Ανάσταση με... δόσεις για ΧΑ και οικονομία

Oι εξελίξεις στην ελληνική οικονομία μπορεί να διαγράφονται καλύτερες σε σχέση με το παρελθόν, όμως όλα δείχνουν πως η... ανάσταση στην αγορά, αλλά και στο Χ.Α. θα έρθει με δόσεις.

Τα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ που ζητάει η Ελλάδα από τους επενδυτές του εξωτερικού -και θα συνεχίσει να ζητά τους επόμενους μήνες- μπορεί μεν να αποτελούν στήριγμα για το χρηματοπιστωτικό σύστημα και για τις επιχειρήσεις της χώρας, ωστόσο δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν αυτό προκαλεί κατά διαστήματα, «αναταράξεις» στις τιμές των μετοχών.

Άλλου είδους αναταράξεις μπορεί να προέλθουν από το εξωτερικό, καθώς πέρα από τον κίνδυνο της Ουκρανίας, δεν θα πρέπει να περάσουν απαρατήρητα ούτε τα προβλήματα των οικονομιών του δυτικού κόσμου, αλλά ούτε και οι τιμές των μετοχών διεθνώς μετά το πολυετές ράλι που προηγήθηκε.

Απέναντι σ' αυτήν την κατάσταση, βέβαια, το Χρηματιστήριο της Αθήνας έχει τα δικά του συγκριτικά πλεονεκτήματα, αρκεί τους επόμενους μήνες να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις προκλήσεις.

Η έξοδος του ελληνικού δημοσίου ακολουθήθηκε από πτωτικές χρηματιστηριακές συνεδριάσεις, με αποτέλεσμα να έχουν εξανεμιστεί -σε γενικές γραμμές- τα φετινά χρηματιστηριακά κέρδη. Μεταξύ των εγχώριων παραγόντων που φαίνεται να επηρέασαν την όλη εξέλιξη συγκαταλέγονται οι παρακάτω:

1. Το γεγονός της εξόδου της χώρας στις αγορές είχε ήδη προεξοφληθεί, καθώς ήταν αναμενόμενο τουλάχιστον ένα μήνα πριν. Απλώς δεν ήταν προσδιορισμένο ακριβώς το χρονικό σημείο που θα συνέβαινε.

2. Το rebalancing στο ελληνικό χρηματιστήριο, εξέλιξη που επηρέασε αρνητικά συγκεκριμένες μετοχές.

3. Το γεγονός ότι η αγορά φαίνεται να έδειξε σημάδια κόπωσης απέναντι στα τόσο πολλά δισεκατομμύρια ευρώ που ζητούνται από ελληνικούς φορείς για να επενδυθούν στη χώρα.

Έτσι, αν συνυπολογίσουμε πως στα λεφτά που άντλησαν η Alpha Bank, η Τράπεζα Πειραιώς και το ελληνικό δημόσιο, θα πρέπει να προστεθούν αυτά της Εθνικής Τράπεζας, της Eurobank και τα ομολογιακά δάνεια τουλάχιστον δύο μεγάλων επιχειρήσεων (ΔΕΗ, Μυτιληναίος), τότε μιλάμε για ένα ποσό σαφώς υψηλότερο των 10 δισ. ευρώ που επιχειρείται να αντληθεί μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες!

Τα προβλήματα

Όσο λοιπόν κι αν οι ξένοι θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα, όσο κι αν αυτό βοηθά τόσο πολύ τις ελληνικές επιχειρήσεις, το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την οικονομία γενικότερα, γεννάται το πρόβλημα για το πόσο γρήγορα μπορούν να αντλούνται τόσο μεγάλα ποσά χωρίς μάλιστα να προκαλούνται παρενέργειες στις τρέχουσες τιμές των μετοχών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

Ο προβληματισμός αυτός, μάλιστα, εντείνεται καθώς οι ανάγκες των ελληνικών επιχειρήσεων για «φρέσκο χρήμα» είναι πολύ μεγάλες και δεκάδες μεγάλες επιχειρήσεις θα επιθυμούσαν να βγουν ακόμη και... αύριο στις αγορές, ιδίως τώρα που τα επιτόκια δανεισμού έχουν αρχίσει να αποκλιμακώνονται.

Σύμφωνα με τον ίδιο προβληματισμό, η άντληση κεφαλαίων θα χρειαστεί βάθος χρόνου, εντός του οποίου το όλο κλίμα θα βαραίνει κατά διαστήματα, λόγω της πολύ μεγάλης προσφοράς νέων τίτλων (μετοχών, ομολόγων) στην αγορά.

Ένα δεύτερο πεδίο προβληματισμού για τη μελλοντική πορεία των ελληνικών μετοχών προέρχεται από τις εξελίξεις στο εξωτερικό. Από τη μια πλευρά, είναι ο φόβος για κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία, ό,τι κακό μπορεί ενδεχομένως να σημάνει αυτό για την πορεία της διεθνούς οικονομίας. Και από την άλλη πλευρά, οι αγορές δεν δείχνουν να πολυπιστεύουν σε νέα σημαντική άνοδο των μετοχών, μετά το πολυετές ράλι που έχει προηγηθεί, την ώρα που οι δυτικές οικονομίες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα.

Όσο κι αν οι περισσότεροι αναλυτές απορρίπτουν σενάρια που θέλουν να βρισκόμαστε ενώπιον ενός νέου 2007 για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, κανείς δεν παραγνωρίζει δομικά προβλήματα της παγκόσμιας οικονομίας όπως ο υπερδανεισμός των ΗΠΑ, η έλλειψη ανταγωνιστικότητας για την Ευρώπη και οι ανισορροπίες στις οικονομίες των αναδυόμενων χωρών. Μάλιστα, οι αναλυτές αυτοί υποστηρίζουν πως αν μέχρι τώρα οι τιμές των μετοχών σε ΗΠΑ και Ευρώπη δεν έχουν υποχωρήσει περισσότερο, αυτό οφείλεται στα πολύ χαμηλά τραπεζικά επιτόκια και στα πολύ περιορισμένα yields που προσφέρουν τα ομόλογα των χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά.

Με άλλα λόγια, πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν πως οι επενδυτές δεν πουλάνε μαζικά τις «ακριβές» μετοχές τους, επειδή δεν έχουν κάποια αποδοτική εναλλακτική τοποθέτηση που να μη συνεπάγεται υψηλό κίνδυνο...

Πλεονεκτήματα και προκλήσεις

Σ' αυτό το προβληματικό περιβάλλον, η Ελλάδα ως επενδυτικός προορισμός φαίνεται να προσφέρει ορισμένα συγκριτικά πλεονεκτήματα, υπό την προϋπόθεση ότι θα αντιμετωπίσει επαρκώς τρεις υπάρχουσες προκλήσεις:

1. Το πρώτο συγκριτικό πλεονέκτημα σε σύγκριση με τα άλλα διεθνή χρηματιστήρια είναι ότι έχει μπροστά ένα ισχυρό καταλύτη που θα μπορούσε να ανεβάσει την αγορά: πρόκειται για την αναμενόμενη συμφωνία αναδιαπραγμάτευσης του δημόσιου χρέους, που αναμένεται κάπου το φθινόπωρο. Ένας ευνοϊκός συνδυασμός επιμήκυνσης υποχρεώσεων και μείωσης επιτοκίου, είναι σε θέση να εξοικονομήσει τοκοχρεολυτικές δόσεις κάποιων δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο, ποσά που θα πέφτουν στην οικονομία επιταχύνοντας την ανάπτυξη. Έτσι, μέχρι το προσεχές φθινόπωρο το Χ.Α. θα διαθέτει το «story» της επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους και για πολιτικούς, αλλά και για οικονομικούς-χρηματιστηριακούς λόγους.

2. Το δεύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα του Χρηματιστηρίου Αθηνών είναι ότι, ενώ εμφανίζει παρόμοιους χρηματιστηριακούς δείκτες με αυτούς της Ευρώπης (P/E, EV/EBITDA) η ελληνική οικονομία «υπόσχεται» υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης μέσα στην επόμενη πενταετία και δεκαετία σε σύγκριση με τις οικονομίες του ευρωπαϊκού Βορρά. Έτσι, ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν πως οι ελληνικές μετοχές δεν θα πρέπει να κρίνονται με βάση τις φετινές επιδόσεις των εταιρειών, αλλά με βάση έναν περισσότερο μακροπρόθεσμο μέσο όρο (π.χ. μέσο όρο κερδών στην πενταετία).

Με αυτά λοιπόν τα δύο συγκριτικά πλεονεκτήματα στη διάθεσή του, το Χρηματιστήριο της Αθήνας θα μπορούσε κάλλιστα να υπεραποδώσει έναντι των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων, από τη στιγμή που μέσα στους επόμενους μήνες:

* Θα αποφύγει πολιτικές περιπέτειες και συγκεκριμένα αν υπάρξει ισχυρή κυβέρνηση -τουλάχιστον μέχρι το προσεχές φθινόπωρο- ώστε να συμφωνήσει και να υπογράψει τη αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους με τους Ευρωπαίους εταίρους. Αν και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, το επίπεδο του πολιτικού κινδύνου δείχνει να είναι κάπως μικρότερο σε σύγκριση με εκείνο που επικρατούσε στις αρχές του έτους.

* Συνεχιστεί η πορεία δημιουργίας των απαιτούμενων πρωτογενών πλεονασμάτων στον προϋπολογισμό, καθώς η σχετική επίδοση του πρώτου τριμήνου κινείται σε επίπεδα αρκετά ανώτερα του στόχου. Γενικότερα, όσο συνεχίζεται ο συνδυασμός ισχυρών πρωτογενών πλεονασμάτων και θετικών επιδόσεων στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τόσο θα παγιώνεται στο εξωτερικό η καλή εικόνα για την οικονομική κατάσταση της χώρας.

* Συνεχιστεί η πορεία σταθεροποίησης-ανάκαμψης της πραγματικής οικονομίας και τους επόμενους μήνες, καθώς για διάφορους λόγους, η κυρίως πρόοδος αναμένεται από τον προσεχή Ιούνιο και μετά. Συγκεκριμένα, η φετινή οικονομική δραστηριότητα θα στηριχτεί κυρίως στον αυξημένο εισερχόμενο τουρισμό, στην ανακάμπτουσα ναυτιλία, στην επανεκκίνηση των μεγάλων οδικών αξόνων και στην αυξημένη απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Επί του παρόντος, η αγορά θα ικανοποιούνταν αν τους αμέσως επόμενους μήνες έβλεπε συγκράτηση στο ρυθμό πτώσης της κατανάλωσης, αλλά και μια -περιορισμένη έστω- υποχώρηση του ποσοστού της καταγεγραμμένης ανεργίας.

Αισιοδοξία παρά τις «αναταράξεις»

Η επιδείνωση στην εικόνα της εγχώριας χρηματιστηριακής αγοράς και η απώλεια των 1.200 μονάδων που αποτελούν ψυχολογικό σημείο στήριξης, άλλαξαν ελαφρώς τη βραχυπρόθεσμη εικόνα στην αγορά, αλλά η γρήγορη ανάκτηση και η αντίδραση της Μεγάλης Τετάρτης και Μεγάλης Πέμπτης βοήθησαν.

Στη φάση της διόρθωσης οι ρευστοποιήσεις προκάλεσαν σημαντικές απώλειες σχεδόν σε όλα τα «βαριά χαρτιά». Οι απώλειες σε τίτλους όπως του ΟΤΕ, που από το υψηλό του απέχει πλέον 22%, της Jumbo (-22%), του ΟΠΑΠ (-20%), των Ελληνικών Πετρελαίων (-19%) όσο και της Motor Oil, αλλά και της ΜΕΤΚΑ (-18% και οι δύο) ήταν ίσως οι πιο εξόφθαλμες περιπτώσεις και εξηγούν την αντίδραση που ακολούθησε.

Όμως, υπάρχουν απόψεις ότι η αγορά και οι μετοχικοί τίτλοι, παρά τη διόρθωσή τους εξακολουθούν να κινούνται σε υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με τη Saxo Bank, οι τρέχουσες αποτιμήσεις αντανακλούν προσδοκίες που ξεπερνούν την πραγματικότητα. Επίσης εκτιμά πως το β' τρίμηνο ο Γενικός Δείκτης θα πρέπει να διαπραγματεύεται γύρω στις 1.000 μονάδες. Το πάρτι για τις ελληνικές μετοχές φτάνει στο τέλος του, καθώς οι τρέχουσες αποτιμήσεις αντανακλούν προσδοκίες που ξεπερνούν την πραγματικότητα, υποστηρίζει η Saxo Bank. «Οι αναμενόμενες αποδόσεις στην πλειονότητα των μετοχών του Χ.Α. είναι πολύ χαμηλές και δεν καλύπτουν τον μετοχικό κίνδυνο», επισημαίνει ο Peter Barny, Head of Equity Strategy της Saxo Bank.

Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν είναι όλοι οι επενδυτές απαισιόδοξοι για την πορεία των ελληνικών μετοχών. Στον αντίποδα, η Exotix θεωρεί ορόσημο την έξοδο στις αγορές και ως εκ τούτου σημειώνει ότι οποιαδήποτε αδυναμία των μετοχών θα προσφέρει εξαιρετικό σημείο εισόδου για τους επενδυτές. Ταυτόχρονα η Citigroup και η JP Morgan συνεχίζουν να τοποθετούν ψηλά στις προτιμήσεις τους την Ελλάδα παρά την πτώση.

Συνολικά, η πιο μακροπρόθεσμη οπτική των ελληνικών μετοχών παραμένει θετική για την πλειονότητά των ξένων επενδυτών. Οι ξένοι επενδυτές εξετάζουν πλέον όλο και μεγαλύτερο αριθμό εισηγμένων και όσο το ρίσκο της χώρας μειώνεται, οι τοποθετήσεις γίνονται ευκολότερες, ενώ έχει αλλάξει και ο τρόπος αποτίμησης των ελληνικών assets.

***Αναλυτικά το διάγραμμα με την πορεία των αγορών του ευρωπαικού νότου, δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".