Αγωνία για τις εξελίξεις στον επιχειρηματικό κόσμο

Την επείγουσα ανάγκη να συμφωνήσουν οι πολιτικές δυνάμεις σε ένα κοινό σχέδιο ώστε να εξαλειφθεί ο πολιτικός κίνδυνος για την Ελλάδα τονίζουν στο Euro2day.gr επιχειρηματίες και στελέχη χρηματιστηριακών.

Συνολικά εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί για την πορεία της οικονομίας κι υπογραμμίζουν ότι οι επενδύσεις δεν προχωρούν, ενώ το χρέος της χώρας παραμένει υψηλό.

Μανόλης Δαμιανάκης, πρόεδρος της ΚΡΗΤΩΝ ΑΡΤΟΣ

Το μεγάλο κακό είναι ότι εδώ και χρόνια η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να επιλύσει τα βασικά της προβλήματα. Και από τη στιγμή που δεν δίνουμε εμείς λύσεις, είναι βέβαιο πως κάποια στιγμή η αγορά θα μας τιμωρήσει.

Η πολιτική αβεβαιότητα που έχει προκύψει μπορεί να έρχεται να δράσει ενισχυτικά στο όλο πρόβλημα, μπορεί να επιδεινώνει την κατάσταση, ωστόσο δεν είναι το βασικό αίτιο του κακού.

Το δημόσιο χρέος δεν είναι διαχειρίσιμο. Μεγάλο μέρος των απαιτήσεων του δημοσίου δεν μπορεί να εισπραχθεί. Αφήνουμε εδώ και χρόνια χωρίς ουσιαστικές ρυθμίσεις τις ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών.

Τα κόκκινα δάνεια ακούμε ότι προσεγγίζουν τα 80-90 δισ. ευρώ και οι τράπεζες δεν φαίνεται να έχουν προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Επιπλέον, ο δημόσιος τομέας δεν δείχνει να μαζεύεται, το περιβάλλον παραμένει αρνητικό για την επιχειρηματικότητα και η ρευστότητα εξακολουθεί να αποτελεί μεγάλο πρόβλημα. Ακόμη όμως και στα δάνεια που δίνονται, τα επιτόκια είναι πολλαπλάσια σε σχέση με το εξωτερικό.

Πιστεύω πως καμιά κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να λύσει μόνη της τα προβλήματα. Θα πρέπει οπωσδήποτε οι πολιτικοί να τα βρούνε. Να συμφωνήσουν σε πέντε βασικούς άξονες και ας τσακώνονται για τα υπόλοιπα.

Τάκης Δουμάνογλου, διευθύνων σύμβουλος της Insight Capital

Βλέπω τα πράγματα με έντονο σκεπτικισμό και μεγάλη επιφυλακτικότητα. Σε ό,τι αφορά τα σχέδια που υπήρχαν για βελτίωση του κλίματος και για υλοποίηση επενδύσεων από Έλληνες και ξένους, αναβάλλονται επ' αόριστον.

Δεν βλέπω πώς μπορεί να αλλάξει η κατάσταση στην οικονομία χωρίς επενδύσεις και χωρίς σημαντική τόνωση της απασχόλησης, έστω και σε θέσεις εργασίας με χαμηλές αποδοχές.

Πιστεύω, ότι το Α και το Ω για την ανάκαμψη της οικονομίας είναι η μείωση της ανεργίας.

Ηλίας Ζαχαράκης, αντιπρόεδρος και CEO της Fast Finance ΑΕΠΕΥ

Η αγορά με ένα διήμερο sell off που είχαμε να δούμε σε μέγεθος και χρόνο από το 2001 και τους δίδυμους πύργους μας έδειξε πόσο ευαίσθητη είναι η οικονομία με το πολιτικό σκηνικό που έχει δημιουργηθεί το τελευταίο διάστημα.

Φυσικά δεν φταίει μόνο αυτό μιας και πλέον και οι ξένες αγορές, μετά από χρόνια, φαίνονται να εξέρχονται από μία μεσοπρόθεσμη ανοδική τάση.

Η οικονομία μας σε καμία περίπτωση δεν είναι όπως ήταν το 2012, παρ' όλα αυτά η εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά είναι αρκετά ευαίσθητη και ρηχή, γεγονός που την κάνει και τρωτή για όποιο κερδοσκοπικό παιχνίδι.

Αφορμή για την κίνηση στάθηκαν οι δηλώσεις της κυβέρνησης ότι μπορεί να δανειστεί από τις αγορές και να απεγκλωβιστεί από το IMF και παράλληλα το μνημόνιο, κάτι που οι ίδιες θεωρούσαν δίχτυ ασφαλείας για την πορεία της οικονομίας, έχοντας τις αμφιβολίες τους ότι στην παρούσα φάση η οικονομία μπορεί από μόνη της να σταθεί στα πόδια της.

Αμέσως μετά τις δηλώσεις υπήρξαν funds που βγήκαν πωλητές στα ελληνικά ομόλογα αλλά και σε ελληνικές μετοχές, θυμίζοντας ότι το τελευταίο διάστημα έχουν – είχαν σημαντικά κέρδη.

Μην ξεχνάμε πως η ψυχολογία είναι το πιο σημαντικό πράγμα στην αγορά και στη συγκεκριμένη φάση ίσως είναι και από τις χειρότερες περιόδους της.

Επίσης μην ξεχνάμε πως τα margins οδηγούν την αγορά σε αυτήν την κατάσταση, μιας και η τάση γίνεται ανατροφοδοτούμενη. Από την άλλη, η αγορά μας δεν έχει σημαντικό λόγο να βγάλει αγοραστές, αφού περιμένει τις πολιτικές εξελίξεις. Θυμίζουμε πως έχει σημαντικούς ξένους θεσμικούς τοποθετημένους, παρ' όλα αυτά η διαφορά είναι ότι αυτοί δεν βιάζονται και δεν έχουν κανένα πρόβλημα να περιμένουν να δουν τις εξελίξεις για να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν να επενδύουν στο Χ.Α.

Μην ξεχνάμε, από την άλλη, πως όλη η Ευρώπη περιμένει τα αποτελέσματα από τα stress tests των τραπεζών, γεγονός που θα μας δείξει αν και σε τι μέγεθος χρειάζονται περαιτέρω κεφαλαιακή ενίσχυση και οι εγχώριες συστημικές τράπεζες.

Έτσι λοιπόν, υπάρχουν εν δυνάμει πωλητές και στον τραπεζικό κλάδο, πιστεύοντας ότι θα βρουν ευκαιρία να συμμετάσχουν σε τυχόν αυξήσεις κεφαλαίου σε χαμηλότερες τιμές.

Όμως σε περίπτωση που τα απαιτούμενα κεφάλαια είναι μικρά, το πιο πιθανό είναι να δούμε ένα σημαντικό τίναγμα τόσο στις τραπεζικές μετοχές, όσο και στην αγορά, αφού και οι πιέσεις και οι όγκοι είναι σημαντικά μεγάλοι στην τελευταία πτωτική κίνηση.

Εν κατακλείδι, η αγορά μπορεί (βραχυπρόθεσμα) να διορθώσει την τόσο μεγάλη πτωτική κίνηση, μετά και το θεαματικό spike στις 852 μονάδες, παρ' όλα αυτά δεν είναι εύκολο να περάσει σε ανοδική μεσοπρόθεσμη τάση τόσο απλά. Μόνο μία ευρωπαϊκή απόφαση σε σχέση με το σχέδιο βιωσιμότητας του χρέους μπορεί να κάνει τη διαφορά.

Αντώνης Κοτζαμανίδης, διευθύνων σύμβουλος της ENTERSOFT

Εξαιτίας του πολιτικού ρίσκου είναι πολύ πιθανό να επηρεαστούν οι επενδύσεις στην οικονομία, τόσο από το εξωτερικό, όσο και από το εσωτερικό. Υπάρχει όμως και ένας ακόμη παράγοντας, που θα ήθελα να θίξω, ο οποίος δεν θα έπρεπε να μας απασχολεί αν η Ελλάδα ήταν μια κανονική χώρα.

Σε αντίθεση με το εξωτερικό, στην Ελλάδα πολλά τρέχοντα ζητήματα περνούν μέσα από τις κυβερνήσεις. Για παράδειγμα, ο ανασχηματισμός του Μαΐου πήγε πίσω τον κλάδο της πληροφορικής γύρω στους πέντε μήνες. Σε κάθε αλλαγή, συμβαίνουν τα ίδια μέχρις ότου αποφασιστεί ποιοι θα αναλάβουν αρμοδιότητες και θα υπογράφουν.

Φοβάμαι πως τυχόν προσφυγή στις κάλπες θα δημιουργήσει προβλήματα στις εταιρείες που αναλαμβάνουν δημόσια έργα. Να θυμίσω επίσης πως μέσα στο 2015 θα πρέπει να έχουμε αντλήσει το σύνολο των κεφαλαίων του ΕΣΠΑ.

Ελπίζω πως κάποτε θα μοιάσουμε με το Βέλγιο, όπου το κράτος λειτουργούσε κανονικά, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε κυβέρνηση για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Σπύρος Κυρίτσης, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνοαμερικανικής Χρηματιστηριακής

Η έξοδος από το μνημόνιο δεν είναι η προετοιμασμένη λύση σε αυτήν τη φάση και έτσι φαίνεται πως το είδαν και οι ξένοι επενδυτές. Είναι απαραίτητο -προκειμένου να προχωρήσει μία τέτοια κίνηση- να υπάρχει εξασφαλισμένο πρόγραμμα επόμενης ημέρας.

Ένα πρόγραμμα που θα δίνει έμφαση αφενός στις λεπτομέρειες ρύθμισης του χρέους και αφετέρου σε ένα ουσιαστικό πλάνο ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας. Είναι προφανές ότι εάν οι παραπάνω δύο προϋποθέσεις δεν εκπληρωθούν, η εγχώρια αγορά θα συνεχίσει να παρουσιάζει εικόνα απολύτως ευάλωτη σε κάθε εξωτερικό ή εγχώριο ερέθισμα.

Νέστωρ Παπαθανασίου, πρόεδρος της Έλτον Χημικά

Η πτώση στο χρηματιστήριο απεικονίζει την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, όπως συμβαίνει με όλα τα χρηματιστήρια και με όλες τις τοπικές οικονομίες.

Στην Ελλάδα όμως, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και την πλήρη ανασφάλεια λόγω της πολιτικής κατάστασης. Δεν φαίνεται στον ορίζοντα κάποιος ικανός πολιτικός για να επιλύσει τα προβλήματα. Ο φόβος είναι μήπως η οικονομία ξαναμπεί σε ύφεση, που θα διαρκέσει πέντε ακόμη χρόνια. Πιστεύω πως είναι επιτακτικό καθήκον όλων των πολιτικών να συμφωνήσουν προκειμένου να τονώσουν την οικονομία και να σώσουν τη χώρα.

Στάθης Ταυρίδης, αντιπρόεδρος της Ευρωσύμβουλοι

Είναι σαφές ότι επανήλθε έντονα το πολιτικό ρίσκο. Ήμουν προ δύο εβδομάδων στο εξωτερικό και συναντήθηκα με Ελληνοαμερικανούς επιχειρηματίες. Όσο και αν αναγνωρίζουν κάποια βελτίωση στο οικονομικό πεδίο -τουλάχιστον σε επίπεδο δεικτών, αλλά όχι μόνο- μου διεμήνυσαν πως ο πολιτικός κίνδυνος αποτελεί γι' αυτούς αποτρεπτικό παράγοντα για να επενδύσουν.

Είναι το χειρότερο δηλητήριο. Αν δεν καθίσει ο πολιτικός κόσμος της χώρας να συμφωνήσει και να σεβαστεί τα 10 εκατομμύρια πολίτες της χώρας, τότε δεν θα δούμε καλύτερα πράγματα.

Φοβάμαι πως οι ξένοι δεν θα μας χαρίσουν το παραμικρό αν προηγουμένως δεν τα βρούμε μεταξύ μας. Η διπλή ύφεση βρίσκεται προ των πυλών και εκεί που πηγαίναμε να βγάλουμε το κεφάλι μας κάπως έξω από το νερό, είναι πολύ πιθανό πως θα το ξαναβάλουμε γρήγορα μέσα για να μην μας το κόψουν...

Ευάγγελος Χαϊδάς, πρόεδρος της ΙΚΤΙΝΟΣ Μάρμαρα

Αναμφίβολα το πολιτικό ρίσκο δεν βοηθάει την επιχειρηματικότητα, γιατί φέρνει ανασφάλεια. Χρειάζονται σταθερές συνθήκες για να προσελκύσουμε επενδύσεις και να μπει η οικονομία σε ένα σωστό δρόμο. Η αστάθεια απομακρύνει τις επενδύσεις.

Απαιτείται λοιπόν σύμπνοια των πολιτικών προκειμένου να βγούμε από το αδιέξοδο. Εμείς ως εταιρεία έχουμε το πλεονέκτημα ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής μας κατευθύνεται στις αγορές του εξωτερικού, οπότε δεν επηρεαζόμαστε τόσο έντονα από την κατάσταση. Ωστόσο, ζητούμενο και για εμάς είναι οι επενδύσεις από το εξωτερικό και το πώς θα προσελκύσουμε κεφάλαια ξένων επενδυτών προκειμένου να αναπτύξουμε περαιτέρω τις δραστηριότητές μας.  

Σωτήρης Χαλκιάδης, Μέλος Δ.Σ. της Λέων Δεπόλας ΑΧΕΠΕΥ

Πρωτοφανής η διήμερη... εξαΰλωση των ελληνικών μετοχών και η δραματική επαναφορά της απόδοσης του 10ετούς ομολόγου στα επίπεδα του Μαρτίου 2012 μπορεί να αποδοθεί στην πολιτική πόλωση που έχει δημιουργηθεί στο εσωτερικό αλλά και στη διεθνή συγκυρία. 

Το πρόβλημα με την ελληνική περίπτωση, τον άτσαλο όπως αποδεικνύεται σχεδιασμό για καθαρή έξοδο στις αγορές, έγκειται στο ότι συμπίπτει χρονικά με την αρχή ενός ευρύτερου γυρίσματος από τη Γερμανία μέχρι τις ΗΠΑ. 

Οι ενδείξεις επιβράδυνσης της γερμανικής οικονομίας (πρώτο ΑΕΠ της Ευρώπης), οι αιφνιδιαστικά αρνητικές ειδήσεις για την ανάπτυξη στις ΗΠΑ (πρώτο ΑΕΠ παγκοσμίως) και το φάντασμα του αποπληθωρισμού πάνω από την Ε.Ε. όχι μόνο δεν διευκολύνουν τη διαχείριση του ελληνικού προβλήματος, αλλά απεναντίας το καθιστούν αυτήν τη φορά πιο σύνθετο.

Είναι σαφές πως οι αγορές δεν ήθελαν, δεν αισθάνονταν ασφαλείς με τον σχεδιασμό της Ελλάδας για έξοδο και μάλιστα τώρα. Είναι σαφές πως η πολιτική αβεβαιότητα, ρευστότητα είναι το Α και το Ω για τη συνέχεια με τα stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών να έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα. 

Παράλληλα το σχέδιο της κυβέρνησης ήταν εξαρχής θολό, χωρίς να έχουν συνεκτιμηθεί αστάθμητες παράμετροι, κάτι που ανησύχησε πολλούς ξένους διαχειριστές. Κι αυτό τη στιγμή που η PIMCO υποχρεώνεται να περιορίσει θέσεις της σε ομόλογα διεθνώς, που η Citi αποχωρεί από αγορές της περιφέρειας και που τώρα το ακριβότερο δολάριο καθιστά λιγότερο ελκυστικές τις μετοχές ευρωπαϊκών εταιρειών. 

Σε αυτήν τη δίνη το ευάλωτο Χ.Α. καταγράφει απώλειες 23% έναντι 10% των ευρωαγορών (μηνιαία) με την τάση αποεπένδυσης να μη σταματά στα επίπεδα των 900-850 μονάδων. 

Ειρωνεία της ιστορίας, έναν χρόνο μετά τη σύνοδο του ΔΝΤ τον Οκτώβριο του 2013 -όπου είχε ανακοινωθεί και επίσημα το τέλος της ευρωπαϊκής κρίσης- η κρίση είναι ήδη εντός των πυλών!

Κωνσταντίνος Φέγγος, πρόεδρος της VERSAL Α.Ε.Π.Ε.Υ.

Το χρηματιστήριο καταρρέει και είναι δύσκολο να βρούμε λόγους να δικαιολογήσουμε μια αναστροφή του κλίματος.

Για πάνω από έναν χρόνο και μέχρι τις ευρωεκλογές, εισέρρευσαν στην Ελλάδα σημαντικά κεφάλαια, πολλά από τα οποία τοποθετήθηκαν σε εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρίες. Μετά τις ευρωεκλογές, έγινε εμφανές ότι αυξάνεται πάλι η πολιτική αστάθεια, καθώς οι επόμενες εκλογές πλησιάζουν.

Τελευταία βλέπουμε έναν ανταγωνισμό κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, για το ποιος θα διώξει ηρωικά τους ξένους δυνάστες, αντί να μάχονται ποιος θα κάνει την Ελλάδα προορισμό για επενδυτικά κεφάλαια. Αυτό έδιωξε κάποιους από τους ξένους επενδυτές με αποτέλεσμα την κατάρρευση των τιμών στο χρηματιστήριο και τη θεαματική άνοδο των spreads των ομολόγων. Η Ελλάδα τώρα μπαίνει πάλι σε έναν φαύλο κύκλο, όπου οι προβλέψεις για το χρηματιστήριο και τις επιχειρήσεις εξαρτώνται αποκλειστικά από τη δυνατότητα των Ελλήνων ή τις διαθέσεις των ξένων να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση.

Στις 26/10 θα έχουμε τα αποτελέσματα των stress tests των τραπεζών, τα οποία ακόμη και στα χειρότερα σενάρια δεν είναι δραματικά. Οι τράπεζες έχουν ήδη απορροφήσει πάνω από 40 δισ. και τώρα θα κληθούν να βρουν μόνο 3 – 6. Όμως σε τέτοιο κλίμα, θα είναι δυνατή η εύρεση τέτοιων κεφαλαίων;

Αν αυτά συνδυαστούν με την ανάγκη των άλλων ευρωπαϊκών τραπεζών να βρουν κεφάλαια, με τη διόρθωση που συντελείται στις διεθνείς αγορές και τη γεωπολιτική αστάθεια, το μίγμα γίνεται εκρηκτικό. Μόνο θετικό ότι όσο φθηναίνουν οι τιμές αυξάνει η ελκυστικότητά τους.