Δραστικές αλλαγές στο πλαίσιο ειδικής εκκαθάρισης τραπεζών εισηγείται μελέτη της Bain& Co, που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος και προτείνει είτε τη δημιουργία μιας bad bank υπό την οποία θα περάσουν όλες οι εκκαθαρίσεις είτε την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των εκκαθαριστών.

Στο πλαίσιο της μνημονιακής υποχρέωσης της Ελλάδας να προχωρήσει σε αλλαγές στο θεσμικό καθεστώς των ειδικών εκκαθαρίσεων τραπεζών, η Bain & Co εκπόνησε ειδική μελέτη για λογαριασμό της ΤτΕ.

Σύμφωνα με τη μελέτη, πρέπει να υπάρξουν τροποποιήσεις στο υφιστάμενο νομικό και εποπτικό πλαίσιο και προτείνονται δύο μοντέλα:

Μοντέλο 1: Εκσυγχρονισμός της τρέχουσας εκκαθάρισης σε κάθε οντότητα ξεχωριστά: Το μοντέλο αυτό περιλαμβάνει δύο διακριτούς τύπους βελτιώσεων: α) τον εκσυγχρονισμό του νομικού και εποπτικού πλαισίου σχετικά με την εκκαθάριση των τραπεζών, για τη διόρθωση των αδυναμιών και β) ένα βελτιωμένο σύνολο κανόνων για την εξίσωση με τις διεθνείς πρακτικές.

Μοντέλο 2:  Συγκέντρωση της διαδικασίας σε μια κεντρική υπηρεσία (Service Co): Αυτή θα διοικείται από τοπική τράπεζα ή από διεθνή εξειδικευμένο οργανισμό, που θα έχει επιλεγεί μέσα από διαγωνισμό.

Από τη μελέτη προκύπτει ότι το υφιστάμενο πλαίσιο εκκαθαρίσεων τραπεζών αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα λόγω αναχρονιστικών διατάξεων, έλλειψης κατευθυντηρίων γραμμών αλλά και υποστελέχωσής τους. Χωρίς να το εισηγείται άμεσα, η μελέτη προκρίνει τη λύση της δημιουργίας μιας ειδικής εταιρείας διαχείρισης προβληματικών στοιχείων ενεργητικού, πρακτική που έχουν ακολουθήσει οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

Για το θέμα, ήδη σύμφωνα με πληροφορίες έχει συσταθεί ειδική επιτροπή, αντικείμενο της οποίας είναι η υποβολή προτάσεων για την αλλαγή του πτωχευτικού δικαίου και του πλαισίου ειδικής εκκαθάρισης των τραπεζών. Στην επιτροπή μετέχουν ο πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών κ. Πλασκοβίτης, ο σύμβουλος του ΤΧΣ κ. Κ. Καραμάνης καθώς και στελέχη από την Τράπεζα της Ελλάδος

Στόχος της επιτροπής θα είναι να εισηγηθεί δραστικές αλλαγές στο πλαίσιο ειδικής εκκαθάρισης τραπεζών. Ειδικότερα για τις εκκαθαρίσεις τραπεζών, προτείνεται η δημιουργία ειδικής εταιρείας κεφαλαίου που θα διαχειρίζεται προβληματικά assets.

Υπό αυτήν θα μεταφερθούν οι ειδικές εκκαθαρίσεις (Αγροτική Τράπεζα, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Proton Bank, ΤBank κ.ά.) μαζί με το μόνιμο προσωπικό τους. Θα πρόκειται στην πραγματικότητα για μια εταιρεία που θα πλησιάζει στη δομή και λειτουργία της Εθνικής Κεφαλαίου με ευρύτερες αρμοδιότητες και στόχο να εκκαθαριστούν όσο το δυνατόν γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα τα προβληματικά assets των υφιστάμενων bad banks.

Πρόκειται για διαδικασία που θα πάρει χρόνο, σύμφωνα με στελέχη που παρακολουθούν από κοντά τη διαδικασία, καθώς θα ανακύψουν σοβαρά νομικά προβλήματα μια και πρόκειται για διαφορετικά νομικά πρόσωπα.

Τη λύση της δημιουργίας μιας asset management company για τα προβληματικά assets υιοθέτησε πρώτη η Ιρλανδία και ακολούθησε η Ισπανία. Στην περίπτωση όμως της Ελλάδας, παρότι η πρόθεση είναι να ακολουθηθεί το ιρλανδικό μοντέλο, η εφαρμογή του θα καθυστερήσει λόγω και των αντικειμενικών δυσκολιών που θα δημιουργούσε σε όλο το πακέτο ανακεφαλαιοποίησης η μεταβίβαση σε μια bad bank και των προβληματικών δανείων των συστημικών τραπεζών.


Η έκθεση της Bain & Company

Η έκθεση περιγράφει τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα στις δύο διαφορετικές προσεγγίσεις, είτε της σύστασης μιας κεντρικής bad bank που θα συγκεντρώσει τα προβληματικά στοιχεία ενεργητικού των τραπεζών, είτε της σύστασης μιας bad bank για κάθε μία από τις επτά ελληνικές τράπεζες που τέθηκαν υπό εκκαθάριση καθώς και τρόπους για να βελτιωθούν οι επιδόσεις αναφορικά με την ανάκτηση όσο το δυνατόν περισσότερων κεφαλαίων από το υπό διαχείριση ενεργητικό.

Η έκθεση προχωρά αρχικά σε ορισμένες βασικές διαπιστώσεις:

• Μετά τη σύγκριση διάφορων πρόσφατων εκκαθαρίσεων με παραδείγματα σε διεθνές επίπεδο, το υφιστάμενο νομικό και εποπτικό πλαίσιο για την εκκαθάριση των τραπεζών μπορεί να ενισχυθεί για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της όλης διαδικασίας.

• Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο αναθέτει την ευθύνη της εκκαθάρισης σε έναν μόνο εκκαθαριστή για κάθε υπό εκκαθάριση οντότητα υπό την επίβλεψη της Τράπεζας της Ελλάδος με περιορισμένες τυποποιημένες διαδικασίες και κατευθυντήριες γραμμές.

• Λαμβάνοντας υπόψη το τι διακυβεύεται, τον όγκο της απαιτούμενης εργασίας και τους σχετιζόμενους διαχειριστικούς κινδύνους, οι υπό εκκαθάριση οντότητες στερούνται επαρκείς τυποποιημένες διαδικασίες και κατευθυντήριες γραμμές για τη στήριξή τους στην εκτέλεση των εργασιών τους προς το συμφέρον των δικαιούχων.

Όπως σημειώνεται, «με βάση τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν, οι τρέχουσες πρακτικές στις περισσότερες υπό εκκαθάριση οντότητες εμφανίζονται κατώτερες των διεθνών πρακτικών».

Αναλύοντας τη σημερινή εικόνα, η έκθεση σημειώνει ότι δεδομένης της απουσίας κατευθυντηρίων γραμμών στο νομικό πλαίσιο οι υπό εκκαθάριση οντότητες έχουν οργανώσει τη διαχείριση των προβληματικών δανείων με διάφορους τρόπους.

- Για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPL): Με βάση τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν, οι περισσότερες υπό εκκαθάριση οντότητες στερούνται κοινή στρατηγική συλλογής για κάθε δέσμη μη εξυπηρετούμενων δανείων (μικρών, μεγάλων ή τιτλοποιημένων) και δεν έχουν την απαιτούμενη οργάνωση, με τα απαραίτητα κίνητρα και σύστημα αναφοράς. Στην περίπτωση των εξωτερικών εξυπηρετητών, οι υπάρχουσες νομικές συμφωνίας δεν μπορούν να εγγυηθούν αποτελεσματική απόδοση σε χαμηλότερο κόστος ή κάποια προστασία έναντι ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων.

- Για τα υποεξυπηρετούμενα δάνεια (sub-performing loans): Με βάση το δικό τους σχεδιασμό, οι υπό εκκαθάριση οντότητες δεν είναι σε θέση να στηρίξουν στο χαρτοφυλάκιό τους εταιρείες που αντιμετωπίζουν προσωρινές πιέσεις. Δεν έχουν την ικανότητα να προσφέρουν βραχυπρόθεσμη αναχρηματοδότηση και οι περισσότερες δεν έχουν συγκροτήσει διαδικασίες και δομές για την αντιμετώπιση αυτών των πολύ ειδικών καταστάσεων.


Η ανακοίνωση της ΤτΕ

Όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή της η Τράπεζα της Ελλάδος, σήμερα δημοσίευσε έκθεση που εκπόνησε διεθνής συμβουλευτικός οίκος (Bain & Company) με θέμα «Πολιτικές και Διαδικασίες για τη Διασφάλιση της Αποτελεσματικής Διαχείρισης και Ανάκτησης των Στοιχείων Ενεργητικού που έχουν περιέλθει στους Εκκαθαριστές των υπό εκκαθάριση Πιστωτικών Ιδρυμάτων».

Η έκθεση αυτή παρουσιάζει τη σημερινή δομή των στοιχείων ενεργητικού που έχουν περιέλθει στους εκκαθαριστές των επτά ελληνικών τραπεζών που τέθηκαν υπό εκκαθάριση. Στη συνέχεια, η έκθεση εξετάζει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ειδικής εκκαθάρισης καθώς και τα αντίστοιχα πλαίσια άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Η έκθεση καταλήγει σε εναλλακτικές προτάσεις που αφορούν τόσο τον εκσυγχρονισμό του οργανωτικού και του θεσμικού πλαισίου της ειδικής εκκαθάρισης όσο και την ενδεχόμενη συγκρότηση μιας κεντρικής μονάδας για την ενιαία διαχείριση των ήδη υπό εκκαθάριση στοιχείων ενεργητικού με γνώμονα την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και τη μεγιστοποίηση του οφέλους για τον φορολογούμενο.


Το πλήρες κείμενο της έκθεσης (στα αγγλικά) δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".