείκτης του Ελληνικού Χρηματιστηρίου είναι ήδη σε κύμα 5 όπως και ο FT ASE 25.

Στο θετικό σενάριο έχουμε δημιουργία διπλού πυθμένα και αντιστροφή από την Άνοιξη και μετά και στο αρνητικό, συνέχιση του 5αριού και νέα ιστορικά χαμηλά, όπου θα συνοδευτούν είτε με σταθεροποίηση και αρχές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στην πρώτη περίπτωση, είτε με πλήρη κατάρρευση της οικονομίας, ύστερα από 6-10 μήνες.

Μάνος Χατζηδάκης, Υπεύθυνος Τμ. Ανάλυσης Beta Sec.

Κάνοντας ένα γρήγορο απολογισμό, το 2015 θα μείνει για πολλούς λόγους μια "ειδική χρονιά" για το ελληνικό χρηματιστήριο και εν γένει για την ελληνική οικονομία.

Το κλείσιμο των τραπεζών και η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων στην ελληνική οικονομία αποτελούν το καθοριστικό γεγονός που σημάδεψε τη χρονιά.

Χρηματιστηριακά, η ελληνική αγορά λειτούργησε κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες ρευστότητας, μένοντας πέντε εβδομάδες κλειστή και έχοντας ουσιαστικά τους Έλληνες επενδυτές για μεγάλο χρονικό διάστημα σε καθεστώς μερικού αποκλεισμού από τις συναλλαγές.

Ο τραπεζικός κλάδος ανακεφαλαιοποιήθηκε από την αρχή, γεγονός που σήμανε την οριστική απώλεια δεκάδων δισεκατομμυρίων από τους επενδυτές και το ελληνικό δημόσιο.

Η οικονομία επέστρεψε σε ύφεση, η οποία, ωστόσο, περιορίστηκε από τις τουριστικές εισροές, την ισχυρή πίεση που δέχθηκαν οι τιμές του αργού πετρελαίου και ακολούθως τα παράγωγά τους, αλλά και την προετοιμασία πολλών επιχειρήσεων και νοικοκυριών σε ένα ενδεχόμενο κεφαλαιακών περιορισμών.

Το 2016 είναι μια χρονιά μεγάλων ευκαιριών αλλά και υψηλού ρίσκου εκτέλεσης. Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης του δεύτερου προγράμματος χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας θα αποτελέσει το σημείο εκκίνησης για τη συζήτηση της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, με πολλαπλές ωφέλειες στην πλεονασματική εκτέλεση του προϋπολογισμού, το προφίλ ρίσκου της χώρας και την αναχρηματοδότηση των επιχειρήσεων.

Σε δεύτερο χρόνο, το κλείσιμο της αξιολόγησης θα ανοίξει τον δρόμο για την αγορά ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ, εντάσσοντας τα ελληνικά αξιόγραφα σταθερών αποδόσεων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Επιπλέον οι δεσμεύσεις για επίσπευση του προγράμματος των αποκρατικοποιήσεων δίνουν ένα στίγμα επαναπροσέγγισης των αγορών και των διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων.

Σε δεύτερο επίπεδο, η χαλάρωση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, η διατήρηση των τουριστικών αφίξεων σε υψηλά επίπεδα και οι χαμηλές τιμές στα καύσιμα ενδέχεται να φέρουν πιο γρήγορα τα νούμερα της ανάκαμψης καθώς το οικονομικό περιβάλλον θα βελτιωθεί με ταχύτερους ρυθμούς.

Η ενεργητική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα αποτελέσει την πρώτη προτεραιότητα των τραπεζών, καθώς θα συνδυαστεί με κινήσεις αναδιάρθρωσης κόστους και πωλήσεων παγίων στοιχείων και συμμετοχών. Αυτοί είναι οι θετικοί καταλύτες που μπορούν να αλλάξουν δραστικά την εικόνα σε μάκρο και μίκρο επίπεδο, έχοντας καθολική απήχηση σε όλους σχεδόν τους κλάδους της οικονομίας. Οι επενδυτές ωστόσο είναι πιθανόν να συνεχίσουν να κρατούν επιφυλακτική στάση, δεδομένης της τραυματικής εμπειρίας του 2015, αναμένοντας περισσότερο τις ειδήσεις και λιγότερο την προσδοκία.

Το ρίσκο για άλλη μια χρονιά εντοπίζεται στην ταχύτητα και την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, οι οποίες έως τώρα δεν είχαν την καλύτερη δυνατή πορεία υλοποίησης. Ο πολιτικός παράγοντας αποτελεί μια ακόμα παράμετρο προβληματισμού καθώς η αλλαγή των συσχετισμών, σε ό,τι αφορά τις δυνάμεις που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό, είναι ένα ενδεχόμενο με αυξημένη πιθανότητα, αφού ήδη τα δύο κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση έχουν καταγράψει απώλειες.

Σημείο αναφοράς για την αντοχή της κυβερνητικής πλειοψηφίας αποτελεί η ψήφιση του Ασφαλιστικού και η επίσπευση Αποκρατικοποιήσεων μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2016, για τις οποίες έχουν διατυπωθεί ενστάσεις και αντιρρήσεις από βουλευτές και μέλη της κυβέρνησης.

Στο εξωτερικό, η πρόσφατη αλλαγή της στάσης της FED ως προς τα επιτόκια μένει να φανεί αν θα έχει συνέχεια στην πορεία της χρονιάς, κατά την οποία στην Αμερική θα λάβουν χώρα προεδρικές εκλογές.

Το βύθισμα των πετρελαϊκών τιμών και των τιμών εμπορευμάτων, η επίλυση γεωπολιτικών εντάσεων, η μείωση της δυναμικής των ρυθμών ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας, είναι μερικοί ακόμα καταλύτες που θα έχουν ισχυρές προβολές στα νούμερα της κερδοφορίας, επηρεάζοντας είτε το κόστος είτε τη ζήτηση.

Συμπερασματικά, το 2016 χαρακτηρίζεται από γεγονότα αυξημένου ειδικού βάρους, που μπορούν να εκτρέψουν προς το καλύτερο την κατάσταση στο μέτωπο της οικονομίας, αρκεί να ξεπεραστούν τα ρίσκα υλοποίησης.

Η αγορά μετά από 7 χρόνια ύφεσης, έχει δημιουργήσει ανθεκτικές εταιρείες και διοικήσεις που μπορούν να αντεπεξέλθουν σε στόχους κερδοφορίας και ανάπτυξης κάτω από εξαιρετικά δυσμενείς καταστάσεις.

Η εστίασή μας θα μείνει σε αυτές τις ομάδες εταιρειών, οι οποίες θα έχουν και τον πρώτο λόγο και την πιο ισχυρή δυναμική κερδοφορίας στην ανάκαμψη της οικονομίας.

Λουκάς Παπαϊωάννου, Head Corporate Officer Fast Finance ΑΕΠΕΥ

To 2015 ήταν ένα από τα πιο δύσκολα χρηματιστηριακά έτη, με συμπυκνωμένα πολιτικά και οικονομικά γεγονότα για την ελληνική χρηματαγορά.

Ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. απώλεσε πάνω από 26% της αξίας του. Οι απώλειες όμως που δέχθηκε ο τραπεζικός κλάδος, με αποκορύφωμα την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση, σε επίπεδα τιμών κοντά στο μηδέν, ήταν συντριπτικές για τους μετόχους, μεταβάλλοντας ριζικά το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, προοιωνίζοντας και αντίστοιχες αλλαγές στην ελληνική οικονομία.

Αντιθέτως, ιδιαίτερη αντοχή επέδειξαν μεμονωμένες μετοχές της πραγματικής οικονομίας, μεγάλης αλλά και μικρότερης κεφαλαιοποίησης συγκρατώντας τις απώλειες του Γενικού Δείκτη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα κερδοφόρων μετοχών του 2015 της υψηλής κεφαλαιοποίησης, η ΜΟΗ, η ΤΕΝΕΡΓ, η ΕΕΕ, ο ΟΛΠ, η ΕΧΑΕ.

Όμως δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η ελληνική πολιτική σκηνή παραμένει ρευστή και οι δύσκολες αποφάσεις για το ασφαλιστικό, το φορολογικό σύστημα και το κλείσιμο της αξιολόγησης του τρέχοντος προγράμματος, είναι μπροστά, διακυβεύοντας την κυβερνητική συνοχή. Σε περίπτωση έγκαιρης ολοκλήρωσης της αξιολόγησης από τους θεσμούς, υπάρχει πιθανότητα αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας. Οι θετικές εξελίξεις όπως η νέα αναδιαπραγμάτευση του χρέους, που θα προκύψουν από αυτό το γεγονός, μπορεί να οδηγήσει το Χ.Α. σε υπεραπόδοση σε σχέση με άλλες αγορές.

Σε παγκόσμιο επίπεδο οι οικονομικές και πολιτικές αλλαγές είναι ραγδαίες, επηρεάζοντας την πορεία των χρηματιστηριακών αγορών, με την αβεβαιότητα να επικρατεί και τη μεταβλητότητα να αγγίζει υψηλά επίπεδα. Οι συνθήκες αυτές θα οδηγήσουν τους επενδυτές το 2016 στο κυνήγι βραχυπρόθεσμων αποδόσεων.

Για επενδυτές με υψηλά ρευστά διαθέσιμα και χαμηλό προφίλ ρίσκου, η τοποθέτηση σε Έντοκα Γραμμάτια Ελληνικού Δημοσίου (3μηνα ή 6μηνα) είναι μια εναλλακτική επιλογή σε σχέση με τις τραπεζικές καταθέσεις.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης και οι εκδόσεις ελληνικών εταιρικών ομολόγων κοντινής λήξης, με δελεαστικές αποδόσεις (5%-12%) σε σχέση με τον αναλαμβανόμενο κίνδυνο.

Το Χ.Α. θα μας χαρίσει και φέτος έντονες "συγκινήσεις" και με την καταβαράθρωση των αποτιμήσεων που έχουν υποστεί πολλές αξιόλογες κερδοφόρες εταιρείες (λόγω του ρίσκου χώρας) θα πρέπει οι επενδυτές να εξετάσουν τη δημιουργία θέσεων, ανάλογα με το ύψος του κινδύνου που θέλουν να αναλάβουν.

Επενδυτές με επιθετικότερο προφίλ θα μπορούσαν να χτίζουν θέσεις σε ελληνικούς τραπεζικούς τίτλους κοντά ή κάτω από τις πρόσφατες τιμές ΑΜΚ, αφού εκτιμούμε ότι θα κινηθούν υψηλότερα. Με τις τρέχουσες αποτιμήσεις τους είναι πέριξ του 0,30-0,40 P/BV και με ολοκληρωμένες τις πρόσφατες ανακεφαλαιοποίησεις, περιορίζεται ο αναλαμβανόμενος κίνδυνος στα τρέχοντα επίπεδα. Πρόσθετα, αν η διαχείριση των "κόκκινων" δανείων αρχίσει να αποδίδει και το ύψος των NPL (καθυστερούμενων δανείων) αρχίσει να μειώνεται, η εικόνα των αποτελεσμάτων των τραπεζών θα βελτιωθεί τάχιστα.

Η πιθανότητα να αρχίσει η ΕΚΤ να αποδέχεται ελληνικά ομόλογα, ως εγγύηση, για τη ρευστότητα που χορηγεί στις ελληνικές τράπεζες συνεπάγεται την σταδιακή απαγκίστρωσή τους από τον μηχανισμό Έκτακτης Ρευστότητας (ΕLA), δίνοντας αχνά σημάδια αισιοδοξίας.

Γενικότερα οι επενδυτές θα πρέπει να επικεντρωθούν σε εξωστρεφείς αλλά και κερδοφόρες εταιρείες, που παρουσίασαν το 2015 καλά οικονομικά στοιχεία, παρά τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες που αντιμετώπισαν.

Άλλη μία κατηγορία εταιρειών που χρήζουν προσοχής είναι όσες παρουσιάζουν εξαιρετικά χαμηλές αποτιμήσεις σε σχέση με τη λογιστική τους αξία (P/BV) και δείχνουν σημεία αναστροφής των αρνητικών τους αποτελεσμάτων. Οι τοποθετήσεις θα πρέπει να γίνονται σε τεχνικές διορθώσεις, μειώνοντας τον αναλαμβανόμενο κίνδυνο.

Οι ξένες αγορές, για όσους δεν έχουν εγκλωβιστεί (λόγω capital controls), θα αποτελέσουν μια καλή εναλλακτική τοποθέτηση, κυρίως η ευρωπαϊκή αγορά λόγω των θετικών προσδοκιών για την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής του "QE", που δεν έχει ακόμα προεξοφληθεί αναλόγως. Για μικρότερα χαρτοφυλάκια που επιδιώκουν τη διασπορά, τα ETF ευρωπαϊκών δεικτών αποτελούν καλή και εύκολη επιλογή.

Οι αμερικανικοί δείκτες, αν και δεν αποκλείεται να προσφέρουν μια ανοδική κίνηση λόγω Ιανουαρίου, απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή, με την υψηλή μεταβλητότητα να κυριαρχεί, σημάδι ότι μια μεγάλη διόρθωση είναι κοντά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι και το "έξυπνο χρήμα" συνεχίζει τις ρευστοποιήσεις μεθοδικά, πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση για τυχόν μείωση θέσεων.

Όσον αφορά στις ισοτιμίες νομισμάτων, θα συνεχισθεί η ενδυνάμωση του USD έναντι των κυριότερων νομισμάτων, παρά τις βραχύβιες αντιδράσεις που παρατηρούνται, με κύριο στόχο το "parity" έναντι του Euro. Τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών θα πιεστούν περαιτέρω, κυρίως των χωρών που τα μακροοικονομικά μεγέθη δεν εμφανίζουν σημάδια βελτίωσης (κυρίως Ρωσία, Βραζιλία και Τουρκία).

Το διεθνές επενδυτικό περιβάλλον θα παραμείνει ρευστό και το 2016, με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί, τη FED να αυξάνει τα επιτόκια, την οικονομία της Κίνας να παρουσιάζει σημάδια κόπωσης, τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου και άλλων Α' υλών να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, αφήνοντας μόνη την ΕΚΤ να προσπαθεί στην ουσία να στηρίξει την οικονομία, μέσω των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.

Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τους γεωπολιτικούς κινδύνους που αυξάνονται διαρκώς, αντιλαμβανόμαστε ότι η χρήση "stop loss" και στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου καθίστανται απαραίτητες.

Συμπερασματικά και το 2016 θα υπάρξουν σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες σε ένα ευμετάβλητο περιβάλλον και οι επενδυτές θα πρέπει να επιλέγουν προσεκτικά τις τοποθετήσεις τους, απευθυνόμενοι σε επαγγελματίες, περιορίζοντας τον αναλαμβανόμενο κίνδυνο με χρήση τεχνικών "stop loss" & "profit taken".

Δημήτρης Τζάνας, Σύμβουλος Επενδύσεων TecGroup

Για πέμπτο έτος, κατά την τελευταία οκταετία (περίοδος 2008-15), το ελληνικό χρηματιστήριο κατέγραψε μια ακόμη υψηλή αρνητική επίδοση, εισάγοντας πλέον και τον προβληματισμό για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς στο σύνολό της.

Έτσι, μετά την υποχώρηση κατά 65,5% το 2008, τις απώλειες κατά 35,62% το 2010 και κατά 51,88% το 2011 αλλά και την υποχώρηση κατά 28,94% το 2014, ο Γενικός Δείκτης καταγράφει και φέτος απώλειες της τάξης του 25%, κινούμενος πλέον στην περιοχή των 600 μονάδων.

Παράλληλα, τα όσα πρωτοφανή έλαβαν χώρα το 2015, με τον πολιτικό κίνδυνο να είναι διαρκώς στο επίκεντρο (δύο φορές διεξαγωγή εκλογών και ένα δημοψήφισμα), είχαν σαν αποτέλεσμα την ολοσχερή κατάρρευση των αποτιμήσεων των τραπεζικών μετοχών, του βασικού, δηλαδή, πυλώνα του ελληνικού χρηματιστηρίου.

Αναπόφευκτη συνέπεια: η διαμόρφωση της δραματικής επιδείνωσης της ψυχολογίας, και όχι μόνο, του συνόλου των ανθρώπων που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στην πολύπαθη ελληνική χρηματιστηριακή αγορά.

Το τελευταίο τρίμηνο του έτους, στο σκηνικό κυριαρχεί η διαδικασία της νέας τραπεζικής ανακεφαλαιοποίησης, της 3ης στους τελευταίους 32 μήνες. Το bookbuilding με τους ενδιαφερόμενους επενδυτές οδηγεί σε τιμές εξάσκησης ολίγων λεπτών, οδηγώντας τις κεφαλαιοποιήσεις σε δραματική υποχώρηση: η συνολική αξία των 4 συστημικών τραπεζών υποχωρεί κάτω από το 1 δισ., όταν το 2014 ήταν πάνω από τα 30 δισ. ευρώ.

Τα χαρτοφυλάκια των παλαιών μικρομετόχων εκμηδενίζονται, ενώ παράλληλα δεν επιτρέπεται η συμμετοχή τους στις ΑΜΚ, πλην Εθνικής.

Σαν αποτέλεσμα το ΤΧΣ χάνει 37 δισ., περίπου, που αφορούσαν τη συμμετοχή του στις ΑΜΚ του 2013-14, ενώ συμμετέχει στη νέα με ποσά 5,7 δισ. περίπου. Η διαδικασία ολοκληρώνεται επιτυχώς αποτρέποντας κινδύνους για τους καταθέτες, αλλά στο Χρηματιστήριο η μεταβλητότητα (volatility) εκτοξεύεται, καθώς η επενδυτική φυσιογνωμία όσων συμμετέχουν έχει μεγάλες δόσεις "βραχυθεσμοπάθειας".

To volatility τροφοδοτείται και από τη διαδικασία αναδιάρθρωσης των χαρτοφυλακίων (rebalancing) εξωτερικού, κυρίως, με αποτέλεσμα στις 10 Δεκεμβρίου να καταγραφεί η τελική χαμηλή επίδοση για το 2015, των 557,63 μονάδων, με το κλείσιμο να γίνεται στην περιοχή των 600 μονάδων.

Χωρίς υπερβολή και παρά το γεγονός ότι οι αβεβαιότητες για τη χρονιά που φεύγει ήταν ορατές από την αρχή, ουδείς μπορούσε να διανοηθεί το "χιτσκοκικών" χαρακτηριστικών σκηνικό που τελικά βιώσαμε. Με την ελληνική οικονομία να επανέρχεται σε υφεσιακή κατάσταση και με αρνητικούς ρυθμούς στο ΑΕΠ για το 2015.

Σε δύο μέτωπα θα κριθεί η πορεία της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς για το επόμενο έτος: στο μέτωπο των εσωτερικών εξελίξεων και σε εκείνο του εξωτερικού της περιβάλλοντος.

Στο εσωτερικό περιβάλλον, η πρόβλεψη για συνέχιση της ύφεσης δύσκολα θα ανατραπεί, με πλέον αισιόδοξο σενάριο την καταγραφή θετικών ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ μετά το πρώτο εξάμηνο.

Με την παραδοχή ότι η ψήφιση του ασφαλιστικού και του φορολογικού νομοσχεδίου θα υλοποιηθεί στις αρχές του χρόνου, τα πεδία στα οποία θα κριθεί το κυβερνητικό έργο είναι δύο: εκείνο των αποκρατικοποιήσεων και εκείνο της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs). Ειδικότερα η υλοποίηση των αποκρατικοποιήσεων (ΟΛΠ, ΔΕΣΦΑ, ΑΣΤΕΡΑΣ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΟΛΘ κ.ο.κ.) θα διαχύσει το μήνυμα για βούληση προώθησης μεταρρυθμίσεων από την πλευρά της κυβέρνησης, πεδίο στο οποίο η επίδοση μέχρι τώρα είναι ιδιαίτερα φτωχή.

Από την άλλη πλευρά, η νομοθέτηση εταιρειών ειδικού σκοπού ΕΔΑΜΕΔ (Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων Μη Εξυπηρετουμένων Δανείων) δημιουργεί καταρχάς προϋποθέσεις για επιτάχυνση της εξυγίανσης των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, αλλά εισάγει και σκεπτικισμό σε σχέση με την αποτελεσματικότητα της όλης διαδικασίας στην πράξη.

Αν οι ρυθμοί προόδου των διαδικασιών δεν είναι οι συνήθεις της ελληνικής πραγματικότητας, μπορούμε να αισιοδοξούμε για τη δυνατότητα των τραπεζών να "γυρίσουν σελίδα" στη συνέχεια, υλοποιώντας χρηματοδοτικά προγράμματα για λογαριασμό αξιόχρεων πελατών τους.

Λαμβάνοντας δε υπόψη την παρούσα τιμολόγησή τους (δείκτης τιμής προς καθαρή θέση P/BVγύρω στο 0,30), οι τραπεζικές μετοχές αποτελούν επενδυτική ευκαιρία στο αισιόδοξο σενάριο ταχείας διευθέτησης των NPLs.

Αν όμως η διαδικασία περιβληθεί από τη γνωστή γραφειοκρατική "κουλτούρα" της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, που εμφανώς, πλέον, επηρεάζει τα δρώμενα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, τότε η εξυγίανση των χαρτοφυλακίων θα ματαιωθεί, κάνοντας πιθανό τον κίνδυνο να προκύψουν εκ νέου κεφαλαιακές ανάγκες στο μέλλον. Σ' αυτό είναι πιθανό να συμβάλλει η μείωση της αξίας των εμπράγματων εξασφαλίσεων που διαθέτουν οι τράπεζες, σαν αποτέλεσμα ενδεχόμενων συνθηκών υπερπροσφοράς ακινήτων στις διαδικασίες πλειστηριασμού, ή λόγω της πιθανής μείωσης των αντικειμενικών αξιών.

Επομένως, προκύπτει ότι ενώ το 2016 μπορεί να είναι έτος επανεκκίνησης της οικονομίας, έστω και μετά το 1ο εξάμηνο, οι προϋποθέσεις που απαιτούνται γι' αυτό εμπεριέχουν σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας ως προς την υλοποίησή τους.

Αυτονόητο είναι επίσης ότι το τραπεζικό σύστημα πρέπει με κάθε τρόπο να διαμορφώσει προϋποθέσεις αποκατάστασης της εμπιστοσύνης προς αυτό, ώστε να ξεκινήσει σε κάποιο βαθμό η επάνοδος καταθέσεων στα τραπεζικά γκισέ, ιδιαίτερα εκείνων που οι αποταμιευτές διατηρούν στα δικής τους έμπνευσης "ασφαλή καταφύγια".

Η δρομολόγηση αυτής της διαδικασίας είναι συνυφασμένη με την διαμόρφωση φιλικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και αποφάσεων για λιγότερες φορολογικές επιβαρύνσεις στην οικονομία, εξελίξεις για τις οποίες στην παρούσα φάση ουδείς μπορεί να υποστηρίξει ότι είναι πιθανές στο εγγύς μέλλον. Πάντως, το τραπεζικό σύστημα αναμένεται να υποβοηθηθεί από την ΕΚΤ που το επόμενο διάστημα θα άρει την απαγόρευση αποδοχής ελληνικών ομολόγων (waiver), με αποτέλεσμα την ελληνική συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και άρα βελτιωμένες συνθήκες ρευστότητας, εξέλιξη που θα βοηθήσει και στην επιτάχυνση της άρσης των "capital controls".

Στο εξωτερικό περιβάλλον, η σημερινή κατάσταση συνιστά ένα πραγματικό "μωσαϊκό" δυνητικών απειλών για τη χρονιά που έρχεται, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι οι διεθνείς αγορές θα συμπορευθούν με την υψηλή μεταβλητότητα και πιθανούς "κραδασμούς".

Πιο συγκεκριμένα, οι εμφανείς απειλές για την παγκόσμια οικονομία και κατ' επέκταση τις διεθνείς αγορές είναι οι παρακάτω:

Η επιβράδυνση της οικονομικής μεγέθυνσης της Κίνας, κορυφαίας σε μέγεθος οικονομίας στην ομάδα των Αναδυομένων, με τους "κραδασμούς" του χρηματιστηρίου της Σαγκάης το περασμένο καλοκαίρι να ελέγχονται μετά από πρωτοφανείς παρεμβατικές κινήσεις. Η επιβράδυνση που ξεκίνησε το 2015 αναμένεται να συνεχιστεί, καθώς το κινεζικό μοντέλο εξαγωγικού προσανατολισμού έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του και οφείλει να αναδιαταχθεί σε ένα διαφορετικού τύπου, όπου η εγχώρια κατανάλωση θα έχει αυξημένο ειδικό βάρος.

Οι αποφάσεις της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας για δρομολόγηση αυξητικής πορείας στα παρεμβατικά της επιτόκια. Εγκυμονούν έτσι σοβαροί κίνδυνοι καθώς υφίσταται η απειλή μαζικής μεταφοράς κεφαλαίων από τις Αναδυόμενες Οικονομίες προς τις ΗΠΑ, προκαλώντας ισχυρούς "κραδασμούς" σε αρκετές απ' αυτές (π.χ. στη Βραζιλία, την Τουρκία ή τη Μαλαισία), καθώς μεγάλο μέρος των ροών είχαν αμιγώς βραχυχρόνια κερδοσκοπικά χαρακτηριστικά (carry trade).

Οι συνθήκες αποπληθωρισμού με αιχμή τις χαμηλές τιμές των εμπορευμάτων, προεξάρχοντος του πετρελαίου. Το θέμα έχει διπλή ανάγνωση καθώς οι χαμηλές τιμές Πρώτων Υλών λειτουργούν ευεργετικά στην αναπτυξιακή διαδικασία των δυτικών οικονομιών, αλλά και αρνητικά για εκείνες που αποτελούν κύρια πηγή πλούτου.

Στην παρούσα φάση, η παρατεταμένα χαμηλή τιμή του πετρελαίου που αναμένεται να συνεχιστεί, είναι αρνητική εξέλιξη, καθώς οι χώρες του ΟΠΕΚ και η Ρωσία είναι ιδιαίτερα διασυνδεδεμένες με την παγκόσμια οικονομία.

Η γεωπολιτική αστάθεια, ιδιαίτερα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η πολύχρονη εμπόλεμη κατάσταση στην Περιοχή της Συρίας, σε συνδυασμό με τις δράσεις του εξτρεμιστικού Ισλάμ (ISIS), συνιστούν σοβαρή απειλή ιδιαίτερα για την Ευρώπη μετά μάλιστα από τα γεγονότα της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι. Αν και η συνεννόηση μεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας και ευρωπαϊκών χωρών είναι σε εξέλιξη ουδείς μπορεί να ισχυρισθεί ότι μια βιώσιμη λύση είναι επικείμενη.

Οι ακραίες πολιτικές φωνές στις Χώρες της Αν. Ευρώπης, η άνοδος της ακροδεξιάς στη Γαλλία, το νέο πολιτικό σκηνικό της Ισπανίας, το μελλοντικό δημοψήφισμα για ενδεχόμενη έξοδο της Μ. Βρετανίας από την Ε.Ε. (brexit), η δύσκολη συνεννόηση Ε.Ε. - Ρωσίας και ασφαλώς η όξυνση του προσφυγικού προβλήματος, που πλήττει ιδιαίτερα τη χώρα μας, συνιστούν καταστάσεις που αποτελούν παραμέτρους δοκιμασίας ακόμη και για τη συνέχιση της οντότητας της Ε.Ε.!

Γίνεται έτσι σαφές ότι η διατήρηση της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας για την οποία υπεραμύνεται η Γερμανία, όπως προκύπτει από το Σύμφωνο Σταθερότητας, είναι ασύμβατη με την αντιμετώπιση πολλαπλών ανοικτών ζητημάτων της Ευρώπης και άρα οποιαδήποτε πρόβλεψη για τις μελλοντικές εξελίξεις είναι το λιγότερο παρακινδυνευμένη.

Ωστόσο, θετικά οφείλει να καταγραφεί η βούληση της ΕΚΤ για συνέχιση της ποσοτικής χαλάρωσης, ενόσω διατηρούνται συνθήκες αποπληθωρισμού που όμως γίνεται όλο και λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με την οικονομική ανάκαμψη με αρνητικά επίπεδα επιτοκίων, καθιστώντας επιτακτική την ανάληψη άλλων δράσεων.

Όλα όσα εκτέθηκαν τόσο για το εσωτερικό όσο και για το εξωτερικό περιβάλλον συνηγορούν σε ένα βασικό συμπέρασμα: όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά για την πορεία του Χ.Α. το 2016 (ακόμη και η επάνοδος σε "January effect") καθώς η "εξίσωση είναι πολυπαραμετρική" και καμία παράμετρος δεν μπορεί να προεξοφληθεί με ισχυρή πιθανότητα.

Από την άλλη, λαμβάνοντας υπόψη τη χαμηλή κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. (κάτω από το 25% του ΑΕΠ) και τα ελκυστικά επίπεδα στις τιμολογήσεις συγκεκριμένων κλάδων και επιμέρους μετοχών (εταιρειών εξαγωγικού προσανατολισμού, εταιρειών υπηρεσιών κοινής ωφελείας κ.α.) σε συνδυασμό με τα ειδικά ποιοτικά στοιχεία τους (χρηματοοικονομικά, management, αξιόπιστο growth story κ.ο.κ.), το "επενδυτικό προσπέρασμα" του ελληνικού χρηματιστηρίου ίσως είναι μια εσφαλμένη επιλογή.

Καθώς μάλιστα, ακόμη και κατά το φετινό έτος, με τα δραματικά χαρακτηριστικά του, η στρατηγική του εύστοχου "stock-picking" δικαίωσε όσους το αποτόλμησαν.

Τέλος, η διαμόρφωση του ύψους των χαρτοφυλακίων για εννέα στους δέκα Ελληνες επενδυτές, σχεδόν, σε επίπεδα μέχρι 3.000 ευρώ περίπου, συνιστά ένα ηχηρό μήνυμα ότι και η Πολιτεία οφείλει να ασχοληθεί ενεργητικά με την αναζήτηση τρόπων και λήψη συγκεκριμένων μέτρων που θα βοηθήσουν στη διαμόρφωση μιας άλλης πορείας για την Ελληνική Κεφαλαιαγορά (η άρση των "capital controls" δεν αρκεί). Μέτρων που θα βελτιώσουν τις συνθήκες αξιοπιστίας και θα επαναφέρουν κεφάλαια μακράς πνοής στο Χρηματιστήριο, ώστε να επανασυνδεθεί με τη χρηματοδότηση της Πραγματικής Οικονομίας, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην παραγωγική ανασυγκρότησή της.

Σωτήρης Χαλκιάδης, μέλος ΔΣ της ΔΕΠΟΛΑΣ Χρηματιστηριακής

Το ανοδικό "κλείσιμο" της 31ης Δεκεμβρίου επιβεβαίωσε τη ρηχότητα του ελληνικού χρηματιστηρίου, δηλαδή το πώς με μέτριο κόστος μπορεί η αγορά να κινηθεί είτε ανοδικά, είτε πτωτικά.

Πέραν αυτού για τους τεχνικούς αναλυτές έχει σημασία το ότι βασικοί δείκτες διαμορφώθηκαν πάνω από σημαντικές στηρίξεις και συγκεκριμένα για τον ΓΔ υψηλότερα των 600 και των 177 μονάδων για τον δείκτη της μεγάλης κεφαλαιοποίησης.

Το 2016 ξεκινά με το ΧΑ να έχει "βυθιστεί" 24,5% την προηγούμενη χρονιά, θυμίζοντας πως περίοδοι με μεγάλη διόρθωση ακολουθούνται από κύκλους ανοδικής αντίδρασης μικρότερης ή μεγαλύτερης διάρκειας, έντασης.

Υπό προϋποθέσεις τον Ιανουάριο θα μπορούσε να σημειωθεί ένα περιορισμένης έκτασης Jannuary Effect, με σημεία αντίστασης για τον ΓΔ προς τις 680-720 μονάδες. Το πιθανότατο είναι πως το ΧΑ θα κινηθεί στον ρυθμό των εξελίξεων "εκτός" και "εντός" συνόρων.

Εκτός, αναμένονται οι επιπτώσεις από την πολιτική της Fed να αυξήσει τα βασικά επιτόκια, να προσελκύσει "διεθνή κεφάλαια" κυρίως από αναπτυσσόμενες αγορές αλλά και ευρωπαϊκές.

Εντός, τα περισσότερα θα κριθούν από την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης δανειστών- κυβέρνησης με διαδοχικούς σκοπέλους για την κυβέρνηση και το ΧΑ. Φορολογικό, κόκκινα δάνεια, αγροτικό κρίνουν την πορεία (και) του ελληνικού χρηματιστηρίου καταρχήν βραχυπρόθεσμα και σε δεύτερο βαθμό βραχυ-μεσοπρόθεσμα. Στοίχημα (και) του ΧΑ η αξιολόγηση, που εάν επιτευχθεί το πιθανότερο είναι πως θα απελευθερώσει αγοραστικές δυνάμεις σε μετοχές από τους περισσότερους κλάδους.

«Κλειδί» ο τραπεζικός, όπου τα περιθώρια αντίδρασης είναι υψηλά, άλλωστε ο κλαδικός δείκτης έρχεται από διόρθωση 93% (το 2015) με πιθανή τη διαφοροποίηση στο ταμπλό των τεσσάρων συστημικών ομίλων.

Ηδη η Alpha Bank εμφανίζεται επιθετικότερη από τις άλλες τρεις, ενώ για την Εθνική πολλά θα εξαρτηθούν από το "κλείσιμο" της υπόθεσης της Finansbank, δηλαδή μόλις εγγραφεί στα βιβλία του ομίλου το ακριβές/καθαρό ποσό από την πώληση.

Για το πρώτο δίμηνο εκτιμάται, πως μετοχές εταιρειών που κινήθηκαν κόντρα στο πτωτικό 2015 θα επιχειρηθεί να συνεχίσουν την ανοδική πορεία τους. Μετοχές/εισηγμένες όπως Jumbo, Motor Oil, Lamda Development, ΕΧΑΕ, Τέρνα Ενεργειακή, ΟΛΠ, ΕΛ.ΠΕ, Coca Cola κ.α. μπορεί να επιβεβαιώσουν το σε ετήσια βάση ανοδικό momentum τους. Από την άλλη ονόματα όπως ΤΙΤΑΝ, Μυτιληναίος, Αεροπορία Αιγαίου, ΜΕΤΚΑ, FF Group καλούνται να επαναλάβουν την πρότερη -μέχρι το 2015- καλή πορεία τους (από τα χαμηλά των αρχών Ιουνίου 2012).

Συνεπώς "σκόπελοι" ή αφορμές για διόρθωση ή αντίδραση, το φορολογικό, το ασφαλιστικό, τα κόκκινα δάνεια και καταλύτης η επίτευξη ή όχι του στόχου της αξιολόγησης.

Γιώργος Αϊβαλιώτης, Σύμβουλος επενδύσεων VIE Finance

Χρονιά αναταράξεων στις διεθνείς αγορές αλλά και στην εσωτερική προοιωνίζεται το 2016. Πολλά τα ανοιχτά μέτωπα, από το γεωπολιτικό μέχρι το οικονομικό, που δεν προμηνύονται ήσυχη χρονιά, απεναντίας απ' ό,τι φαίνεται ο πολιτικός παράγων θα συσχετιστεί ακόμη περισσότερο με τον νομισματικό/οικονομικό, με συνέπεια τον επηρεασμό και των χρηματιστηρίων.

Στις διεθνείς αγορές ανοιχτό είναι το "μεγάλο μέτωπο" με αφορμή την αύξηση των βασικών επιτοκίων από τη Fed καθώς προεξοφλείται πως τους πρώτους μήνες θα συνεχιστεί η επαναπροσέλκυση κεφαλαίων από τις ΗΠΑ, δηλαδή εκροές από τις αναδυόμενες/αναπτυσσόμενες αγορές και ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ και του γεν.

Ανοιχτό και το "μικρό μέτωπο" που σχετίζεται με τις εξελίξεις στη γειτονική μας Τουρκία, που από πολλούς θεωρούνται αναπόφευκτες. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο έχει τη σημασία του, καθώς οποιαδήποτε ανατάραξη στην Τουρκία (και το νόμισμα) θα έχει επιπτώσεις στην ομάδα των αναδυόμενων/αναπτυσσόμενων χρηματιστηρίων αλλά και των "περιφερειακών" νομισμάτων.

Δυσοίωνες οι προβλέψεις και στο εσωτερικό, με το ασφαλιστικό να λειτουργεί ως καταλύτης αρνητικών εξελίξεων καταρχήν στο πολιτικό και κατ' επέκταση στο οικονομικό. Ο κίνδυνος πολιτικής αναταραχής είναι ανοιχτός στην περίπτωση που δεν περάσει το ασφαλιστικό.

Στα επιμέρους μένει να φανεί στην πράξη κατά πόσον ο τραπεζικός κλάδος έχει θωρακιστεί επαρκώς με την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση, παραπέμποντας στην υποχώρηση των καταθέσεων σε χαμηλό 12,5 ετών.

Στα εταιρικά αναμένεται πως εισηγμένες με εξαγωγικό προσανατολισμό, διασπορά χαρτοφυλακίου/κινδύνου και συγκριτικά καλό ταμείο θα συνεχίσουν να διαφοροποιούνται θετικά. Από Jumbo, Μυτιληναίο, ΤΙΤΑΝ αλλά και ΕΧΑΕ, Lamda Development κ.α. η συνέχεια αναμένεται ενδιαφέρουσα.

Ενδιαφέρουσα η περίπτωση του ΟΠΑΠ, καθώς βρίσκεται σε διαπραγμάτευση με ένα p/e 10,5-11 φορές τα κέρδη του 2015, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός είναι κοντά στις 20 φορές. Σημαντικό discount που έχει περιθώρια μείωσης.

Ενδιαφέρον και το στοίχημα του trading μεταξύ των ΟΠΑΠ-ΟΤΕ σε μεγέθη αποτιμήσεων, δεδομένου ότι ο ΟΠΑΠ είναι 2,26 έναντι 4,46 δισ. ευρώ του ΟΤΕ. Τέτοιες σχέσεις μεταξύ εισηγμένων -που αποτελούν βασικές επιλογές των ξένων χαρτοφυλακίων- θα αποτελέσουν πονταρίσματα από την αρχή του έτους.

Σε γενικές γραμμές περιμένουμε εταιρείες της πραγματικής οικονομίας με υγιή οικονομική διάρθρωση να αποτελέσουν πόλο έλξης επενδυτικών κεφαλαίων από την αρχή της χρονιάς.