Τράπεζες: Τα «γκολ» και οι «γκέλες» του τριμήνου

Με γκολ από τα... αποδυτήρια, αλλά και γκέλες που μένει να φανεί αν θα στοιχήσουν ξεκίνησαν την τρέχουσα χρήση οι τράπεζες, διατηρώντας τις προσδοκίες των επενδυτών για επιστροφή σε κερδοφορία (με εξαίρεση την ήδη κερδοφόρα Εθνική), με αρκετές, όμως, υποσημειώσεις για τις δυσκολίες του εγχειρήματος.

Στη γενική τους εικόνα τα αποτελέσματα α΄ τριμήνου των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (Πειραιώς, Εθνική, Eurobank, Alpha) ήταν εντός του εύρους των εκτιμήσεων των αναλυτών ή ελαφρώς καλύτερα.

Οι τράπεζες βελτίωσαν τα προ προβλέψεων κέρδη τους χάρη στη συνεχιζόμενη μείωση κόστους, που σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. Εθνική) ήταν ελαφρώς μεγαλύτερη από αυτήν που ανέμεναν οι αναλυτές. Ταυτόχρονα, η επιβράδυνση στον ρυθμό δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων οδήγησε σε μείωση των προβλέψεων.

Αν η παραπάνω συνδυαστική τάση δεν ανακοπεί, η Πειραιώς, η Eurobank και η Alpha εκτιμάται ότι θα εμφανίσουν κέρδη από το δ΄ τρίμηνο της τρέχουσας χρήσης ή από το α΄ τρίμηνο του 2015.

Στον αντίποδα, με εξαίρεση την Πειραιώς, φρέναρε η βελτίωση στα καθαρά έσοδα από τόκους, εξέλιξη που, σύμφωνα με αναλυτές εξηγείται λόγω της σταθεροποίησης των καταθέσεων, της απομόχλευσης δανείων και της ανάγκης να μειωθεί η εξάρτηση από το ευρωσύστημα.

Οι αποπληρωμές δανείων παρέμειναν υψηλότερες από τις νέες χορηγήσεις, με αποτέλεσμα το υπόλοιπο των δανείων να μειωθεί, ενώ συνέχισαν την ανοδική τους πορεία, έστω και με βραδύτερο ρυθμό, τα κόκκινα δάνεια.

Επιπρόσθετα, το ύψος των καταθέσεων παραμένει πρακτικά στάσιμο εδώ και μήνες, επαναφέροντας επιτακτικότερα την πρόταση τραπεζιτών για παροχή κινήτρων επαναπατρισμού κεφαλαίων, που έχουν αποκτηθεί νόμιμα.

Μείωση κατά 21 δισ. του δανεισμού από την ΕΚΤ!

Ο σημαντικότερος, όμως, λόγος για την καθήλωση των καθαρών εσόδων από τόκους είναι η αύξηση του κόστους χρηματοδότησης, που προκαλεί η ταχεία μείωση του δανεισμού από το ευρωσύστημα.

Από τις αρχές του έτους ως και τα τέλη Μαΐου οι εγχώριες τράπεζες μείωσαν, όπως προκύπτει από τις παρουσιάσεις στους αναλυτές, την εξάρτησή τους από το ευρωσύστημα κατά περίπου 20 - 21 δισ. ευρώ (από 72 δισ. στις 31/12/2103 σε 51 - 52 δισ. ευρώ).

Με δεδομένο ότι δεν υπήρξε αύξηση καταθέσεων και οι νέες εκδόσεις ομολόγων ανέρχονται μόλις σε 1,2 δισ. ευρώ (500 εκατ. από την Πειραιώς και 700 εκατ. από την Εθνική) η ταχεία μείωση της εξάρτησης από το ευρωσύστημα εξηγείται μόνο με αύξηση των συμβάσεων repo και σε μικρότερο βαθμό από την άνοδο της αξίας των τίτλων κρατικής βοήθειας.

Γιατί μειώνουν την εξάρτηση από την ΕΚΤ, αυξάνοντας το κόστος

Όπως αποκάλυψε η στήλη Χαμαιλέων η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ενημερώσει ότι από την 1η Μαρτίου 2015 δεν θα κάνει δεκτά ως εξασφαλίσεις τα ειδικά ομόλογα με εγγύηση Δημοσίου, τα οποία στο τέλος του 2013 ανερχόταν σε 49 δισ. ευρώ.

Ενεργώντας προληπτικά έναντι του παραπάνω ορόσημου, οι τράπεζες προσφεύγουν σε δανεισμό από τη διατραπεζική αγορά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το κόστος χρηματοδότησης και να φρενάρουν τα καθαρά έσοδα από τόκους.

Το σύνολο πλέον των συστημικών τραπεζών έχει απεξαρτηθεί από τον ELA και πληροί τις προδιαγραφές που έχει θέσει η ΕΚΤ για μείωση της εξάρτησης από το ευρωσύστημα σε βάθος διετίας.

Τα σκαμπανεβάσματα των μη εξυπηρετούμενων δανείων

Παρότι το σύνολο των συστημικών τραπεζών εμφάνισε στο α΄ τρίμηνο επιβράδυνση του ρυθμού δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο (δ' τρίμηνο του 2013), υπάρχουν αστερίσκοι που θολώνουν την εικόνα.

Την καλύτερη επίδοση την εμφανίζει η Alpha καθώς στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου ο ρυθμός δημιουργίας νέων κόκκινων δανείων συγκρατήθηκε στο 0,6%, με αποτέλεσμα τα μη εξυπηρετούμενα ως ποσοστό του συνόλου του χαρτοφυλακίου δανείων να ανέλθουν στο 33,3% από 32,7% στο τέλος του 2013.

Υπενθυμίζεται ότι στο τελευταίο τρίμηνο του 2013 η Alpha εμφάνισε μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων λόγω των ρυθμίσεων στα στεγαστικά, ενώ η διοίκησή της εκτιμά ότι τα κόκκινα δάνεια θα φτάσουν στο ανώτατο επίπεδο εντός της φετινής χρονιάς. Η Alpha μαζί με την Εθνική (σ.σ. μόνο για την Ελλάδα) κατέχει και τον υψηλότερο συντελεστή κάλυψης επισφαλειών από προβλέψεις ύψους 56%.

Η Εθνική σε επίπεδο ομίλου είδε την εξεταζόμενη περίοδο τα επισφαλή δάνεια να αυξάνονται μόλις 0,5% (από 22,5% σε 23%), στην Ελλάδα όμως αυξήθηκαν 1% φθάνοντας ως ποσοστό επί του συνόλου των χορηγήσεων στο 28%.

Η Πειραιώς και η Eurobank εμφάνισαν μεγαλύτερη αύξηση στα κόκκινα δάνεια. Στην Πειραιώς ανήλθαν στο 37,9% του συνόλου του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων από 36,6% στο τέλος του 2013 (+1,3%) και στη Eurobank στο 30,9% από 29,4% (+1,5%). Οι δύο τράπεζες έχουν και τον χαμηλότερο συντελεστή κάλυψης επισφαλειών από προβλέψεις καθώς στη Eurobank διαμορφώνεται στο 50,3% και στην Πειραιώς πλησιάζει το 51%.

Η Πειραιώς διαθέτει βέβαια τις υψηλότερες, σε σχέση με τις υπόλοιπες τράπεζες, προβλέψεις (14,1 δισ. ευρώ) ως ποσοστό των δανείων προ προβλέψεων και διαγραφών (73,6 δισ.).

Με δεδομένο πάντως ότι το ποσοστό της ανεργίας από τον περασμένο Σεπτέμβριο υποχωρεί ελαφρώς, οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο ρυθμός δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων θα επιβραδυνθεί περαιτέρω στα υπόλοιπα τρίμηνα και θα αρχίσει να μειώνεται από τα τέλη του έτους ή στις αρχές του 2015.