Την έντονη αντίδραση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας προκάλεσε η ανακοίνωση της ΔΕΗ, με την οποία μεταφέρει στην Αρχή την ευθύνη για το ύψος των χρεώσεων που αφορούν τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας.

Η ανακοίνωση της δημόσιας επιχείρησης, απαντώντας σε δημοσίευμα, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι οι συγκεκριμένες χρεώσεις «καθορίζονται με απόφαση της ΡΑΕ βάσει του πραγματικού κόστους παροχής των υπηρεσιών αυτών». Μάλιστα, δε, παραπέμπει και στην απόφαση της Αρχής βάσει της οποίας υπολογίζονται οι χρεώσεις ΥΚΩ και επιβαρύνουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικού όλων των καταναλωτών.

Το σημείο αυτό, σύμφωνα πληροφορίες, προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια στην ηγεσία της Αρχής, καθώς η ΔΕΗ εμφανίζει τη ΡΑΕ ως υπεύθυνη για το ύψος των χρεώσεων. Έτσι, η απάντηση της ΡΑΕ στη ΔΕΗ επιγράφεται: «Επειδή η μισή αλήθεια είναι χειρότερη από το ψέμα».

Σε αυτήν παραθέτει τη μεθοδολογία που εφαρμόζεται βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας για τον υπολογισμό και την επιβολή των χρεώσεων. Σύμφωνα με αυτήν, το ετήσιο αντάλλαγμα το οποίο ζητά η ΔΕΗ υπολογίζεται βάσει των δαπανών που πραγματοποίησε τον προηγούμενο χρόνο για την ηλεκτροδότηση των νησιών (μη διασυνδεμένων) και την παροχή φθηνότερου ηλεκτρικού σε ειδικές κατηγορίες καταναλωτών (πολύτεκνοι, κοινωνικά τιμολόγια).

Σύμφωνα με τη ΡΑΕ, το ποσό που ζήτησε η ΔΕΗ το 2012 ήταν 681,7 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 185 εκατ. σε σχέση με αυτό του 2011 (496,7 εκατ.). Η μεγάλη αύξηση (37,2%), σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο της ΔΕΗ: «Προέκυψε κυρίως από την αντίστοιχη αύξηση στην οποία προχώρησε το Υπουργείο Οικονομικών το 2010, στους συντελεστές του ειδικού φόρου κατανάλωσης των καυσίμων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας των μη διασυνδεδεμένων νησιών.

Η αύξηση αυτή που επέβαλε το Υπουργείο Οικονομικών προκάλεσε, σύμφωνα με το έγγραφο της ΔΕΗ, μεγάλη επιβάρυνση στο κόστος παροχής των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας στα ΜΔΝ, κατά 107,2 εκατ. ευρώ το 2011. Η επιβάρυνση αυτή οδήγησε αναγκαστικά σε αντίστοιχες μεγάλες αυξήσεις των μοναδιαίων χρεώσεων ΥΚΩ για το 2012».

Μοναδικό φαινόμενο η υπερφορολόγηση

Ωστόσο, η ΡΑΕ δεν σταματά εδώ. Ευθύνες για την εκτίναξη των χρεώσεων ΥΚΩ, αλλά και γενικότερα για το ενεργειακό κόστος με το οποίο επιβαρύνονται νοικοκυριά και επιχειρήσεις επιρρίπτει και στο ίδιο το Δημόσιο, το οποίο επέβαλε νέα τριπλή φορολόγηση σε ενεργειακά προϊόντα. Τονίζει ακόμη τις στρεβλώσεις που προκαλεί στην αγορά το φόρτωμα των λογαριασμών ηλεκτρικού με κάθε είδους φόρους και τέλη, που, εκτός των άλλων, αποτελούν εμπόδια στον εξορθολογισμό των τιμολογίων.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η τοποθέτηση της ΡΑΕ, «η ηλεκτρική ενέργεια στη χώρα μας αποτελεί μοναδική, παγκοσμίως, περίπτωση καταναλωτικού προϊόντος, στο οποίο επιβλήθηκαν (ή αυξήθηκαν δραματικά) μέσα στα τελευταία δύο χρόνια τρεις διαφορετικοί ειδικοί φόροι κατανάλωσης: δύο στα καύσιμα που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη στην ηλεκτροπαραγωγή (ΕΦΚ στο φυσικό αέριο, ΕΦΚ στο πετρέλαιο που χρησιμοποιείται στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ στα νησιά), και ένας στο τελικό προϊόν (ΕΦΚ στο ηλεκτρικό ρεύμα).

Η εξαντλητική αυτή φορολόγηση του κοινωνικού αγαθού της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και η ενσωμάτωση στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, για καθαρά εισπρακτικούς λόγους, χρεώσεων που είναι τελείως άσχετες με την ηλεκτρική ενέργεια (δημοτικοί φόροι και τέλη, τέλος ΕΡΤ, ΕΕΤΗΔΕ, ΔΕΤΕ, κ.ά.), είχαν και έχουν τις δυσμενείς εκείνες επιπτώσεις που πολύ καλά γνωρίζουν οι Έλληνες καταναλωτές.

Πέραν των προφανών επιπτώσεων στο εισόδημα των καταναλωτών, η επιβολή όλων αυτών των φόρων και τελών υπέρ τρίτων έχει δημιουργήσει πολλά εμπόδια στον εξορθολογισμό των χρεώσεων για την ηλεκτρική ενέργεια, καθώς και στην ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού στην ενεργειακή αγορά».

Τέλος, να σημειωθεί ότι οι χρεώσεις ΥΚΩ προσβλήθηκαν στο ΣτΕ από την εταιρεία προμήθειας Εnerga (τότε με την επωνυμία Verbund), η οποία και δικαιώθηκε από το Ακυρωτικό Δικαστήριο. Ωστόσο, η απόφαση αφορούσε περισσότερο το τυπικό μέρος του θέματος και όχι την ουσία.

Δηλαδή, η εταιρεία εισέπραττε μεν από τους καταναλωτές της τα τέλη ΥΚΩ, αλλά η ίδια δεν μπορούσε να πουλήσει ηλεκτρική ενέργεια στα νησιά, για την ηλεκτροδότηση των οποίων εισέπραττε τις ΥΚΩ. Θεωρητικά, για τα έτη 2008 και 2009, τα οποία αφορούσε η προσφυγή, η ΔΕΗ θα έπρεπε να επιστρέψει περίπου 80 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στις χρεώσεις ΥΚΩ, τις οποίες η Energa εισέπραξε κατά τη διετία από τους πελάτες της. Ωστόσο, η απόφαση έθετε εν αμφιβόλω το δικαίωμα της ΔΕΗ να εισπράττει το τέλος ΥΚΩ, αφού η ίδια διατηρούσε και διατηρεί το δικαίωμα να πουλά ρεύμα στη νησιά.
 
Με δεδομένο όμως ότι η επιβολή της συγκεκριμένης χρέωσης είναι υποχρεωτική από το νόμο, το θέμα θα ρυθμιστεί νομοθετικά με τροπολογία που κατέθεσε ο υπουργός ΠΕΚΑ στο νομοσχέδιο για το νέο ΓΟΚ.

Επί της ουσίας, πάντως, η αγορά στα νησιά θα παραμείνει μονοπωλιακή για τη ΔΕΗ, έως ότου οριστικοποιηθεί ο Κώδικας Διαχείρισης Δικτύων στα νησιά. Το σχέδιο του κώδικα είναι έτοιμο εδώ και χρόνια. Ωστόσο, η οριστικοποίησή του, που θα σημάνει και τη λήξη του μονοπωλίου της ΔΕΗ στα νησιά, καθυστερεί για προφανείς λόγους.