Τελευταία στη λίστα με τους ελκυστικούς προορισμούς επενδύσεων σε ακίνητα στην Ευρώπη βρίσκεται φέτος η Ελλάδα και η Αθήνα, με βάση την ετήσια έρευνα των PricewaterhouseCoopers (PwC) και Urban Land Institute (ULI) για τις τάσεις στον τομέα του real estate στη Γηραιά Ηπειρο.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι πιο ελκυστικές επενδύσεις θα είναι οι τουριστικές σε τουριστικές περιοχές εκτός πόλης. Η κρίση της Ελλάδας επηρεάζει την αγορά ακινήτων και οι όποιες προοπτικές ανάπτυξης θα εμφανιστούν μεσοπρόθεσμα με κύριο άξονα το πρόγραμμα αξιοποίησης των ακινήτων του Δημοσίου υποστηρίζει ο Βασ. Βύζας, Partner και επικεφαλής του κλάδου ακινήτων της PricewaterhouseCoopers (PwC) στην Ελλάδα.

Ο Πρόεδρος του ULI Ελλάδας & Κύπρου Γιώργος Καμπουρόπουλος, τονίζει ότι ο μοχλός ανάπτυξης της αγοράς ακινήτων και το μέλλον της θα είναι στον ιδιωτικό τομέα ο Τουρισμός και στον Δημόσιο η αξιοποίηση της Δημόσιας ακίνητης περιουσίας από επενδυτικούς οργανισμούς του εξωτερικού που θέλουν να τοποθετηθούν μέσα στην κρίση.

Από την έρευνα (Emerging Trends in Real Estate® Europe 2012) προκύπτει πως η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει τον κλάδο των ακινήτων στην Ευρώπη σε σημαντική αβεβαιότητα, ενώ φέτος προτιμώνται οι «ασφαλείς αγορές» (safe havens) και όχι αυτές με υψηλές προοπτικές ανάπτυξης. Επίσης, οι εναλλακτικές μορφές επένδυσης παρουσιάζουν περισσότερο ενδιαφέρον από τις παραδοσιακές μορφές ιδιοκτησίας. Η ανάπτυξη της αγοράς real estate εξαρτάται από τη δανειοδότηση των τραπεζών και την κατάσταση του χρηματοπιστωτικού κλάδου

Κωνσταντινούπολη, Μόναχο, Βαρσοβία, Βερολίνο και Στοκχόλμη είναι οι ελκυστικότερες αγορές για επενδύσεις.

Το 2012 σηματοδοτεί μία εποχή που τα πρώτα χρόνια θα έχει περισσότερα αρνητικά παρά θετικά στην αγορά ακινήτων, (οι τάσεις θα είναι περισσότερο αρνητικές) σύμφωνα με την έρευνα όπου συμμετείχαν πάνω από 600 στελέχη από κορυφαίες εταιρείες του κλάδου. Η έρευνα προβλέπει ότι αυτή τη χρονιά, οι χρηματοδοτήσεις για την ιδιοκτησία των ακινήτων θα μειωθούν σημαντικά, λόγω της προσπάθειας των τραπεζών να αντιμετωπίσουν τις ρυθμιστικές και μακροοικονομικές πιέσεις που υφίστανται. Η απομόχλευση δεν θα απελευθερώσει κεφάλαια για δανεισμό, οι οφειλές θα γίνουν πιο βραχυπρόθεσμες και υψηλές, ενώ θα καταστεί αναγκαία η ανεύρεση εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης.

«Η μεγάλη αστάθεια επηρεάζει τους παρόχους των κεφαλαίων και δανεισμού. Λειτουργούμε σε ένα περιβάλλον όπου είναι δύσκολο να κάνουμε προβλέψεις» υποστηρίζει ο Joe Montgomery, Διευθύνων Σύμβουλος της ULI Ευρώπης. «Η αβεβαιότητα ως προς το μέγεθος της έκθεσης των τραπεζών σε περίπτωση κρατικής χρεοκοπίας, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα για τις ρυθμιστικές αλλαγές που θα επέλθουν, έχει προκαλέσει την παράλυση σημαντικών στοιχείων των κεφαλαιαγορών».

Ο John Forbes, επικεφαλής του κλάδου real estate της PwC και συντάκτης της μελέτης, σχολιάζει: «Το 2012 η προσοχή όλων θα εστιάσει στο δανεισμό. Επικρατεί γενική απαισιοδοξία σχετικά με τη διαθεσιμότητα δανείων αυτή τη χρονιά και το σημαντικότερο είναι ότι οι πάροχοι των δανείων είναι οι πλέον απαισιόδοξοι. Μόνο 6% των παρόχων δανείων πιστεύουν ότι θα υπάρχει όση διαθεσιμότητα δανείων όσο υπήρχε το 2011, το 42% ότι θα υπάρξει κάποια μείωση και το 52% ότι θα μειωθεί σημαντικά. Αυτό αποτελεί πολύ μεγάλη πρόκληση για τους περισσότερους αλλά θα δημιουργήσει και ευκαιρίες για άλλους, και συγκεκριμένα για τους επενδυτές κεφαλαίων που δεν βασίζονται ιδιαίτερα στο δανεισμό, αυτούς που θα μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που θα προκύψουν από την απομόχλευση των τραπεζών και την είσοδο νέων παρόχων δανείων στην αγορά.

Τα καλά νέα είναι ότι οι συμμετέχοντες είναι πολύ αισιόδοξοι ως προς τη διαθεσιμότητα ιδίων κεφαλαίων. Πολλά υποσχόμενη είναι η ανταπόκριση των θεσμικών επενδυτών, καθώς 65% πιστεύουν ότι τα ίδια κεφάλαια θα είναι αρκετά πιο διαθέσιμα, ενώ 10% ότι θα είναι πολύ πιο διαθέσιμα.» Σύμφωνα με τη μελέτη, το 2012 είναι η χρονιά για ανεύρεση καινούριων ευκαιριών τόσο για μακροπρόθεσμες όσο και βραχυπρόθεσμες μη-βασικές επενδύσεις.

Μακροπρόθεσμα συστήνονται, μεταξύ άλλων:
* πάρκα φωτοβολταϊκής και αιολικής ενέργειας, τα οποία χαρακτηρίζονται από τους
συμμετέχοντες ως αναπτυσσόμενες αγορές,
* Εγκαταστάσεις αερίου, καθώς και
* Κέντρα υγείας, νοσοκομεία και κέντρα επεξεργασίας δεδομένων, τα οποία θεωρούνται
σταθερές πηγές εισοδήματος.

Για βραχυπρόθεσμες μη-βασικές επενδύσεις προτείνονται, μεταξύ άλλων:
* κτήρια για ανακαίνιση στα περίχωρα μεγάλων πόλεων,
* φθηνά ξενοδοχεία, ειδικότερα στις περιοχές Waterloo, Paddington, King’s Cross ή
Bishopsgate του Λονδίνου (οι συμμετέχοντες συστήνουν την αγορά γραφείων και τη
μετατροπή τους σε κατοικίες),
* Mezzanine financing σε εταιρείες οικιστικής ανάπτυξης, καθώς και
* σπίτια στο Λονδίνο τα οποία μπορούν να μεταπωληθούν σε ιδιώτες από την Ελλάδα και την Ιταλία, οι οποίοι αναζητούν κατοικία σε μία χώρα, που παρά την ύφεσή της, παραμένει πιο οικονομικά σταθερή από τη δική τους.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι επενδυτές θα συνεχίσουν να αποφεύγουν να εστιάσουν τη στρατηγική τους σε μία συγκεκριμένη χώρα, πόλη ή κλάδο, και θα προτιμήσουν μεμονωμένες συμφωνίες βάσει περιουσιακών στοιχείων. «Καμία περιοχή δεν είναι σήμερα ‘must-buy’», αναφέρεται στην έρευνα.

Οι αξίες σε ευρωπαϊκές πόλεις «δεν μπορεί να χαρακτηριστούν ως ελκυστικές», αφού περισσότερες από τις μισές βρίσκονται χαμηλότερα στην κατάταξη για επενδύσεις από πέρυσι, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων πόλεων όπως το Λονδίνο, η Φρανκφούρτη, η Κοπεγχάγη, η Μαδρίτη και η Ρώμη. Οι πόλεις που κατατάσσονται υψηλότερα στην έρευνα βρίσκονται στη Δυτική ή Βόρειο Ευρώπη, ή σε αναπτυσσόμενες περιοχές στα ανατολικά.

Οι πέντε καλύτερες αγορές είναι:

* Κωνσταντινούπολη: Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, η Κωνσταντινούπολη είναι πρώτη στην κατάταξη τόσο για επενδύσεις όσο και για ανάπτυξη, ως επί το πλείστον λόγω της σταθερής οικονομικής της ανάπτυξης και των δημογραφικών της στοιχείων (αναπτυσσόμενος νεανικός πληθυσμός). Ο κλάδος της λιανικής έχει μεγάλες προοπτικές, καθώς η κατανάλωση αυξάνεται και εισέρχονται μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες. Σύμφωνα με τη μελέτη, η Τουρκία είναι ελκυστική για επενδύσεις, λόγω των μακροπρόθεσμων προοπτικών της.

* Μόναχο: Το Μόναχο κατατάσσεται δεύτερο στην έρευνα. Έχοντας τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας στη Γερμανία, η οικονομία του Μονάχου θεωρείται ότι ευημερεί παρά την οικονομική κρίση. Είναι ελκυστική για επενδύσεις λόγω της φήμης της ως ‘safe-haven’, της ύπαρξης μιας αγοράς με επαρκή ρευστότητα, η οποία είναι πιο σταθερή από αυτή της Φρανκφούρτης.

* Βαρσοβία: Κατατάσσεται στην τρίτη θέση, περισσότερο από τους ξένους επενδυτές παρά από τους εγχωρίους. Οι επενδυτές προσδοκούν ότι η πόλη θα εξελιχθεί σε οικονομικό κέντρο της Ανατολικής Ευρώπης, γεγονός που θα δώσει ώθηση στον κλάδο των γραφείων. Ο κλάδος της λιανικής είναι επίσης ελκυστικός, αφού η πόλη έχει προσελκύσει διεθνείς εμπόρους. Ο κλάδος θα παραμείνει δυνατός λόγω των χαμηλών ποσοστών κενών χώρων λιανικής και της περιορισμένης προσφοράς.

* Βερολίνο: Το Βερολίνο είναι η πιο ελκυστική αγορά για επενδύσεις σε κατοικίες στην Ευρώπη και βρίσκεται τέταρτο στην κατάταξη. Η ελκυστικότητα της πόλης βασίζεται, όπως και του Μονάχου, στη σταθερότητα της οικονομίας και αυτό δείχνει ότι οι συμμετέχοντες αναζητούν περισσότερη ασφάλεια στις σημερινές αγορές.

* Στοκχόλμη: Η Στοκχόλμη, πέμπτη στην κατάταξη, προτιμάται από επενδυτές επίσης για την ασφάλεια που προσφέρει. Η πόλη αυτή , αλλά και η Σουηδία γενικότερα, έχουν εντυπωσιάσει τους επενδυτές με την καλή τους οικονομική απόδοση κατά τη διάρκεια της ύφεσης. Θεωρείται μία από τις πιο δυνατές αγορές στην Ευρώπη, λόγω του σημαντικού δημόσιου χρηματοπιστωτικού τομέα και της σταθερής οικονομίας που βασίζεται κυρίως στις εξαγωγές.

Εκτός από την Κωνσταντινούπολη που παραμένει σταθερά στην κορυφή ως αγορά για επενδύσεις και ανάπτυξη γης, η έρευνα υπογραμμίζει και άλλες τάσεις στην αγορά:

* Η άνοδος της Μόσχας ως επενδυτικού μαγνήτη. Από τους συμμετέχοντες στη Ρωσία, 82% αναμένουν ότι θα υπάρξει αύξηση κεφαλαίου στον κλάδο του real estate φέτος και 75% ότι θα αυξηθούν τα κέρδη.

* Η πτώση του Λονδίνου στην κατάταξη για νέες και υφιστάμενες επενδύσεις και ανάπτυξη γης. Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με τη δυσκολία ανεύρεσης κεφαλαίων, το μεγάλο ανταγωνισμό και τις τιμές που είναι έτοιμες να ξεφουσκώσουν.

* Η πιθανότητα ότι οι επενδύσεις θα αυξηθούν σε μόνο λίγες από τις 27 αγορές που αναφέρονται στην έρευνα. Προβλέπουν μεγαλύτερες επενδύσεις στο ένα τέταρτο των πόλεων – Βερολίνο, Αμβούργο, Κωνσταντινούπολη, Λονδίνο, Μόσχα, Μόναχο και Στοκχόλμη – αλλά πιστεύουν ότι η αξία των κεφαλαίων και τα ενοίκια πιθανόν να παραμείνουν σταθερά παρά να αυξηθούν ως αποτέλεσμα των επενδύσεων.

Οι πιο αισιόδοξοι για την κερδοφορία των επιχειρήσεών τους μέσα στους επόμενους μήνες, ήταν οι συμμετέχοντες από την Τουρκία και την Ιρλανδία - οι οποίοι πιστεύουν ότι η οικονομία τους έχει ξεπεράσει τα χειρότερα. Οι λιγότερο αισιόδοξοι ήταν οι συμμετέχοντες από την Τσεχία, τη Γαλλία και την Πορτογαλία.