Στο χείλος του γκρεμού βρίσκονται οι περισσότερες τεχνικές εταιρίες στην Ελλάδα, θα αναφέρουν οι επιστολές που ετοιμάζονται να στείλουν στον νέο υπουργό Υποδομών Μ. Βορίδη οι διοικήσεις των εργοληπτικών οργανώσεων.

Από τα στοιχεία που συλλέγουν οι επιχειρήσεις προκύπτει πως τις τελευταίες εβδομάδες η κατάσταση στον τομέα των δημόσιων έργων επιδεινώθηκε περισσότερο, ενώ την ίδια στιγμή εξαγγέλλονταν πρωτοβουλίες για επιτάχυνσή τους.

Γι' αυτό και θεωρούν πως ο νέος υπουργός πρέπει να κινηθεί σε τρία - τέσσερα μέτωπα, τα οποία μπορούν να δώσουν ανάσα στον κλάδο, γιατί διαφορετικά τα «λουκέτα» θα πολλαπλασιαστούν.

Πρώτο μέτωπο είναι η πολυδιαφημισμένη απεμπλοκή των πέντε μεγάλων συγχρηματοδοτούμενων οδικών αξόνων. Υποτίθεται πως εδώ και εβδομάδες θα είχε ανακοινωθεί η λύση, ώστε να συνεχιστεί η χρηματοδότηση από τις τράπεζες, καθώς υπήρξαν επαφές και σχετικές εγκρίσεις από την Κομισιόν, στην οποία κατατέθηκε το σχετικό σχέδιο.

Εκτιμάται πως η επανεκκίνηση των πέντε οδικών αξόνων θα δημιουργήσει 70.000 θέσεις εργασίας και μπορεί να περιορίσει την ύφεση κατά 2% του ΑΕΠ!

Οι κατασκευαστικές (ελληνικές και ξένες) που έχουν υπογράψει τις συμβάσεις παραχώρησης φορτώνουν τις ευθύνες στις τράπεζες, οι οποίες σταμάτησαν τη χρηματοδότηση από τον Νοέμβριο του 2010.

Εν τω μεταξύ, οι εργολάβοι έχουν εισπράξει περίπου 800 εκατ. ευρώ από τα διόδια στους 5 οδικούς άξονες, με τα έργα «παγωμένα».

Δεύτερο μέτωπο, το οποίο δείχνει και την πλήρη αποδιάρθρωση του κρατικού μηχανισμού, είναι το ότι, όπως είχε γράψει προ ημερών το Euro2day, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το υπουργείο Ανάπτυξης έχουν προεγκρίνει μακρύ κατάλογο έργων του ΕΣΠΑ, που όμως προχωρούν με αργούς ρυθμούς εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας των τελευταίων εβδομάδων και της στενότητας του κρατικού ταμείου.

Τα περισσότερα είναι κλασικά δημόσια έργα (οδικοί άξονες, περιβαλλοντικά, κ.λπ.). Επίσης υπάρχουν και περιπτώσεις όπου αποπληρώνονται εργολάβοι μέσω του ΕΣΠΑ προκειμένου να προχωρήσουν υφιστάμενες συμβάσεις που έχουν παγώσει εξαιτίας οφειλών του Δημοσίου.

Επιπλέον, όπως επισημαίνουν στελέχη των κατασκευαστικών, η «Ομάδα Δράσης» (task force), υπό τον κ. Χ. Ράιχενμπαχ, έχει εντοπίσει αρκετά έργα (τα περισσότερα δεν είναι κλασικά δημόσια έργα), που μπορούν επίσης να προχωρήσουν.

Και σε αυτήν την περίπτωση, η κρατική μηχανή αδρανεί, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλονται από διάφορους φορείς εντός του Δημοσίου.

Τρίτο μέτωπο οι εργολήπτες θεωρούν τα αυξανόμενα κρούσματα αδιαφάνειας. «Τα έργα βρίσκονται στο μηδέν, η αδιαφάνεια στο κόκκινο», είναι η μόνιμη επωδός των εργολάβων, οι οποίοι υποστηρίζουν πως σε σημαντικούς διαγωνισμούς, που προωθούνται στην τοπική αυτοδιοίκηση και όχι μόνο, οι αρμόδιοι χρησιμοποιούν παράθυρα της νομοθεσίας για να... φωτογραφίζουν τους αναδόχους.

Δημοτικοί άρχοντες και άλλες υπηρεσίες αξιοποιούν το σύστημα μελέτη - κατασκευή, προσκαλούν περιορισμένο αριθμό εργοληπτών, βάζουν ειδικούς όρους ή προχωρούν ακόμα και σε απευθείας αναθέσεις.

Εσχάτως, οι επιτήδειοι καταφέρνουν να προσπερνούν ακόμα και την περίφημη «Διαύγεια», στην οποία υποχρεώνονται να δημοσιεύουν αποφάσεις για τα έργα οι δημόσιοι φορείς: καθυστερούν τη δημοσίευση ώστε ο ενδιαφερόμενος να μην έχει το χρονικό περιθώριο που δίνει ο νόμος να παρέμβει!

Τέταρτο μέτωπο είναι τα περίφημα νέα έργα τα οποία (λόγω έλλειψης πόρων) απλώς εξαγγέλλονται. Οι εξαγγελίες ξεκινούν από τη νέα γραμμή (4) του μετρό και καταλήγουν στις επεκτάσεις της Αττικής Οδού (με εκκρεμότητες όπως το αν θα επεκταθεί η υφιστάμενη σύμβαση με την κοινοπραξία ή αν θα γίνει νέος διαγωνισμός, αν θα κατασκευαστεί η σήραγγα στον Υμηττό κ.λπ.).

Μία άλλη κατηγορία έργων «σέρνεται» για χρόνια, εν μέσω προχειρότητας από τις υπηρεσίες και καθυστερήσεων στις μελέτες.

Τέτοια παραδείγματα είναι ο άξονας Ελευσίνας - Θήβας, το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου και μικρότερα έργα στα λιμάνια και στα αεροδρόμια (αρκετά πάγωσαν εξαιτίας των σχεδίων ιδιωτικοποιήσεων).

Από το 2004 έως σήμερα ο αριθμός των εργοληπτικών εταιριών από την 7η έως και την 3η τάξη μειώθηκε κατά 22,2%, από τα 712 στα 554 (δηλαδή κατά 158 εταιρίες). Ειδικά σε ό,τι αφορά τις μεγαλύτερες εταιρίες (7ης τάξης), από 14 περιορίστηκαν σε 9 (πτώση 35,7%).

Ωστόσο, η μείωση του αριθμού δεν σήμανε και καλύτερες συνθήκες για όσες απέμειναν. Είναι ενδεικτικό ότι ενημερότητα πτυχίου δεν διαθέτουν σήμερα 88 από τις 554 εταιρίες.