του Σταμάτη Ζησίμου

Η διεθνής διαιτησία είναι αυτή που καλείται πλέον να επιλύσει τη διένεξη που έχει ανακύψει στην επένδυση των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) στην ΠΓΔΜ με την εξαγορά του πρώην κρατικού διυλιστηρίου ΟΚΤΑ.

Η αθέτηση όρων από την κυβέρνηση της ΠΓΔΜ επί όρων της σύμβασης εξαγοράς του πλειοψηφικού πακέτου της ΟΚΤΑ από τα ΕΛΠΕ οδήγησε τον ελληνικό όμιλο, όπως είχε προαναγγείλει, να προσφύγει στη διεθνή διαιτησία, προκειμένου να ανακτήσει συσσωρευμένες οικονομικές απώλειες, αλλά και να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της επένδυσης.

Το βασικά σημεία που θέτουν τα ΕΛΠΕ στην προσφυγή είναι η μη τήρηση των δεσμεύσεων του Δημοσίου της ΠΓΔΜ για την απορρόφηση και την αποπληρωμή συγκεκριμένων ποσοτήτων καυσίμων, η αθέτηση του όρου για διατήρηση μονοπωλιακού καθεστώτος υπέρ των ΕΛΠΕ μέχρι το 2005, αλλά και η δημιουργία προσκομμάτων στην κατασκευή αγωγών εξαγωγής ετοίμων προϊόντων προς το Κόσοβο και τη Σερβία.

Κατά τα ΕΛΠΕ αυτές οι παραβιάσεις της σύμβασης είχαν σαν αποτέλεσμα

-προκύπτει άλλωστε και από τους δημοσιευμένους ισολογισμούς- τη συσσώρευση ζημιών άνω των 10 εκατομμυρίων μόνο για τις δύο τελευταίες οικονομικές χρήσεις.

Η προεργασία της προσφυγής στη διεθνή διαιτησία ξεκίνησε ακριβώς ένα χρόνο πριν, όταν κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη γειτονική χώρα ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης Άκης Τσοχατζόπουλος δήλωνε πως υπάρχουν σημεία της σύμβασης που πρέπει να αναθεωρηθούν σαφώς υπέρ των αιτιάσεων που έθετε η κυβέρνηση του Μπράνκο Τσερβενκόφσκι. Στο πλαίσιο της ίδιας επίσκεψης ο πρώην υπουργός είχε ανακοινώσει τη σύσταση διακρατικών επιτροπών που θα εξέταζαν τις λεπτομέρειες της σύμβασης με σκοπό την επίλυση των εκκρεμοτήτων με φιλικό τρόπο.

Παρά όμως τις αλλεπάλληλες επαφές, ο φιλικός διακανονισμός των εκκρεμοτήτων δεν επήλθε, με αποτέλεσμα η διένεξη να καταλήξει στη διεθνή διαιτησία (θα εξετασθεί από δικαστήριο του Παρισιού).

Αξίζει να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη επένδυση των ΕΛΠΕ στη γειτονική χώρα εξ αρχής βρίσκεται στο μικροσκόπιο της δικαιοσύνης, αφού: α) η Mamidoil - Jetoil, βασικός ανταγωνιστής των ΕΛΠΕ στη γειτονική χώρα, ύστερα από αγωγή της στο Δημόσιο της ΠΓΔΜ δικαιώθηκε (16/7/2003) από δικαστήριο του Λονδίνου (της επιδικάστηκε αποζημίωση άνω των 15 εκατ. δολαρίων), διότι υπέστη ζημία από διμερή σύμβαση ΠΓΔΜ - ΕΛΠΕ και β) στις 11/12/02 το Συνταγματικό Δικαστήριο των Σκοπίων έκρινε άκυρη τη συμφωνία εξαγοράς της ΟΚΤΑ, διότι τα ΕΛΠΕ ”παράνομα εξασφάλισαν ουσιαστικά μονοπωλιακή θέση στην αγορά πετρελαίου των Σκοπίων”.

Ακολούθως, στις διαδοχικές επαφές δεν κατέστη εφικτό να εξευρεθεί συναινετική λύση.