Σκληρό "κατενάτσιο" στις διαδοχικές υποβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας παίζουν πλέον οι τράπεζες, επιδιώκοντας, με την "πλάτη" του Δημοσίου, να αντισταθμίσουν τις απώλειές τους σε επίπεδο ρευστότητας.

Η τελευταία υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τη Fitch κατά τρεις βαθμίδες (σε "Β+" από "ΒΒ+"), παρότι σηματοδοτεί τη βύθιση της αξιολόγησής μας ολοκληρωτικά στην κατηγορία "σκουπιδιών", βρήκε το τραπεζικό σύστημα προετοιμασμένο.

Με δεδομένο ότι η υποβάθμιση ήταν προδιαγεγραμμένη εδώ και τουλάχιστον δύο μήνες και πιθανή από τον περασμένο Φεβρουάριο, οι τράπεζες είχαν φροντίσει να αυξήσουν τα ενέχυρα στις καλυμμένες ομολογίες και στις τιτλοποιήσεις ώστε να εξασφαλίσουν ότι δεν θα μειωθούν οι αξιολογήσεις τους.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στις 6 Μαΐου η Εθνική Τράπεζα εξασφάλισε πιστοληπτική αξιολόγηση "Α-" από τη Fitch για σειρές καλυμμένων ομολόγων ύψους 1,8 δισ. ευρώ, με κάλυψη ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια.

Το τραπεζικό σύστημα όμως ήταν προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει και τις συνέπειες από τη μείωση της αξίας των ενεχύρων που προκαλούν η υποβάθμιση της Fitch και η οριστική απώλεια της αξιολόγησης investment grade για τη χώρα.

Για να αναπληρώσουν τη ρευστότητα που χάνουν από το αυτόματο κούρεμα της αξίας των ενεχύρων οι τράπεζες προσφεύγουν σε ένα έξυπνο και απολύτως νόμιμο τρικ, του οποίου το αποτέλεσμα παραπέμπει στο θαύμα του γάμου της Κανά.

Αυξάνουν, δηλαδή, την αξία των υφιστάμενων εγγυήσεων που τους έχει παράσχει το Δημόσιο. Και το κάνουν ανεβάζοντας το επιτόκιο των ειδικών ομολόγων με εγγύηση του Δημοσίου, που έχουν εκδώσει και έχουν καλύψει οι ίδιες. Με την άνοδο του επιτοκίου αυξάνεται αυτόματα η ονομαστική αξία του ειδικού ομολόγου και επομένως η ρευστότητα που μπορούν να αντλήσουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Πρόσφατα, δύο τουλάχιστον ελληνικές τράπεζες ανακοίνωσαν ότι αυξάνουν το κουπόνι σε σειρά εκδόσεων ομολόγων τους, τα οποία φέρουν την εγγύηση του Δημοσίου, έως και 8 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως. Δηλαδή, από τρίμηνο Euribor συν 4% το επιτόκιο διαμορφώθηκε σε τρίμηνο Euribor συν 12%.

Με δεδομένο ότι πρόκειται για ειδικά ομόλογα, που λήγουν στη διετία, η ονομαστική αξία τους ανεβαίνει από το 110 στο 126. Έτσι, αντισταθμίζουν εν μέρει το κούρεμα της αξίας ομολόγων από την απώλεια του "ΒΒ+", με το οποίο η Fitch αξιολογούσε τα κρατικά ομόλογα έως το απόγευμα της Παρασκευής.

Αυξάνονται έμμεσα οι εγγυήσεις του Δημοσίου

Με την παραπάνω έξυπνη τακτική οι τράπεζες αυξάνουν εμμέσως το ποσό των εγγυήσεων που έχουν ήδη λάβει από το Δημόσιο. Δηλαδή, το Δημόσιο εγγυάται στην πράξη περισσότερα κεφάλαια για εκείνες. Πρόκειται για τακτική ανάγκης, με δεδομένο πως το τραπεζικό σύστημα δοκιμάζεται από τη δημοσιονομική κρίση.

Ήδη οι τράπεζες έχουν αυξήσει τα επιτόκια για ειδικά ομόλογα με εγγύηση του Δημοσίου ύψους τουλάχιστον 8 δισ. ευρώ και ετοιμάζονται και άλλες αντίστοιχες ανοδικές αναθεωρήσεις επιτοκίου. Αυτό σημαίνει ότι αύξησαν ήδη τις εγγυήσεις του Δημοσίου κατά 1,28 δισ. ευρώ.

Η αύξηση του επιτοκίου κατά 8% ετησίως δεν συνεπάγεται και αντίστοιχη αύξηση του κόστους γιατί πρόκειται για τίτλους που δεν έχουν διατεθεί στο επενδυτικό κοινό, αλλά διακρατούνται από τις τράπεζες που τους εξέδωσαν. Το μόνο κονδύλι που αυξάνεται θεωρητικά είναι η προμήθεια προς το Δημόσιο.

Τα ειδικά ομόλογα επιβαρύνονται από προμήθεια 1% και εφόσον η ονομαστική αξία τους αυξάνεται το ίδιο πρέπει να συμβεί και με την προμήθεια που καταβάλλουν οι τράπεζες στο Δημόσιο.


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.