Το μήνυμα ότι δεν μπορούν να περάσουν άλλες πιέσεις στον ιδιωτικό τομέα μετέφερε ο αντιπρόεδρος του ΙΟΒΕ Ραφαήλ Μωυσής κατά τη διάρκεια παρουσίασης της τριμηνιαίας έκθεσης του ιδρύματος για την ελληνική οικονομία.

Απαντώντας σε ερώτηση όσον αφορά τις νέες πιέσεις της τρόικας στα εργασιακά, ανέφερε ότι το μίγμα του 1,2 εκατ. ανέργων που καταγράφεται στη χώρα προέρχεται μόνο από τον ιδιωτικό τομέα.

Σχολίασε πως θα έπρεπε να υπάρξει κάποια εξισορρόπηση, υποδεικνύοντας εμμέσως ότι και ο δημόσιος τομέας θα πρέπει να συμμετάσχει στο μίγμα. «Πάντως, το ΙΟΒΕ είναι κατά οποιωνδήποτε απολύσεων», υπογράμμισε ο κ. Μωυσής.

Επιπροσθέτως, ο κ. Άγγελος Τσακανίκας, επιστημονικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, εκτίμησε ότι ήδη έχουν υπάρξει σημαντικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, οι οποίες δεν έχουν καν αφομοιωθεί ακόμη από τον ιδιωτικό τομέα, υπογραμμίζοντας ότι είναι πρώιμο ακόμη να υπάρξουν περαιτέρω ρυθμίσεις.

Κατά την εισήγησή του, ο κ. Μωυσής ανέφερε ότι υπάρχουν ισχυρές αβεβαιότητες που επηρέασαν αλλά και θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την εγχώρια οικονομία. Εκτίμησε ότι η σημαντική καθυστέρηση στην εκταμίευση της τρίτης δόσης και του καθορισμού των δημοσιονομικών μέτρων βλάπτει σοβαρά την προσπάθεια προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας.

Αναλυτικότερα, για το 2012 το ΙΟΒΕ προβλέπει:

· Η συνεκτίμηση των επιμέρους προβλέψεων για τις συνιστώσες του ΑΕΠ οδηγεί το ΙΟΒΕ σε πρόβλεψη για ύφεση της ελληνικής οικονομίας κατά 6,6% το 2012, ελαφρά ηπιότερη από αυτήν που αναμενόταν στην προηγούμενη έκθεση (-6,9%).

· Η εκτίμηση της προηγούμενης έκθεσης για την ανεργία στο σύνολο του έτους αναθεωρείται ελαφρά επί τω δυσμενεστέρω, στην περιοχή του 24,2%.
 
· Ακολούθως, ο πληθωρισμός προβλέπεται να κινηθεί στο σύνολο 2012 γύρω στο 1,5%.


Κλειδι για το χρέος η ανάπτυξη


Στην έκθεση του το ίδρυμα βάλει ευθέως κατά των εκτιμήσεων που γίνονται για το χρέος. "Το ΙΟΒΕ δεν υιοθετεί καμία συγκεκριμένη εκτίμηση για την πιθανότερη μελλοντική πορεία του ελληνικού δημόσιου χρέους και αυτό επειδή η εκτίμηση αυτή περιβάλλεται από σημαντικές αβεβαιότητες που συνδέονται με τις γενικότερες μακροοικονομικές εξελίξεις", αναφέρεται.

Το εξαιρετικά ενδιαφέρον εύρημα από την έρευνα του ιδρύματος είναι ότι ακόμα και μια μέτρια αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων από το 2013 οδηγεί σε σημαντικούς ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Ειδικότερα, μια σταδιακή ενίσχυση των επιχειρηματικών επενδύσεων, ώστε ο μέσος όρος στην περίοδο 2013-2020 ως ποσοστό του ΑΕΠ να διαμορφωθεί στο 13%, (οριακά υψηλότερος του αντίστοιχου μέσου όρου την περίοδο 2002-2008 που ήταν 12,7%), οδηγεί σε μια άνοδο του ρυθμού ανόδου του πραγματικού ΑΕΠ που υπερβαίνει το ρυθμό ανόδου στην προσομοίωση αναφοράς κατά 0,5 της ποσοστιαίας μονάδας για όλα τα χρόνια της περιόδου 2013-2020 (αν για παράδειγμα ο ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ πριν την άνοδο των επενδύσεων για μια χρονιά ήταν 3% τώρα γίνεται 3,5%), άνοδος που μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2020 μπορεί να έχει αναπληρώσει σχεδόν ολοκληρωτικά της απώλειες της περιόδου της ύφεσης.

Αλλά πιο σημαντικό, συμπληρώνει το ΙΟΒΕ, είναι το γεγονός ότι σε όλα τα σενάρια η πορεία του δημοσίου χρέους είναι πτωτική μετά το 2013. Είναι δε προφανές ότι, όσον αφορά τη «βιωσιμότητα» του χρέους, η πτωτική του πορεία ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι πιο καθοριστική παρά το κατά πόσον το οποιοδήποτε αυθαίρετα προσδιοριζόμενο ποσοστό του ΑΕΠ (π.χ. το 120%) επιτυγχάνεται το έτος 2020, ή λίγο πριν (αισιόδοξα σενάρια), ή λίγο μετά (απαισιόδοξα σενάρια), λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι τα ποσά του χρέους που λήγουν μετά το 2020 περιορίζονται στο ελάχιστο.

Με άλλα λόγια, η Ελλάδα μπορεί να είναι σε θέση να εξυπηρετήσει το χρέος της γύρω στο τέλος της δεκαετίας, και μάλιστα χωρίς περαιτέρω βοήθεια από τους πιστωτές της πέρα ίσως από κάποιες συνήθεις σε παρόμοιες καταστάσεις διευκολύνσεις.


Η αποκατάσταση της αξιοπιστίας αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το τελευταίο τρίμηνο η κυβέρνηση έθεσε το ζήτημα της ανάκτησης της αξιοπιστίας της χώρας σε πρώτη προτεραιότητα και αυτό είχε ως αποτέλεσμα τις τελευταίες εβδομάδες – και μάλιστα με επιταχυνόμενη συχνότητα – εμφανίζονται διεθνώς αναφορές στην οικονομική και κοινωνική προσπάθεια της Ελλάδας που την αντιμετωπίζουν σαφώς θετικότερα από ότι στο παρελθόν. Αυτή η μεταβολή του κλίματος αντανακλάται:

«Είναι προφανές, πάντως, ότι αυτή η θετική εικόνα θα ενισχύεται και θα παγιώνεται μόνο στο βαθμό που η χώρα μας αποδεικνύεται συνεπής με τα συμφωνηθέντα», προσθέτει.

Για την επίτευξη όμως θετικών οικονομικών εξελίξεων, η αποκατάσταση σε κάποιο βαθμό της αξιοπιστίας της χώρας, αποτελεί συνθήκη αναγκαία αλλά όχι και ικανή, τονίζει. Ο επόμενος πρωταρχικός στόχος που πρέπει να επιδιώξει η κυβέρνηση, οι λοιποί πολιτικοί παράγοντες αλλά και όλοι οι Έλληνες, είναι η αντιστροφή του κλίματος απαισιοδοξίας που εξακολουθεί να κυριαρχεί στην ελληνική κοινωνία.

Υπάρχει πρόοδος


Υπάρχουν δηλαδή δεδομένα που αποδεικνύουν ότι οι θυσίες στις οποίες υποβλήθηκε και υποβάλλεται ο ελληνικός λαός δεν αποβαίνουν εις μάτην. Και τα δεδομένα αυτά πρέπει να προβάλλονται διότι δικαιολογούν κάποια ψήγματα αισιοδοξίας για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Έτσι:

* Έχει επιτευχθεί μείωση του ελλείμματος από 36,1 δισ. στο τέλος του 2009 σε 19,4 δισ. στο τέλος του 2011 και στόχο 13,7 δισ. στο τέλος του 2012. Σημειώνουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, αυτή είναι η μεγαλύτερη μείωση ελλείμματος που επιτεύχθηκε ποτέ σε χώρα της Ευρωζώνης.

* Το έλλειμμα ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών από 34,8 δισ. το 2008 περιορίστηκε σε 21,1 δισ. το 2011.

* Το πρωτογενές έλλειμμα από 10,4 % του ΑΕΠ το 2009 στο 1,4% φέτος. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, ο ρυθμός δημοσιονομικής σταθεροποίησης κατά 4% περίπου ετησίως, είναι ο μεγαλύτερος που έχει επιτευχθεί σε οποιαδήποτε χώρα του αναπτυγμένου κόσμου τις τελευταίες δεκαετίες.

* Γενικά, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Δείκτη Προόδου στις Προσαρμογές (Euro Plus Monitor) η Ελλάδα είναι μετά την Εσθονία η δεύτερη σε πρόοδο προσαρμογών χώρα στην Ευρωζώνη, ενώ με βάση τον αντίστοιχο δείκτη του ΟΟΣΑ είναι πρώτη.


Τι πρέπει να γίνει

Η γρήγορη ολοκλήρωση ορισμένων αποκρατικοποιήσεων θα αποτελούσε ένα από τα πιο άμεσα και πειστικά βήματα προς το κλίμα αισιοδοξίας, υποστηρίζει το ΙΟΒΕ. Η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας είναι ένα εργαλείο που πρέπει να χρησιμοποιηθεί όχι τόσο για το πρόσκαιρο ταμειακό του αποτέλεσμα, αλλά για το επενδυτικό και τελικά πολλαπλασιαστικό όφελος που έχει στην οικονομία.

Η βελτίωση της ρευστότητας αποτελεί μακράν πρωταρχικό ζήτημα για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η επιτάχυνση της επιστροφής των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα θα έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα την επανεκκίνηση των τραπεζικών χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις. Όμως, για τη ρευστότητα αυτά αποτελούν άλλο ένα αναγκαίο αλλά όχι αρκετό στοιχείο. Πρέπει να συνοδευτούν από την απορρόφηση πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Κοινότητας και να εξοφληθούν τα χρέη του Δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα.

Τέλος η επανεκκίνηση των μεγάλων κατασκευαστικών έργων που έχουν σταματήσει και ιδιαίτερα οι μεγάλοι οδικοί άξονες, θα δημιουργήσουν ευκαιρίες για άμεση απασχόληση με τα πολλαπλασιαστικά φαινόμενα στη ρευστότητα και την οικονομία γενικότερα.

Καθοριστική τόσο μακροπρόθεσμα όσο και βραχυπρόθεσμα είναι και η προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Θεσμικές παρεμβάσεις άρσης εμποδίων λειτουργίας μπορούν να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τη μείωση του εργατικού κόστους η οποία δεν επιλύει επαρκώς το ζήτημα της συνολικής ανταγωνιστικότητας μιας οικονομίας. Ακόμα, πρέπει να προωθηθούν μεταρρυθμίσεις που επηρεάζουν το κόστος της οικονομίας με έμμεσο τρόπο, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το χώρο της δικαιοσύνης.



* Το πλήρες κείμενο της τριμηνιαίας έκθεσης του ΙΟΒΕ για την οικονομία δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".