Έτος βίαιης προσαρμογής σε μισθούς, επιδόματα και υπερωρίες θα αποτελέσει το 2012 για αρκετούς κλάδους και επιχειρήσεις καθώς οι αλλαγές σε κατώτατο μισθό και μετενέργεια δίνουν την ευκαιρία γρήγορης μείωσης στα κόστη, ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες ανάκαμψης της κερδοφορίας.

Πριν στεγνώσει το μελάνι του νόμου για την περικοπή των κατώτερων μισθών κατά 22% (και 32% στους νέους), δεκάδες επιχειρήσεις σήκωσαν το γάντι και ξεκίνησαν νέο γύρο περικοπών στις αμοιβές. Κινούμενες ανεξάρτητα από τις εργοδοτικές ενώσεις, καλούν τους εργαζόμενους να αποδεχθούν, μέσω επιχειρησιακών και ατομικών συμβάσεων, μείωση μισθού έως και 20%.

Σύμφωνα με δειγματοληπτικά στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, από τις 14 Φεβρουαρίου σε 45 επιχειρήσεις άνω των 50 ατόμων έγιναν επιχειρησιακές συμβάσεις με μέση περικοπή 20,04%, ενώ 3.231 μικρές επιχειρήσεις με προσωπικό κάτω από 5 εργαζομένους υπέβαλαν στο ΣΕΠΕ καταστάσεις προσωπικού με μισθούς χαμηλότερους κατά 20,63%, κατά μέσο όρο, μέσω ατομικών συμβάσεων. Τα παραπάνω αφορούν περίπου 15.000 εργαζόμενους.

Είχε προηγηθεί, τον Οκτώβριο, η ψήφιση του Ν. 4024, ο οποίος διευκόλυνε ουσιαστικά τη σύναψη επιχειρησιακών συμβάσεων. Από αυτές που υπογράφηκαν οι περισσότερες προβλέπουν πτώση των καταβαλλόμενων αποδοχών από 10% έως 40% από τα επίπεδα που προέβλεπαν οι κλαδικές και οι ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις.

Σύμφωνα με την ΤτΕ τις πρώτες 15 εβδομάδες από την ψήφιση του Ν. 4024/2011 υπογράφηκαν τουλάχιστον 109 επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, που αφορούν περισσότερους από 20.000 μισθωτούς (ή 35.000 αν περιληφθούν οι συλλογικές συμβάσεις του ΟΤΕ και της Εμπορικής). Στα 2/3 αυτών των συμβάσεων οι συμβαλλόμενοι από την εργατική πλευρά ήταν απλές ενώσεις προσώπων, όπως επιτρέπει ο νέος νόμος, ενώ στις υπόλοιπες επιχειρησιακά σωματεία.

Η ΤτΕ προβλέπει για φέτος μείωση αμοιβών κατά 9,3%-10,1% σε πραγματικούς όρους, ενώ το 2013, οπότε λήγουν πολλές συλλογικές συμβάσεις, ενδέχεται οι μέσες ονομαστικές αποδοχές να ψαλιδιστούν επιπλέον 7% στο σύνολο της οικονομίας (3% στο Δημόσιο και 9% στον ιδιωτικό τομέα).

Στις 14 Μαΐου λήγει η προθεσμία για την υπογραφή κλαδικών συμβάσεων. Το υπουργείο Εργασίας κάλεσε ήδη ενώσεις εργοδοτών και εργαζομένων να προχωρήσουν πριν από τη λήξη της προθεσμίας σε υπογραφή συμβάσεων.

Όπου αυτό δεν γίνει, οι μειώσεις στους μισθούς μπορεί να φτάσουν έως το 40% καθώς με το νέο νόμο οι αμοιβές των μισθών μπορεί να «προσγειωθούν» στο βασικό μισθό, συν τέσσερα μόνο επιδόματα (ωρίμανση, παιδιά, εκπαίδευση, βαρέα).

Μεσοσταθμική μείωση 20% στους τραπεζοϋπαλλήλους

Προσκλήσεις στους εργαζόμενους για συζητήσεις με στόχο τη μείωση του μισθολογικού κόστους στέλνουν οι τράπεζες στα σωματεία.

Την ανάγκη περικοπής των εξόδων διατύπωσε και η ΤτΕ, η οποία στην ετήσια έκθεσή της διαπιστώνει ότι η μείωση των λειτουργικών εξόδων των τραπεζών κατά 7,1% στο εννεάμηνο του 2011 δεν φτάνει και προειδοποιεί ότι «ο περαιτέρω εξορθολογισμός του κόστους αποτελεί επιτακτική ανάγκη».

Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα πρόσκληση προς το σωματείο των εργαζομένων στάλθηκε από τη διοίκηση της Alpha Bank. Στόχος να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για μεσοσταθμική μείωση μισθών της τάξης του 20%. Είχαν προηγηθεί η Εθνική και η Τράπεζα Πειραιώς που συμφώνησαν με τους συλλόγους εργαζομένων αντίστοιχη μεσοσταθμική μείωση.

Σε συμφωνία κατέληξε και η Εμπορική Τράπεζα με τον σύλλογο εργαζομένων, ενώ μειώσεις από 5% έως 20% επιβλήθηκε στους εργαζόμενους της νέας Proton για μισθούς άνω των 3.000 ευρώ.

Ξανανοίγει το θέμα των μισθών η διοίκηση του ΟΤΕ

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο ΟΤΕ, η διοίκηση του οποίου είχε υπογράψει συμφωνία για μειώσεις μισθών και για διατήρηση των θέσεων εργασίας με το σωματείο. Όπως ξεκαθάρισε η διοίκηση του Οργανισμού την προηγούμενη εβδομάδα, στόχος του ομίλου είναι να περικόψει το εργασιακό κόστος στη σταθερή τηλεφωνία Ελλάδας στο 22-23% των εσόδων, από 35% σήμερα, σε 3 - 4 χρόνια.

Μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι δεν ανοίγουν τα χαρτιά τους. Στην πράξη, ωστόσο, οι περισσότεροι επεξεργάζονται όλα τα σενάρια. Μάλιστα, αρκετοί που αντιστέκονται στη λογική μείωσης των αποδοχών αναφέρουν ότι πολλά θα κρίνει η κίνηση και των ανταγωνιστών τους.

Σε αυτό το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι, είναι χαρακτηριστικό ότι κλαδικές ενώσεις δέχονται μηνύματα από τις επιχειρήσεις να μην προχωρήσουν σε υπογραφή κλαδικών συμβάσεων, απειλώντας μάλιστα, ότι αν δεν εισακουστούν, θα αποχωρήσουν από τις εργοδοτικές οργανώσεις.

Κορυφαίο στέλεχος εμποροβιομηχανικού ομίλου αναφέρει ότι, εφόσον όλες οι αξίες υποτιμώνται, οι μισθοί επίσης οφείλουν να προσαρμοστούν σε χαμηλότερο επίπεδο, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικά παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες.

«Τα προηγούμενα χρόνια της ευμάρειας, οι αυξήσεις δίνονταν με τρόπο απερίσκεπτο. Η αύξηση του τζίρου των επιχειρήσεων, η αναπτυσσόμενη ζήτηση αλλά και το ευρύτερο μοντέλο ανάπτυξης βασισμένο στην κατανάλωση οδήγησαν ολόκληρη την αλυσίδα της οικονομίας σε διόγκωση και των αμοιβών. Σήμερα, αυτά τα επίπεδα μισθών δεν αντέχουν. Εκτός από τις απολύσεις, που ήδη είναι μια δυσάρεστη, πλην αναγκαία πραγματικότητα, είναι απαραίτητη η συνολική μείωση των αμοιβών. Δυστυχώς, λεφτά δεν υπάρχουν πια».

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ πάνω από 4 στις 10 επιχειρήσεις θα προβούν σε μειώσεις μισθών ή ωρών εργασίας υπαλλήλων το επόμενο εξάμηνο. Επιπλέον, σχεδόν 3 στους 10 δηλώνουν ότι είναι πιθανόν να προχωρήσουν σε κάποιου είδους περικοπή.

Πρακτικά, δηλαδή, η πλειονότητα των επιχειρήσεων ετοιμάζεται για μειώσεις.

Για να μην υπάρχουν αυταπάτες, και χωρίς τη νέα νομοθεσία, αρκετές είναι οι επιχειρήσεις οι οποίες έχουν προβεί λόγω κρίσης και έλλειψης ρευστότητας σε περικοπές με μειώσεις ωρών εργασίας, εκ περιτροπής απασχόληση κ.τ.λ.

Μέχρι σήμερα, ακόμη και εταιρίες που το 2011 προχώρησαν σε επενδύσεις, αυξάνοντας τους απασχολουμένους, προσπάθησαν παράλληλα να περικόψουν τα κόστη λειτουργίας. Για παράδειγμα, ο όμιλος Φουρλή διατήρησε τα μισθολόγια έως το ποσό των 1.500 ευρώ μικτά αμετάβλητα, αλλά προέβη σε μείωση μισθών για τους υψηλόμισθους εργαζομένους.

Αντιθέτως, η Sprider, ήδη από το καλοκαίρι του 2011 μείωσε μισθούς έως και 20%, ενώ αντίστοιχες μειώσεις και τετραήμερη απασχόληση εισηγήθηκε και ο όμιλος NotosCom.

Κόντρα στο ρεύμα επιχειρήσεις όπως η Jumbo

Στον αντίποδα όλων αυτών, ωστόσο, υπάρχουν κι εκείνοι που θεωρούν εντελώς λανθασμένη την περιοριστική πολιτική μισθών. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχουν ήδη εργοδοτικές οργανώσεις, όπως π.χ. ο ΣΕΛΠΕ, που έχουν δεσμευτεί με την υπογραφή κλαδικής σύμβασης για τη διατήρηση των συμβάσεων εργασίας και το 2012.

Επίσης, ο όμιλος Jumbo, και ειδικότερα ο διευθύνων σύμβουλός του Απ. Βακάκης, αναφέρει ότι η εταιρία ακολουθεί την ακριβώς αντίθετη τακτική από αυτήν που υιοθετεί η κυβέρνηση και υπαγορεύει το μνημόνιο.

«Δεν μπήκαμε στη λογική μείωσης μισθών. Θεωρούμε ότι είναι εντελώς λανθασμένη και αντιαναπτυξιακή μέθοδος. Είναι γεγονός βέβαια πως η εταιρία διατηρούσε πάντοτε λελογισμένα κοστολόγια, είτε αφορούσε μισθώματα, είτε άλλα λειτουργικά κόστη, είτε μισθούς. Αλλά αν μειώσεις πολύ τις αμοιβές των εργαζομένων θα χάσεις τους ικανότερους και θα μείνεις με τους υπόλοιπους. Όταν υπάρχουν κρίσεις, οι άνθρωποι πρέπει να πορεύονται ενωμένοι και όταν υπάρχουν καταστροφές οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι δημιουργικοί», υπογραμμίζει ο κ. Βακάκης.

Να σημειωθεί, τέλος, ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ, θεωρεί ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο που αντιμετωπίζουν δεν είναι το ύψος των μισθών, αλλά το μη μισθολογικό κόστος (εισφορές, ΦΠΑ, φόροι, ενέργεια κ.τ.λ.).

Οι μεταφορές

Αναστάτωση προκαλούν και στους κόλπους των εργαζομένων στις ΔΕΚΟ οι αλλαγές που προωθούνται στα εργασιακά και περιλαμβάνουν την άρση της μονιμότητας, τις περικοπές επιδομάτων και το πάγωμα των ωριμάνσεων.

Μέσα σε κλίμα έντονης ανησυχίας, εξελίσσονται οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους εργαζομένους και τις διοικήσεις των φορέων των αστικών συγκοινωνιών.

Ειδικότερα, η διοίκηση της ΣΤΑΣΥ (μετρό, ηλεκτρικός σιδηρόδρομος, τραμ) έχει καλέσει ήδη εδώ και ένα δεκαήμερο τους εργαζομένους ώστε να ξεκινήσει ο διάλογος για την υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας.

Επιθυμία της ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων αλλά και της διοίκησης της ΣΤΑΣΥ είναι να έχει ολοκληρωθεί ο διάλογος πριν από τις εκλογές.

Ένα βήμα πιο πίσω, οι εργαζόμενοι στις οδικές συγκοινωνίες (ΟΣΥ) έχουν προσκληθεί και αυτοί σε διαπραγματεύσεις, οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν τις προσεχείς ημέρες. Έως σήμερα, και εν αναμονή των νέων ΣΣΕ, εφαρμόζονται οι συμβάσεις του 2009, ενώ ήδη οι εργαζόμενοι έχουν υποστεί μειώσεις της τάξης του 40% εξαιτίας των περικοπών που έχουν γίνει τον τελευταίο χρόνο στον δημόσιο τομέα.


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.