Την ώρα που τα στελέχη των επιχειρήσεων καταστρώνουν τα πλάνα τους για ακόμη «χειρότερες μέρες», υπάρχουν «φωνές» και δείκτες που βλέπουν τον πάτο της ζήτησης στο δεύτερο εξάμηνο του έτους!

«Τα κυβερνητικά μέτρα του Μαΐου του 2010 οδήγησαν σε αλλαγή του τρόπου συμπεριφοράς του καταναλωτή, που θα είναι μονιμότερου χαρακτήρα. Είδαμε μειώσεις των τιμών στα ράφια των super markets, ψαλίδι στα περιθώρια κέρδους και πολύ αυξημένες διαφημιστικές δαπάνες, όχι στις τηλεοράσεις, αλλά μέσα από προωθητικές ενέργειες στο ράφι».

Αυτά δήλωσε ο οικονομικός διευθυντής του Ομίλου Σαράντη κ. Κων/νος Ροζακέας, ο οποίος υποστήριξε ότι ο πληθωρισμός θα έδειχνε χαμηλότερα νούμερα αν συνεκτιμούνταν οι εκπτώσεις, οι προσφορές και οι άλλες προωθητικές ενέργειες που γίνονται.

Στο σημείο όμως των δηλώσεων του κ. Ροζακέα που θα μέναμε, είναι το ότι θεωρεί την αλλαγή της συμπεριφοράς του καταναλωτή ως «μονιμότερου χαρακτήρα». Και αυτό, γιατί δεν ήταν λίγα τα στελέχη άλλων εταιρειών από το χώρο του εμπορίου, τα οποία απέδιδαν την μεγάλη κάμψη της κατανάλωσης στο… κλίμα που διαμορφώνουν τα δελτία ειδήσεων στις τηλεοράσεις!

Τα συγκεκριμένα στελέχη δηλαδή, νόμισαν πως το πρόβλημα ήταν κυρίως οι συχνές υπερβολές ορισμένων δημοσιογράφων (που υπήρξαν…) και όχι το ότι είχε ξεκινήσει μια εκ βάθρων αλλαγή στη συμπεριφορά ολόκληρης της οικονομίας!

Ενδεικτικό της βαθειάς αυτής αλλαγής, ήταν το πόσο σωστά είχε προβλέψει αυτό που θα ερχόταν, στις αρχές του 2009, υψηλόβαθμο στέλεχος εταιρείας που πουλούσε μοτοσικλέτες: «Μέχρι τώρα νομίζαμε πως πουλούσαμε μηχανές, αλλά στην πράξη ήμασταν παραρτήματα των τραπεζών και πουλούσαμε καταναλωτικά δάνεια με… περιτύλιγμα μοτοσικλέτες»…

Από τότε μέχρι σήμερα, οι πωλήσεις μοτοσικλετών έχουν μειωθεί περίπου κατά 50% και επιπλέον παρατηρείται στροφή προς τον μικρότερο κυβισμό. Όσο για τη στάση των τραπεζών; Αν μέσα στο 2010 η πιστωτική επέκταση παρέμεινε σταθερή στο σύνολό της, τα καταναλωτικά και τα στεγαστικά δάνεια σημείωσαν πτώση.

Ο ρόλος των τραπεζών

Και η πτώση αυτή θα συνεχίσει. Το 2011 ξεκίνησε με αρνητική πιστωτική επέκταση και η Alpha Bank προβλέπει πως στους επόμενους 11 μήνες «αναμένεται να συνεχιστεί η διαμόρφωση αρνητικών ρυθμών αύξησης των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα σε ετήσια βάση».

Οι τράπεζες αποδίδουν την αρνητική πιστωτική επέκταση στο κακό κλίμα που επικρατεί στην οικονομία και στην υποχώρηση της ζήτησης. Υπάρχει όμως και μια διαφορετική εικόνα που προκύπτει από αφηγήσεις στελεχών τραπεζικών καταστημάτων.

Υπάλληλοι λοιπόν τραπεζών μας λένε: «Χάνουμε το χρόνο μας όταν εξυπηρετούμε τους πελάτες μας που ζητούν καταναλωτικά δάνεια. Είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι τα κεντρικά θα απορρίψουν την αίτηση, φόβος μας που επιβεβαιώνεται την επόμενη μέρα»…

Πού θα πάει το πράγμα;

Οι παράγοντες της αγοράς είναι ιδιαίτερα «κουμπωμένοι» για το μέλλον των λιανικών πωλήσεων, φοβούμενοι -εκτός των άλλων- και το σενάριο που ακούγεται για μείωση της πιστωτικής επέκτασης έως και κατά 10% έως το τέλος του 2012!

Ποια όμως είναι η άποψη των managers των εμπορικών εταιρειών για το πώς θα κυμανθεί φέτος η ζήτηση στην εγχώρια αγορά; Παίρνοντας λοιπόν τις μέχρι σήμερα δηλώσεις τους και τις θέσεις των διοικήσεων των εισηγμένων εταιρειών (στις ετήσιες λογιστικές καταστάσεις του 2010) για το πώς βλέπουν τα πράγματα για τη φετινή χρήση, αλλά και το γενικότερο ρεπορτάζ, έχουμε:

Πρώτον, όλοι παραδέχονται πως το 2011 ξεκίνησε με νέα υποχώρηση στη ζήτηση και πως δεν βλέπουν αναστροφή της τάσης τουλάχιστον μέχρι και το πρώτο φετινό εξάμηνο.

Δεύτερον, κανείς δεν εκφράζει σαφώς την πεποίθησή του, πως τα πράγματα θα αρχίσουν να βελτιώνονται μέσα στο δεύτερο εξάμηνο (για την ακρίβεια, δεν το υπονοούν καν…). Και κάποιοι που κατά το παρελθόν, προέβλεπαν τον «πάτο του βαρελιού» κάπου προς το τέλος του 2011, τώρα επιλέγουν να τηρήσουν «σιγή ιχθύος»...

Τρίτον, σύμφωνα με πληροφορίες, οι περισσότεροι σχεδιάζουν το μέλλον με βάση το σενάριο που θέλει τη ζήτηση να μην ανακάμπτει, αλλά να διατηρείται σε ένα επίπεδο πωλήσεων κάπως χαμηλότερο από αυτό που διαπιστώνουν μέσα στο πρώτο τετράμηνο του έτους!

Έτσι, επικεντρώνονται στο να μειώσουν τα λειτουργικά τους κόστη και ποντάρουν στο ότι θα κερδίσουν μερίδια αγοράς από όσους θα… «βάλουν λουκέτο» μέσα στους επόμενους μήνες.
Επιπρόσθετα, οι περισσότεροι managers φοβούνται πως τα νέα μέτρα που θα ανακοινωθούν -αν και πολλοί από αυτούς τα θεωρούν απαραίτητα- θα ωθήσουν σε ακόμη χαμηλότερα τη ζήτηση στο λιανικό εμπόριο.

Το… «μισογεμάτο ποτήρι»

Και ενώ οι managers επισήμως δείχνουν να βλέπουν τα πράγματα με έντονες επιφυλάξεις, υπάρχουν και φωνές και δείκτες που βλέπουν φως στο βάθος του τούνελ!

Για παράδειγμα, η Διεύθυνση Οικονομικών Αναλύσεων της Alpha Bank «βλέπει» μεν μια υποχώρηση κατά 12,8% όγκου πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο στο πρώτο τρίμηνο και κατά 3,5% στο δεύτερο, ωστόσο αναμένει θετική πορεία κατά 0,1% στον όγκο πωλήσεων του γ’ τριμήνου και αύξηση 3,8% κατά το τελευταίο τέταρτο του έτους! Προβλέπει δηλαδή τον πάτο του βαρελιού μέσα στο καλοκαίρι και από εκεί και πέρα ανάκαμψη!

Αναφέρει μάλιστα χαρακτηριστικά πως «η εικόνα του λιανικού εμπορίου αναμένεται να βελτιωθεί στους επόμενους μήνες, γεγονός που προκύπτει από τη συνεχή άνοδο του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο που παρατηρείται από το Νοέμβριο του 2010 και μετά, όπως και από την άνοδο των προβλέψεων των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου για τις παραγγελίες και τις πωλήσεις στο προσεχές διάστημα».

Η ίδια Διεύθυνση μάλιστα της Alpha Bank θεωρεί την επίδοση της οικονομίας κατά το τρέχον έτος ως «καλύτερη του αναμενομένου, με κινητήριο μοχλό τις εξαγωγές και την υποκατάσταση των εισαγωγών», παραθέτοντας τα στοιχεία του πρώτου διμήνου για αύξηση εξαγωγών χωρίς πετρελαιοειδή κατά 19,7% και μείωση των εισαγωγών κατά 14,5%.