Σε κλίμα ανασφάλειας ακόμη και για την προσωπική τους ακεραιότητα λειτουργούν οι επιχειρηματίες του αθηναϊκού κέντρου, οι οποίοι με αφορμή τα επεισόδια της Κυριακής επισημαίνουν για μία ακόμη φορά τα προβλήματα που συνθλίβουν την εμπορική δραστηριότητα στην περιοχή.

Πολλοί παράγοντες του εμπορίου εκτιμούν ότι η Αθήνα κινδυνεύει να γίνει η πρώτη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα στης οποίας το ιστορικό κέντρο δεν θα υπάρχει εμπορική δραστηριότητα.

Ήδη τα λουκέτα έχουν ξεπεράσει στους περιφερειακούς δρόμους του κέντρου το 30%, ενώ συμπεριλαμβανομένων των στοών το ποσοστό των ανοίκιαστων καταστημάτων ξεπερνά το 50% του διαθέσιμου χώρου. Το 35% των εμπορικών χώρων στην οδό Σταδίου είναι επίσης ανοίκιαστο, ενώ το 26% αγγίζει το ποσοστό στην οδό Ακαδημίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2011 η άλλοτε προκλητικά ακριβή οδός Ερμού υποχώρησε αισθητά στη λίστα των ακριβότερων εμπορικών δρόμων παγκοσμίως και από την πρώτη δεκάδα όπου βρισκόταν το 2008 κατρακύλησε στην 22η θέση.

Σύμφωνα με πρόσφατη διεθνή μελέτη της Cushman & Wakefield, τα ενοίκια στις μεγαλύτερες εμπορικές πιάτσες στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη έχουν σημειώσει από τις μεγαλύτερες μειώσεις των τελευταίων ετών, και μάλιστα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Η πτώση στην Ερμού τον Ιούνιο του 2011 κυμάνθηκε στο 11,4% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2010, φθάνοντας τα 195 ευρώ ανά τ.μ. τον μήνα ή 2.340 ευρώ ανά τ.μ. τον χρόνο.

Το Κολωνάκι, και ειδικότερα η Τσακάλωφ, έχει υποστεί σαφώς μεγαλύτερο πλήγμα και η πτώση διαμορφώνεται σε ετήσια βάση στο 17,9%, ενώ τα ενοίκια βρίσκονται, κατά μέσο όρο, περίπου στα 115 ευρώ ανά τ.μ. τον μήνα ή 1.380 ευρώ ανά τ.μ. τον χρόνο.

Παρά τη μείωση των ενοικίων, ωστόσο, και τις ανακατατάξεις εμπορικών αλυσίδων, και επί της -εμβληματικής για την αγορά- οδού Ερμού παραμένουν κενά καταστήματα, καταδεικνύοντας αφενός τα σημάδια της ύφεσης και αφετέρου τα προβλήματα που αντιμετωπίζει καθημερινά η περιοχή, λόγω του παραεμπορίου, των αναταραχών, των διαδηλώσεων, αλλά και της βίας που ξεσπά πλέον τακτικά.

Η κατάσταση δεν πλήττει πια μόνο τις μικρές επιχειρήσεις, που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά λόγω τόσο της ύφεσης όσο και των άλλων δεινών, αλλά και μεγαλύτερους παίκτες της αγοράς.

Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου των Αττικών Πολυκαταστημάτων, Κων. Λαμπρόπουλος, εκτιμά ότι από το ποσοστό του -15% που εμφάνισε πτώση τζίρου το κεντρικό πολυκατάστημα στο City Link, το 10% αποδίδεται σε απώλεια πωλήσεων λόγω διαδηλώσεων και επεισοδίων.

Η αλυσίδα Public εκτιμά ότι οι απώλειες από τις πορείες είναι σημαντικές, αν και δεν είναι ποσοτικοποιημένες. Τα άλλα βιβλιοπωλεία του κέντρου (Ιανός, Παπασωτηρίου, Ελευθερουδάκης) δηλώνουν ότι έχασαν την πλέον εμπορική περίοδο του χρόνου, τον Ιούλιο, εξαιτίας του κινήματος των Αγανακτισμένων.

Κάποιοι αποφασίζουν να κατεβάσουν ρολά σε περιοχές όπου τα καταστήματά τους δεν μπορούν να αποδώσουν. Η γνωστή αλυσίδα Zara εξαναγκάστηκε να κλείσει το κατάστημα της Ομόνοιας εξαιτίας της άθλιας εικόνας της περιοχής και της πτώσης στην καταναλωτική κίνηση στο κέντρο.

Το έτερο κατάστημα της αλυσίδας στην Κοραή, το οποίο στεγάζεται σε διατηρητέο κτίριο, έχει υποστεί πάνω από πέντε φορές σοβαρές ζημιές και παρότι συνεχίζει να αποδίδει αποτελεί πονοκέφαλο λόγω της θέσης του. Μετακόμιση από την οδό Κολοκοτρώνη στην... ασφαλέστερη οδό Ερμού έκανε και ο όμιλος Η&Μ, αφήνοντας το συγκρότημα που διαχειρίζεται ο όμιλος Χαραγκιώνη με έναν μόνο ενοικιαστή.

Η αλυσίδα Sprider έχει ήδη αποχωρίσει από την Ερμού, αφού το ένα κατάστημά της κάηκε το 2008 και το δεύτερο έκλεισε λόγω χαμηλής αποτελεσματικότητας.

Σύμφωνα με τον Ν. Γιαννέτο, μέλος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, τα γεγονότα βίας εκτός του ότι απομακρύνουν τους καταναλωτές προακλούν φόβο σε καταστηματάρχες και εργαζόμενους. Σύμφωνα με τις προτάσεις του ΕΣΑ, προτεραιότητα είναι η αποκατάσταση της πρόσβασης στο κέντρο, η καθαριότητα και ο κατάλληλος φωτισμός.

«Τα τελευταία χρόνια, σημαντικές περιοχές του κέντρου εγκαταλείφθηκαν από τους ιθύνοντες, με αποτέλεσμα οι πολίτες να αποσυρθούν κι εκείνοι σταδιακά», σημειώνει ο κ. Γιαννέτος, ο οποίος θεωρεί ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα έτσι ώστε το αθηναϊκό κέντρο να ζωντανέψει.

Πέρα όμως από τις συνέπειες της βίας και της πλημμελούς αστυνόμευσης, η εμπορική εικόνα της Αθήνας έχει επηρεαστεί αρνητικά κυρίως από μια σειρά οικονομικών παραγόντων.

Το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια προστέθηκε 1,5 εκατ. τετραγωνικά μέτρα νέων εμπορικών χώρων κυρίως στην περιφέρεια της Αθήνας, έφερε σημαντική αλλαγή στην κατανάλωση και στον εμπορικό χάρτη.

Έτσι, μερίδιο από την παραδοσιακή αγορά του κέντρου μετατοπίστηκε στα εμπορικά κέντρα και στις νέες εμπορικές πιάτσες (Μαρούσι, οδός Πειραιώς, Μεσόγεια κ.α.), ενώ περιοχές όπως η Πατησίων και τα Εξάρχεια έχασαν το 50% της εμπορικής ισχύος τους. Η μετεξέλιξη, αν και άναρχη, όπως σημειώνουν μικρομεσαίοι έμποροι, μοιάζει αναπόφευκτη όσο αλλάζει φυσιογνωμία η ίδια η πόλη.