Δημοσιονομική πειθαρχία θέλουν Γερμανία και Γαλλία

Ριζικές μεθόδους για τη διασφάλιση βαθύτερης και ταχύτερης δημοσιονομικής προσαρμογής για τις χώρες της Ευρωζώνης διερευνούν Γερμανία και Γαλλία, έχοντας λάβει υπ’ όψιν ότι ίσως να μην καταστεί δυνατόν να εξασφαλίσουν πλατιά στήριξη για τις αναγκαίες αλλαγές στις συνθήκες, σύμφωνα με αξιωματούχους.

Το αρχικό σχέδιο της Γερμανίας ήταν να προσπαθήσει για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ και των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια περιορισμένη αλλαγή στην ευρωπαϊκή συνθήκη μέχρι το τέλος του επόμενου έτους, καθιστώντας έτσι δυνατή την επιβολή ακόμη στενότερου ελέγχου στους προϋπολογισμούς των 17 κρατών της Ευρωζώνης, έναν τρόπο ισχυροποίησης στην άμυνα της περιοχής εναντίον της κρίσης χρέους.

Ωστόσο, στις συναντήσεις με ηγέτες της ΕΕ τις περασμένες εβδομάδες, έχει γίνει σαφές τόσο στη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ όσο και στον Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί ότι ίσως να μην είναι δυνατόν να συμφωνήσουν σε κάτι τέτοιο και οι «27», σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές. Ακόμη κι αν αυτό ήταν δυνατό, θα έπαιρνε τουλάχιστον ένα χρόνο για την υλοποίηση των αλλαγών, την ώρα που οι επιθέσεις των αγορών κατά της Ιταλίας, της Ισπανίας και τώρα και της Γαλλίας καταδεικνύουν ότι είναι αναγκαία η λήψη εντός εβδομάδων δραστικών μέτρων.

Ως αποτέλεσμα, ανώτεροι Γάλλοι και Γερμανοί αξιωματούχοι εξετάζουν άλλους τρόπους για να πετύχουν το σκοπό και ένας εξ αυτών είναι η επίτευξη συμφωνίας μόνο μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης. «Ο σκοπός είναι τα κράτη-μέλη του κοινού νομίσματος να δημιουργήσουν το δικό τους Σύμφωνο Σταθερότητας και να επικεντρώσουν σε αυτό», δήλωσε την Κυριακή ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο γερμανικό δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο ARD.

Άλλη επιλογή που εξετάζεται είναι μια ξεχωριστή συμφωνία εκτός της συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα μπορούσε να περιλαμβάνει ένα πυρήνα περίπου 8-10 χωρών της Ευρωζώνης, σύμφωνα με αξιωματούχους.

Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης αντιμετωπίζουν μια ακόμη πιο πιεστική απόφαση κατά τη συνάντησή τους την Τρίτη. Οι λεπτομερείς λειτουργικοί κανόνες για το Ταμείο Διάσωσης της Ευρωζώνης, το EFSF, είναι έτοιμοι προς έγκριση, βάσει εγγράφων που περιήλθαν στην κατοχή του Reuters. Η έγκριση των κανόνων θα ανοίξει το δρόμο για το θεσμό των 440 δισ. ευρώ να ελκύσει ρευστό από ιδιώτες και δημόσιους επενδυτές για την συνεπένδυση των κεφαλαίων του τις επόμενες εβδομάδες, κάτι που, αναλόγως του ενδιαφέροντος που θα επιδειχθεί, θα μπορούσε να πολλαπλασιάσει τους πόρους του Ταμείου.

Με τη Γερμανία να αντιτίθεται κάθετα στη ιδέα της παροχής ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προς το EFSF ή στο να παίξει η ΕΚΤ το ρόλο του τελευταίου δανειστή, η ζώνη του ευρώ χρειάζεται ένα τρόπο για να ηρεμήσει γρήγορα τις αγορές, καθώς τα επιτόκια στα κρατικά ομόλογα της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας έχουν εκτοξευθεί σε ύψη ρεκόρ από τη σύσταση της Ευρωζώνης.

Οι αξιωματούχοι ελπίζουν η πρόοδος στην κατεύθυνση σκληρότερων δημοσιονομικών κανόνων θα μπορέσει επίσης να κατευνάσει τους επενδυτές. Ο Σόιμπλε δήλωσε πως μια «Ένωση Σταθερότητας» θα μπορούσε να αποτελέσει ένα αποφασιστικό βήμα για να κερδηθεί περισσότερη εμπιστοσύνη από τις αγορές. «Αυτό σημαίνει ότι κάθε μέλος της Ευρωζώνης πρέπει να κάνει τη δουλειά του με πειθαρχία στον προϋπολογισμό. Αυτό θέλουμε να διασφαλίσουμε μέσω των αλλαγών στις συνθήκες», είπε ο Γερμανός υπουργός.

Ριζική αναμόρφωση

Αποκλειστικό ρεπορτάζ του Reuters από τις 9 Νοεμβρίου ανέφερε πως Γάλλοι και Γερμανοί αξιωματούχοι συζητούσαν σχέδια για μια ριζική αναμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να διαμορφώσουν μια δημοσιονομικά πιο ενοποιημένη και πιθανόν μικρότερη Ευρωζώνη.

«Οι Γερμανοί έχουν αποφασίσει. Θέλουν αλλαγή στις συνθήκες και κάνουν ό,τι μπορούν για να την προωθήσουν το συντομότερο δυνατό», δήλωσε στο Reuters ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ που εμπλέκεται στις διαπραγματεύσεις, ο οποίος προσθέτει πως «ανώτεροι Γερμανοί αξιωματούχοι μιλούν στο τηλέφωνο όλες τις ώρες της ημέρας με κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα».

Ενώ η Γερμανία και η Γαλλία έχουν πειστεί ότι η κίνηση προς τη δημοσιονομική ένωση - η οποία θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για κοινής έκδοσης ευρωομόλογα και ίσως να παράσχει τη δυνατότητα στην ΕΚΤ για εντονότερη δράση - είναι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η κρίση χρέους, άλλες χώρες της Ευρωζώνης είτε δεν μπορούν είτε είναι απρόθυμες να κινηθούν τόσο γρήγορα προς αυτό το στόχο.

Όχι μόνο η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, οι οποίες λαμβάνουν βοήθεια από την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά επίσης και η Ιταλία και η Ισπανία και κάποιες χώρες της ανατολικής Ευρώπης, όπως η Σλοβακία, είτε θα συναντούσαν δυσκολίες υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες στην πλήρωση των περιορισμών στους προϋπολογισμούς τους που θέτει η Γερμανία, είτε απλά δεν συμφωνούν με το στόχο.

Συνεπώς, οι Γάλλοι και οι Γερμανοί διαπραγματευτές διερευνούν τουλάχιστον δύο μοντέλα για γρηγορότερη ενοποίηση μεταξύ περιορισμένου αριθμού κρατών της Ευρωζώνης, με το ενδεχόμενο να παραμένει ανοιχτό αυτή η συμφωνία σε μεταγενέστερο στάδιο να εξελιχθεί σε συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δύο μοντέλα

Το ένα βασίζεται στη σύμβαση της (γερμανικής πόλης) Prum του 2005, επίσης γνωστή ως «Σένγκεν ΙΙΙ», μια συνθήκη που υπεγράφη μεταξύ επτά χωρών εκτός της συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά που ήταν ανοιχτή σε κάθε κράτος-μέλος και αργότερα έγινε δεκτή σε ακόμη πέντε κράτη της ΕΕ συν τη Νορβηγία.

Άλλη επιλογή θα ήταν να υπάρξει μια καθαρά γαλλογερμανική μίνι συμφωνία κατά τα πρότυπα της συνθήκης των Ηλυσίων (1963), στην οποία θα μπορούσαν να ενταχθούν κι άλλες χώρες της Ευρωζώνης, λένε αξιωματούχοι. «Οι επιλογές συζητιούνται ενεργά, καθώς μιλάμε, και τα πράγματα κινούνται πολύ-πολύ γρήγορα», δήλωσε στο Reuters αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενήμερος για τις διαβουλεύσεις.

Μια πηγή δήλωσε πως ο στόχος είναι το πλαίσιο μια συμφωνίας να έχει σκιαγραφηθεί πριν την 9η Δεκεμβρίου, όταν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έχουν την τελευταία σύνοδο κορυφής του έτους στις Βρυξέλλες. Ο Σαρκοζί, ο οποίος σε δύο ομιλίες του τις τελευταίες δύο εβδομάδες υπογράμμισε την ανάγκη για γρηγορότερη δημοσιονομική ενοποίηση στην Ευρωζώνη και έχει παραδεχτεί πως ίσως να είναι αναπόφευκτη η ανάδειξη μιας «Ευρώπης δύο ταχυτήτων», πρόκειται να απευθύνει ακόμη ένα διάγγελμα-κλειδί την 1η Δεκεμβρίου, το οποίο θα μπορούσε να παράσχει μια πλατφόρμα που θα αποκαλύπτει λεπτομερέστερα τις ιδέες που αυτός και η Μέρκελ επεξεργάζονται.

Ανώτερος Γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχος αρνήθηκε ότι γίνονται μυστικές γερμανογαλλικές διαβουλεύσεις, αλλά επεσήμανε πως αμφότερες οι χώρες διαπιστώνουν ως πιεστική την ανάγκη για αλλαγή στις συνθήκες και διερευνούν πώς να υλοποιήσουν κάτι τέτοιο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. «Η Γερμανία και η Γαλλία εξακολουθούν να εστιάζουν σε προτάσεις για μια περιορισμένη αλλαγή στις συνθήκες που μπορεί να παρουσιαστεί στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ το Δεκέμβριο», είπε ο εν λόγω αξιωματούχος, τονίζοντας ότι είναι αναγκαία η γρήγορη δράση για να πραγματοποιηθούν οι αλλαγές.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει προβεί σε αγορές ομολόγων χωρών της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες με διακοπτόμενο ρυθμό, όταν εκείνες έφταναν σε σημείο κρίσης. Οικονομολόγοι αναφέρουν πως η ΕΚΤ πρέπει να δράσει με πιο ριζικό τρόπο για να αναστρέψει την τάση στις αγορές, αλλά η Κεντρική Τράπεζα της Ευρωζώνης και η Γερμανία αντιτίθενται σε οποιαδήποτε τέτοια κίνηση. Οι συμφωνίες για δεσμευτικούς δημοσιονομικούς κανόνες από τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης ίσως αποτελέσουν το κάλυμμα που χρειάζεται για την αλλαγή πορείας.

«Αν αυτή η κίνηση με τα ομόλογα δεν σταματήσει, θα διακινδυνεύσει τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού και ακόμη και το παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Χρειάζεται οπωσδήποτε τολμηρή δράση από την ΕΚΤ», δηλώνει στο δημόσιο ιρλανδικό δίκτυο RTE ο Πέτερ Μπόφινγκερ, ένας από τους πέντε «σοφούς» που συμβουλεύουν επίσημα τη γερμανική κυβέρνηση σε θέματα οικονομίας.

Το Reuters ανέφερε μια ανάλογη πιθανότητα την Παρασκευή, με αξιωματούχους της Ευρωζώνης να δηλώνουν πως, αν επιτευχθούν στενότεροι δημοσιονομικοί δεσμοί μεταξύ χωρών της Ευρωζώνης, αυτό θα έδινε στην ΕΚΤ περισσότερο χώρο για να ελιχθεί και να αγοράσει κρατικά ομόλογα.

Την ώρα που Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είναι σαφής σχετικά με την αποφασιστικότητα της Γαλλίας και της Γερμανίας στην προώθηση ταχύτερης ενοποίησης στη ζώνη του ενιαίου νομίσματος, κάποιοι εφιστούν την προσοχή ότι η ιδέα του να γίνει κάτι τέτοιο με λιγότερα από τα 17 κράτη-μέλη της Ευρωζώνης μέσω μιας παράλληλης συμφωνίας ίσως έχει περισσότερο να κάνει με την άσκηση πίεσης στους υπόλοιπους για να αναλάβουν δράση.

Απειλώντας ότι κάποιες χώρες θα μπορούσαν να μείνουν εκτός αν δεν συμφωνήσουν για βαθύτερη ενοποίηση, πιθανόν καθιστά αδύνατο για μια χώρα να αρνηθεί, φοβούμενη ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο θα έμενε περαιτέρω εκτεθειμένη σε πιέσεις των αγορών. «Μέρος αυτού που ακούς είναι απλά μέρος της φλυαρίας - είναι πίεση από τη Γερμανία να προχωρήσουμε σε αλλαγές στις συνθήκες το συντομότερο δυνατόν», δήλωσε αξιωματούχος προσκείμενος στις διαπραγματεύσεις. «Σε κάποιο βαθμό, πρέπει να δεις αυτές τις ιδέες ως μέρος του ‘παζαριού’ που γίνεται», προσέθεσε.