Με ομιχλώδες τοπίο όσον αφορά στις πωλήσεις και στα αποτελέσματα τρέχουσας χρήσης θα κινηθεί η αγορά πιθανότατα έως και τον Αύγουστο, καθώς ελάχιστες εισηγμένες εμφανίζονται πρόθυμες να παράσχουν επίσημες προβλέψεις ή τουλάχιστον εκτιμήσεις για το πώς θα κινηθούν το 2009.

Τα budgets της συντριπτικής πλειονότητας των εισηγμένων παραμένουν ακόμη αδιαμόρφωτα ή ανανεώνονται συνεχώς, καθώς επικρατούν έκτακτες συνθήκες, που καθιστούν δυσχερή τη διατύπωση πρόβλεψης. Η χθεσινή ανακοίνωση της Coca Cola 3E είναι ενδεικτική. Η διοίκηση της μεγάλης βιομηχανίας αρνήθηκε να δώσει guidance για τη φετινή χρήση, όπως πράττει παραδοσιακά, επικαλούμενη την αστάθεια και την αβεβαιότητα που επικρατούν διεθνώς.

"Αναμένουμε ότι κατά τη διάρκεια του 2009 οι αβέβαιες οικονομικές συνθήκες θα επιβαρύνουν τις καταναλωτικές δαπάνες και τις συνθήκες λειτουργίας μας. Παρατηρούμε επίσης μεγάλη αστάθεια στις αγορές συναλλάγματος, ενώ οι επίσημες προβλέψεις οικονομικής ανάπτυξης για το 2009 αναθεωρούνται διαρκώς. Ελλείψει αξιόπιστων οικονομικών εκτιμήσεων και συναλλαγματικών προβλέψεων, πιστεύουμε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες θα ήταν ανούσιο να θέσει η εταιρία ετήσιους στόχους κερδοφορίας, όπως το έκανε πάντοτε στο παρελθόν", ανέφερε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση της 3Ε.

Η μεγάλη πτώση της ζήτησης κατά το τετράμηνο Οκτωβρίου - Ιανουαρίου, η ελεύθερη πτώση στις τιμές των πρώτων υλών και η χαμηλή ορατότητα για το πώς θα κινηθούν οι οικονομίες των Βαλκανίων και τα νομίσματά τους αποτελούν τους βασικούς λόγους που τα budgets της συντριπτικής πλειονότητας των εισηγμένων παραμένουν προς διαμόρφωση.

Ταυτόχρονα, η δραματική επιδείνωση σε ακάλυπτες και σε μέση διάρκεια πίστωσης και οι φόβοι για την ελεύθερη πτώση στους ρυθμούς ανάπτυξης των βαλκανικών οικονομιών επιβάλλουν στις εισηγμένες να εκπονούν stress tests για την ποιότητα των απαιτήσεων και του πελατολογίου τους, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο αύξησης των προβλέψεων για επισφάλειες.


---Νέο "μαχαίρι" στις εκτιμήσεις για τραπεζικά κέρδη από αναλυτές;

Ελάχιστα βελτιώνει την ορατότητα των επενδυτών για τα αποτελέσματα και την κεφαλαιακή υγεία των τραπεζών η απόφασή τους να προχωρήσουν σε αυξημένες προβλέψεις κατά το δ΄ τρίμηνο του 2008. Και αυτό γιατί οι προβλέψεις είναι ως έναν βαθμό "προληπτικές", όπως δήλωσε ο κ. Γ. Κωστόπουλος, καθώς οι τράπεζες αναμένουν αύξηση των επισφαλειών κατά την τρέχουσα χρήση.

Θα είναι αρκετές οι προβλέψεις του δ΄ τριμήνου του 2008 για τις επισφάλειες της επερχόμενης για την Ελλάδα κρίσης; Οι αναλυτές αναρωτιούνται και είναι έτοιμοι να προχωρήσουν σε αναθεώρηση των εκτιμήσεων για τα κέρδη του 2009 τις οποίες διατύπωσαν κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα.

Αν η Alpha Bank προχωρήσει σε επιπλέον προβλέψεις 170 εκατ. ευρώ στο δ΄ τρίμηνο του 2008, τότε τα κέρδη της φετινής χρονιάς θα είναι χαμηλότερα των 500 εκατ. ευρώ. Ήδη κάποιοι αναλυτές αναθεωρούν και τις εκτιμήσεις για τα κέρδη της τράπεζας το 2009, εκλαμβάνοντας πλέον ως βάση προβλέψεις που να αντιστοιχούν στο 1,3% με 1,4% του συνολικού χαρτοφυλακίου δανείων για τη φετινή χρήση έναντι 1,2% για τη χρήση του 2008.

Η EFG Eurobank από την πλευρά της θα σχηματίσει, σύμφωνα με πληροφορίες, υψηλότερες προβλέψεις από αυτές που αναμένουν οι αναλυτές στο δ΄ τρίμηνο του 2008, μειώνοντας τα κέρδη της.

Αυξημένες προβλέψεις θα σχηματίσει και η Πειραιώς. Πέραν των προβλέψεων, τα κέρδη του δ΄ τριμήνου του 2008 θα "χτυπηθούν" και από ζημίες trading. Ζημίες το ύψος των οποίων ίσως ξεπεράσει σε κάποιες περιπτώσεις και τα κέρδη trading που εμφάνισαν έως και το εννεάμηνο οι τράπεζες.

Σε μια περίοδο όπου δεκάδες επιχειρήσεις «σκάνε» αφήνοντας πίσω τους «φέσια» εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, το τοπίο για τις επισφάλειες και επομένως για την κερδοφορία των τραπεζών και την κεφαλαιακή τους υγεία παραμένει θολό. Ο κίνδυνος αυξάνεται από την απουσία μέτρων στήριξης για τις οικονομίες της Αν. Ευρώπης οι οποίες εξαρτώνται σε υπερβολικό βαθμό από ξένη χρηματοδότηση.

Οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες (ETE, EFG Eurobank, Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς) έχουν χορηγήσει δάνεια αθροιστικού ύψους 53 δισ. ευρώ στην περιοχή της ΝΑ. Ευρώπης έως τις 30/9/08, ενώ αν εξαιρεθεί η Κύπρος τα δάνειά τους ανέρχονται περίπου στα 47 δισ. ευρώ. Οι παραπάνω χορηγήσεις αντιστοιχούν στο 22% του συνολικού χαρτοφυλακίου χορηγήσεών τους (211,7 δισ. ευρώ).

Η Ουκρανία καθώς βρίσκεται ήδη σε πολιτική και πιστωτική κρίση είναι ένα βήμα πριν από το default, ενώ, όπως ομολογούν ανεπίσημα οι ίδιοι οι τραπεζίτες, αυξημένους κινδύνους ενέχει και η οικονομία της Ρουμανίας.

Το υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ρουμανίας έχουν εκτινάξει τα επιτόκια σε RON πάνω από τα επίπεδα του 20%. Στον αντίποδα, τα επιτόκια σε ευρώ κινούνται στην περιοχή του 12% και η διαφορά καλύπτει την αύξηση των δόσεων από την υποτίμηση του RON έναντι του ευρώ.

Το ανησυχητικό για τις ελληνικές τράπεζες είναι ότι στη Ρουμανία διαθέτουν και τον πιο υψηλό λόγο χορηγήσεων προς καταθέσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία της Dresdner Kleinwort. H Τράπεζα Πειραιώς εμφανίζει τον υψηλότερο λόγο χορηγήσεων προς καταθέσεις στη Ρουμανία (400) και την ακολουθεί η Εθνική Τράπεζα, η οποία όμως έχει μικρή έκθεση στην τοπική αγορά.

---Μετά τον Αύγουστο περιμένουν guidances οι αναλυτές

Οι αναλυτές φοβούνται ότι τα πρώτα guidances για τη φετινή χρήση θα δοθούν μετά και τα αποτελέσματα β΄ τριμήνου, καθώς για τον μη χρηματοοικονομικό τομέα το α΄ τρίμηνο δεν θα είναι καθόλου ενδεικτικό.

Το α΄ δίμηνο της τρέχουσας χρήσης ήταν ιδιαίτερα κακό για τις βιομηχανίες, με χαμηλή ζήτηση και χαμηλό βαθμό απασχόλησης της παραγωγής. Το βίαιο ξεστοκάρισμα οδήγησε και σε σπασμωδική αύξηση των παραγγελιών για τον Μάρτιο, με αποτέλεσμα οι διοικήσεις να μην μπορούν λόγω της έντονης μεταβλητότητας να εκτιμήσουν τάση για το σύνολο της χρήσης.

Στα μέταλλα, για παράδειγμα, η αύξηση των παραγγελιών για παράδοση πρώτων υλών τον Μάρτιο παρέχει ένδειξη ομαλοποίησης της αγοράς, όπως και η μικρή ανάκαμψη της τιμής του σκραπ. Την ίδια στιγμή, όμως, τα αποθέματα πρώτων υλών βρίσκονται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα και οι τιμές βασικών μετάλλων, όπως το αλουμίνιο, συνεχίζουν να πιέζονται.

Το σύνολο σχεδόν των εισηγμένων βιομηχανιών χαλκού, σιδήρου, αλουμινίου δεν έχει οριστικοποιήσει τα budgets του 2009, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω κινήσεων περιορισμού του κόστους πέραν της μείωσης του βαθμού απασχόλησης και των απολύσεων ή της υπαγωγής προσωπικού σε διαθεσιμότητα. Τα προγράμματα νέων επενδύσεων έχουν παγώσει εδώ και μήνες και συνεχίζονται μόνο οι υλοποιούμενες επενδύσεις.

Αντίστοιχα, οι εμπορικές εταιρίες του κλάδου, με τη ζήτηση στην Ελλάδα να κινείται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα και την κάμψη της οικοδομής στα Βαλκάνια, κρατούν επιφυλακτική στάση.

---Κάμψη πωλήσεων 10% - 15% αναμένουν οι βιομηχανίες τροφίμων

Κάμψη πωλήσεων της τάξης του 10% με 15% αναμένουν για τη φετινή χρήση οι αμυντικοί κλάδοι της βιομηχανίας όπως τα τρόφιμα και οι επιχειρήσεις αγροεφοδίων (Eurodrip, Πλαστικά Κρήτης), χωρίς επίσης να έχουν οριστικοποιήσει τα budgets λόγω των ακραίων διακυμάνσεων των πρώτων υλών και της συγκράτησης στη ζήτηση ακόμη και στην ελληνική αγορά. Οι περισσότερες εξ αυτών έχουν παγώσει ήδη από το δίμηνο Οκτωβρίου - Νοεμβρίου τα διαφημιστικά τους προγράμματα που αποτελούν έως και το 10% των ετήσιων δαπανών τους.

Για το λιανεμπόριο τα budgets του 2009 θα διαμορφωθούν με το τέλος των εκπτώσεων και αφού συνυπολογιστεί πόσο έχουν ξεστοκάρει οι επιχειρήσεις, μια και οι περισσότερες εξ αυτών βρέθηκαν στις 30/9/08 με υψηλά αποθέματα εμπορευμάτων.

Ταυτόχρονα προωθούν κινήσεις μείωσης στα κόστη. Ειδικότερα, παγώνουν ή περικόπτουν διαφημιστικά προγράμματα (μέχρι 3,5% του τζίρου πια για αλυσίδες ηλεκτρικών - ηλεκτρονικών), μειώνουν τον χρόνο διακράτησης αποθεμάτων στις 60 με 65 ημέρες από 80 - 90 ημέρες, αναδιαρθρώνουν δίκτυα πώλησης κλείνοντας ή μεταφέροντας καταστήματα και επαναδιαπραγματευόμενοι μισθώματα και συμβάσεις με τρίτους. Μαχαίρι πέφτει και στις δαπάνες δικτύου διανομής και πωλήσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

---Utilities και κατασκευές έχουν έτοιμα budgets

Στον αντίποδα, κλάδοι όπως αυτοί των utilities (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ)
και εν συνεχεία κατασκευαστικές (Ελλάκτωρ, JP Άβαξ, ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ), φαρμακευτικές (Alapis), κλινικές (Υγεία, Ιασώ) ή εταιρίες που διαχειρίζονται μονοπώλια (ΟΠΑΠ) έχουν αισθητά καλύτερη ορατότητα και έχουν ήδη έτοιμα τα budgets του 2009. Το ίδιο συμβαίνει για επιχειρήσεις που έχουν αντισταθμίσει τον κίνδυνο του συνόλου σχεδόν της παραγωγής τους (Μυτιληναίος). Τέλος, πρόβλεψη έχει ήδη δώσει η Jumbo.

Τόσο στις εταιρίες κοινής ωφέλειας όσο και στις κατασκευαστικές ο μεγάλος άγνωστος «Χ» για τη φετινή χρονιά είναι οι πληρωμές του Δημοσίου. Το ελληνικό δημόσιο οφείλει πάνω από 1 δισ. ευρώ στις τεχνικές εταιρίες, για έργα που έχουν πιστοποιημένα εκτελεστεί και παραδοθεί και η συνεχής επιμήκυνση του μέσου χρόνου είσπραξης της παραπάνω οφειλής επιβάλλει την προσφυγή σε επιπλέον δανεισμό για κεφάλαιο κίνησης.

Η δεύτερη παράμετρος για τις κατασκευαστικές αφορά στο άνοιγμα της τραπεζικής χρηματοδότησης για αυτοχρηματοδοτούμενα έργα. Μετά την κατάρρευση της Lehman οι τράπεζες εμφανίζονται ιδιαίτερα φειδωλές στη χρηματοδότηση τέτοιων projects ζητώντας ισχυρές εμπράγματες εξασφαλίσεις όπως ενεχυρίαση μετοχών αυτοχρηματοδοτούμενων έργων σε λειτουργία.