της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου (*)

Παιχνίδι λεπτών και ευαίσθητων ισορροπιών αποτελεί αυτή τη στιγμή η δραστηριότητα των Ελληνικών Πετρελαίων στα δυτικά Βαλκάνια, όπου υφίστανται μια σειρά από εκκρεμότητες.

Συγκεκριμένα, για τη FYROM αναμένεται η κρίσιμη απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου, η οποία σε μεγάλο βαθμό θα κρίνει τις μελλοντικές επενδύσεις του ομίλου στη γειτονική χώρα, για τη Σερβία εκκρεμεί ο ορισμός της νέας κυβέρνησης που θα καθορίσει την τύχη του διαγωνισμού για τη σερβική NIS, την οποία ”φλερτάρουν” και τα ΕΛΠΕ, ενώ η τύχη της μελλοντικής κρατικής οντότητας που θα αποκτήσει το Κοσσυφοπέδιο θα κρίνει και τη διασφάλιση των συναλλαγών του ομίλου στην περιοχή.

Η απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου, με έδρα το Παρίσι, δεν έχει εκδοθεί ακόμη. Μετά τις καθυστερήσεις που σημειώθηκαν στην υποβολή των προτάσεων, οι οποίες χρεώνονται αποκλειστικά στη FYROM, η απόφαση αναμενόταν εντός του πρώτου τριμήνου του έτους, ωστόσο μέχρι στιγμής ο χρόνος αυτός αποδείχτηκε άκαρπος.

Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η απόφαση πιθανόν να εκδοθεί εντός των επόμενων δύο μηνών, γεγονός το οποίο δεν σημαίνει αυτόματα καθυστέρηση, ούτε ”σηματοδοτεί” οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Ωστόσο, αν η έκδοση της απόφασης υπερβεί το πρώτο εξάμηνο, τότε πράγματι θα μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστική καθυστέρηση.

Πάντως σε αυτή τη φάση το κλίμα για την επένδυση των ΕΛΠΕ στα Σκόπια χαρακτηρίζεται ”άκρως ουδέτερο”. Η διοίκηση του ομίλου αποφεύγει να έχει οποιαδήποτε επαφή με τις τοπικές αρχές, αντίθετα υλοποιεί τις επενδυτικές δεσμεύσεις της. Μάλιστα πριν από τα τέλη του έτους θα είναι έτοιμη στο διυλιστήριο της ΟΚΤΑ η νέα μονάδα παραγωγής θείου, φιλική προς το περιβάλλον, προϋπολογισμού 8,5 εκατ. δολ.

---Σε νέα βάση

Ωστόσο, οι σχέσεις του ομίλου με την τοπική κυβέρνηση θεωρείται ότι σε κάθε περίπτωση θα μπουν σε νέα βάση μετά την απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου. Και μπορεί να διαμηνύεται αρμοδίως ότι ”δεν τίθεται θέμα να κλείσει το διυλιστήριο, γιατί αυτό θα απαξίωνε μια πολύ μεγάλη επένδυση, όπως ο αγωγός μεταφοράς αργού πετρελαίου από τη Θεσσαλονίκη”, αλλά πάντως θεωρείται βέβαιο ότι θα επηρεάσει άμεσα τους μελλοντικούς επενδυτικούς σχεδιασμούς του ομίλου στη γείτονα.

Το αισιόδοξο σενάριο, που θέλει να κερδίζουν την υπόθεση τα ΕΛΠΕ, θα ανοίξει τον δρόμο για μια σειρά από σημαντικές επενδύσεις στην ΟΚΤΑ, με στόχο τη μεγέθυνση του διυλιστηρίου και την παραγωγή αναβαθμισμένων καυσίμων.

Σε διαφορετική περίπτωση δεν αποκλείεται να υπάρξει ”πάγωμα” των πλάνων για να ”μετρηθούν” πιθανόν οι όποιες αντιδράσεις της σκοπιανής πλευράς. ”Είναι καθαρά θέμα αποδοχής των επιχειρηματικών κινδύνων” επισήμανε αρμόδια πηγή που μίλησε στον ”Μ”.

Στο γειτονικό Κοσσυφοπέδιο, όπου η ΟΚΤΑ πραγματοποιεί μεγάλο μέρος των εξαγωγών της, η πολιτική κατάσταση παραμένει ρευστή. Άμεσο μέλημα του ομίλου των ΕΛΠΕ είναι να διασφαλιστούν οι συναλλαγές και το μεγάλο μερίδιο αγοράς που έχουν εξασφαλίσει έως τώρα εκεί, ωστόσο η κατάσταση είναι σύνθετη και δεν επιτρέπει προβλέψεις για τις όποιες εξελίξεις υπάρξουν.

---Σκληρός ανταγωνισμός

Από την άλλη πλευρά, στη Σερβία μπορεί να τελείωσαν οι εκλογές, αλλά κόμμα πλειοψηφίας δεν αναδείχθηκε. Η κυβέρνηση που θα σχηματιστεί αναμένεται να ξεκαθαρίσει και τους όρους πώλησης της πετρελαϊκής εταιρείας NIS για την οποία ενδιαφέρονται και τα ΕΛΠΕ.

Πρόσφατα ανώτατο στέλεχος της αυστριακής OMV επαναβεβαίωσε με δηλώσεις του σε γερμανική εφημερίδα την πρόθεση της εταιρείας να συμπορευτεί με τα ΕΛΠΕ για την εξαγορά της NIS. Επί του παρόντος, πάντως, επίσημη συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών δεν υφίσταται.

Σε κάθε περίπτωση τα ΕΛΠΕ προτίθενται να διεκδικήσουν τη σερβική εταιρεία, έχοντας απέναντί τους ισχυρούς ανταγωνιστές, όπως τη ρωσική Lukoil, την πολωνική PKN, την ουγγρική MOL και τη ρουμανική Rompetrol, η οποία ελέγχεται από αμερικανικά κεφάλαια.

Τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα, καθότι ο αμερικανικός παράγοντας ενδιαφέρεται σφόδρα να μην περάσει η NIS στους Ρώσους, ωστόσο η Μόσχα επιθυμεί διακαώς να αποκτήσει την εταιρεία, με αντάλλαγμα την υποστήριξη της Σερβίας στο Κοσσυφοπέδιο.

Σύμφωνα με τους αρχικούς σχεδιασμούς, η σερβική κυβέρνηση είχε προγραμματίσει να εκχωρήσει το 25% των μετοχών της NIS και την πλειοψηφία του management, ενώ θα έδινε άλλο ένα 24% τα επόμενα χρόνια εφόσον ο στρατηγικός επενδυτής πραγματοποιούσε επενδύσεις ύψους 200 εκατ. ευρώ.

Να υπενθυμίσουμε ότι η NIS απασχολεί περί τους 13.000 υπαλλήλους και περιλαμβάνει δύο διυλιστήρια, στο Νόβισαντ και στο Πάντσεβο, εταιρεία πετροχημικών, εκτεταμένη δραστηριότητα στον τομέα της έρευνας τόσο στη Σερβία όσο και στο εξωτερικό (με δικαιώματα παραχώρησης στην Αγκόλα αλλά και αλλού), καθώς και εμπορικό δίκτυο με περίπου 600 πρατήρια σε όλη τη Σερβία.

(*) Το κείμενο αποτελεί αναδημοσίευση απο την εφημερίδα ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ.